چرا رهبران هوادار پوتین در اروپا به قدرت می‌رسند؟

به گزارش اکوایران، جنگ در اوکراین در شرایطی هفته هفتم خود را پشت سر می‌گذارد که برخی کشورهای غربی علاوه بر درگیر شدن با پیامدهای این جنگ، شاهد برگزاری انتخابات در کشورهای خود هستند. با وجود آن‌که تصور می‌شد جنگ اوکراین باعث تضعیف راست افراطی بالاخص در اروپا شود، اما نتایج انتخابات در لهستان و صربستان باعث پیروزی چهره‌هایی شده که روابط نزدیک با ولادیمر پوتین را در کارنامه خود دارند. فرید زکریا، تحلیل‌گر برجسته حوزه بین‌الملل، با انتشار یادداشتی در روزنامه واشنگتن‌پست، با عنوان «پوپولیست‌های دست راستی -حتی آن‌ها که دوست پوتین هستند- در حال پیش‌روی هستند» به بررسی این موضوع پرداخته است.

خیال‌بافی‌های زودهنگام

هنگامی که روسیه تهاجم خود را به اوکراین آغاز کرد، طیف گسترده ای از مفسران امیدوار بودند که حمله ولادیمیر پوتین به نظم لیبرال، ماهیت نیروهای غیرلیبرال و پوپولیستی را که در سال‌ها‌ی اخیر در حال صعود بوده‌اند، افشا و از آن مشروعیت‌زدایی کند.

یکی از این افراد (راس دوتات) حدس می‌زد که جنگ در اوکراین می‌تواند به «عصر پوپولیسم» پایان دهد. دانشمند دیگری، فرانسیس فوکویاما، آن را فرصتی برای مردم می‌دانست تا در نهایت ناسیونالیسم جناح راست را رد کنند. افسوس که تنها پس از گذشت شش هفته از این درگیری، چنین تصوراتی بیش‌تر شبیه خیال‌بافی به نظر می‌رسد.

تحول در سیاست اروپا با جنگ اوکراین

در اروپا، دو انتخابات مهم - در مجارستان و فرانسه – این داستان را روایت می‌کنند. همان‌طور که مقاله‌ای در وب‌سایت آتلانتیک با برجسته کردن سوابق غیرلیبرال و حمایت‌های مارین لوپن، رهبر راست افراطی فرانسه و ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان از پوتین نشان داده، می‌توان گفت که جنگ اوکراین «سیاست اروپا را متحول می‌کند».

به گفته کارشناسان، اوربان به شدت در تلاش است تا وقایع پیرامون جنگ را تغییر دهد و پیش‌بینی کرد که فرانسوی‌ها اکنون به امانوئل ماکرون، به عنوان احتمالاً تنها کسی که می‌تواند آنها را در میانه این بحران هدایت کند، نگاه می‌کنند.

صدای پای پوپولیسم در اروپا

اوربان به تازگی مجددا و برای چهارمین دوره متوالی در انتخابات پیروز و به مقام نخست وزیری رسید –ائتلاف او حدود 53 درصد از آرا کسب کرده و ائتلاف مخالف موفق به کسب 34 درصد آرا شده است. در همان روز، رای‌دهندگان در صربستان با قاطعیت یک رئیس‌جمهور پوپولیست و سرسخت طرفدار پوتین را انتخاب کردند.

در فرانسه، جایی که دور اول انتخابات ریاست‌جمهوری در 10 آوریل برگزار می‌شود، نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که شانس برتری ماکرون در حال کاهش است و اقبال به لوپن به طور قابل توجهی افزایش یافته است. همانطور که نیویورک تایمز می‌گوید: «حتی تا پیش از آغاز روز رای‌گیری در فرانسه، راست فرانسه یک برنده بزرگ به شمار می‌رود». حداقل در اروپا پوپولیسم جناح راست به رشد خود ادامه می دهد.

جهان‌بینی‌هایی فارغ از سیاست‌ها

این گونه نیست که اقدامات روسیه در اوکراین نزد مردم طرفدار داشته باشد، اما بر جهان‌بینی آن‌ها اثرگذار نیست. آن‌طور که بسیاری انتظار داشتند، شهرت سیاستمداران طرفدار روسیه به واسطه جنگ لطمه نخورده است. ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین که از دلبستگی رهبر مجارستان نسبت به پوتین سرخورده شده بود، دست به قمار زد و با محکومیت اوربان، او را «تقریبا تنها کسی در اروپا دانست که آشکارا از پوتین حمایت می‌کند». اما این تاکتیک هم مثمر ثمر نشد.

در ایالات متحده هم جریانات مشابهی را می‌بینیم که در حال فعالیت هستند، هرچند که آن‌قدر قوی نیستند. در هفته‌های اول جنگ، به نظر می‌رسید که حزب جمهوری‌خواه به موضع جنگ‌طلبانه تاریخی خود در سیاست خارجی بازگشته است و بسیاری از اعضای باسابقه آن به شدت مواضع ضدپوتین و طرفدار اوکراین گرفتند.

اما هنوز محبوب‌ترین رهبر حزب -دونالد ترامپ- چنین موضعی را نداشته و از زمان تهاجم، پوتین را ستایش کرده است. مجری فاکس نیوز، تاکر کارلسون -که بیش از دو سال پیش اعلام کرد که در نبرد با اوکراین در کنار روسیه است- اخیراً به تکرار تبلیغات روسیه درباره آزمایشگاه‌های سلاح‌های بیولوژیکی تحت حمایت ایالات متحده در اوکراین پرداخته است.

در این میان، برخی از نکات نگران‌کننده وجود دارد. اوربان دموکراسی مجارستان را به گونه ای دستکاری کرده است که به او امتیازات ساختاری می‌دهد. در سال 2010، او وعده اعطای تابعیت به 2.4 میلیون مجارستانی که در خارج از کشور زندگی می‌کردند، داد و خود را به عنوان تنها مدافع حقوق آن‌ها معرفی کرد که حمایت گسترده‌ای را به دست آورد. او رسانه‌های مستقل را سرکوب کرده است. دولت به طور فعال به تبلیغ اوربان می‌پردازد و پوسترهایی با بودجه عمومی با تصویر او منتشر می‌کند. این نوع اقدامات باعث شده که خانه آزادی، مجارستان را به عنوان تنها کشور اتحادیه اروپا که «تا حدی آزاد» است، ارزیابی کند.

خطر در دو سوی آتلانتیک

در این شرایط، پوپولیسم جناح راست در مجارستان و جاهای دیگر واقعاً محبوب است. در حالی که لوپن از تورم فزاینده استفاده کرده و دولت مکرون را به خاطر افزایش قیمت ها محکوم کرده، جذابیت اساسی او ناشی از ناسیونالیسم فرهنگی شدید اوست. اوربان، لوپن و دیگران در جناح راست دائماً علیه مهاجران، چندفرهنگی، حقوق اقلیت‌ها و «le wokisme» (اشاره به رنگین‌پوستان، عبارت جدیدی که در فرانسه ظاهر شده) انتقاد می‌کنند.

در عین حال، این سیاست‌مداران بسیاری از سیاست‌های مربوط به اقتصادهای بازار آزاد راست قدیم را کنار گذاشته‌اند. لوپن بسیاری از اصلاحات نئولیبرالی ماکرون را محکوم کرده و از سیاست‌های دولت‌گرایانه قدیمی چپ فرانسه مانند 35 ساعت کار در هفته و بازنشستگی پیش از موعد استقبال کرده است. او به طور علنی حدس زده که ممکن است هواداران چپ را که با ایده‌های او در مورد حمایت‌گرایی و سیاست صنعتی موافق هستند، به خود جلب کند. اوربان مدت‌هاست که نوعی دولت‌گرایی پوپولیستی را اعمال می‌کند که یارانه‌های دولتی سخاوتمندانه را به گروه‌های طرفدار حزبش می‌دهد.

در آمریکا، کارلسون زمان کمی را صرف جنگ اوکراین می‌کند. جمهوری‌خواهان پیش‌رو مانند ران دیسانتیس فرماندار فلوریدا نیز همین کار را می‌کنند. اگر بخواهید به حرف راست‌های آمریکا گوش دهید، فکر می‌کنید که مبرم‌ترین مسائل در جهان امروز، مدیریت مدارسی هستند که به کودکان ایده‌هایی درباره سیالیت جنسیتی القا می‌کنند.

درست است که این ایده‌ها فقط برای بخشی از رای‌دهندگان جذاب است - به‌ویژه آن‌هایی که مسن‌تر، روستایی‌تر و تحصیل‌کرده‌تر هستند. اما در حال حاضر باید روشن باشد که این رای دهندگان به اندازه کافی زیاد و به اندازه کافی مشتاق هستند که در هر دو سوی اقیانوس اطلس پیروز شوند.