به گزارش اکوایران پنجمین بسته تحریمی اروپا علیه روسیه شامل تحریم واردات زغال‌سنگ از روسیه در روز هشتم آوریل به تصویب رسید. اگرچه اتحادیه اروپا این بسته تحریمی را به‌منظور اعمال فشار بیشتر بر روسیه وضع کرد اما برخی تحلیلگران بر این باورند که احتمالا این طرح چندان کارساز نباشد و در نهایت بیش از روسیه به اروپا و حتی سایر کشورهای فقیر دنیا آسیب وارد کند.

برندگان و بازندگان تحریم زغال‌سنگ روسیه

 بسته تحریمی وضع شده از سوی اتحادیه اروپا شامل زغال‌سنگ حرارتی و متالورژیک می‌شود و مطابق داده‌های اتحادیه اروپا این تحریم حدود 8 میلیارد یورو از درآمد روسیه می‌کاهد. پس از اعلام تحریم زغال‌سنگ روسیه از سوی اتحادیه اروپا کشورهای گروه G7 اعلام کردند که به تدریج به تصمیم اتحادیه اروپا برای ممنوعیت واردات زغال‌سنگ از روسیه خواهند پیوست. بریتانیا نیز اعلام کرد تا پایان سال جاری میلادی واردات زغال‌سنگ، گاز و نفت روسیه را قطع خواهد کرد. در این شرایط ژاپن نیز درصدد برآمده تا واردات زغال‌سنگ از روسیه را به شکل مقطعی کاهش دهد.

درحالی که کشورهای غربی درصدد تحریم زغال‌سنگ روسیه برآمده‌اند، این کشور نیز به دنبال یافتن مشتریان جدید در آسیای شرقی از جمله چین، اندونزی و کره جنوبی است. تحریم روسیه از سوی کشورهای غربی دست کشورهای آسیای شرقی در گرفتن تخفیف از تولیدکنندگان روس را باز خواهد گذاشت. 

عبرت از تجارب چینی‌ها

چینی‌ها نیز در گذشته تجربه ممنوعیت واردات منابع انرژی را داشته‌اند. تنش تجاری میان چین و استرالیا باعث شد تا چین ممنوعیتی هر چند غیر رسمی در واردات زغال‌سنگ از استرالیا وضع کند. زغال‌سنگ اصلی‌ترین منبع انرژی مصرفی در چین است که استرالیا تا پیش از سال 2020 سهمی مهم در تامین زغال‌سنگ حرارتی این کشور داشت. چین بزرگترین واردکننده زغال‌سنگ در جهان است و استرالیا تا اواسط سال 2020 دومین تامین‌کننده زغال‌سنگ مصرفی در چین بود. بخشی از مناقشات استرالیا و چین به بررسی منشا همه‌گیری ویروس کرونا از سوی مرکز تحقیقیات بین‌المللی کانبرا و متهم کردن چین از سوی استرالیا باز می‌گردد.

واردات زغال سنگ استرالیا به چین، اعم از زغال‎سنگ متالورژیک و حرارتی، از 10 میلیون و 930 هزار تن میلیون تن در جولای 2020 به تنها 108 هزار تن تن تا ژانویه 2021 کاهش یافت و در ادامه در همین محدوده ثابت ماند.

ممنوعیت واردات زغال‌سنگ از استرالیا به چین زمینه صعود قیمت انرژی در چین را رقم زد و بر هزینه تولیدکنندگان چینی افزود. در این شرایط برخی تحلیلگران بر این باورند که ممنوعیت واردات زغال‌سنگ از روسیه به اروپا، بیش از روسیه به اروپا آسیب می‌زند و در عین حال دردسرهایی برای کشورهای سوم که اغلب فقیر هستند نیز به وجود خواهد آورد. این ممنوعیت واردات زمینه رشد نرخ زغال‌سنگ در بازارهای جهانی را به وجود می‌آورد که این موضوع به شکل مستقیم به کشورهای فقیر ضربه خواهد زد.

اصلاح بازار با تغییر جریان

ممنوعیت واردات زغال‌سنگ از استرالیا توسط دولت پکن به سرعت مطابق روندهای طبیعی بازار تعدیل شد. استرالیا توانست محصول خود را راهی خریداران سنتی در شمال آسیا مانند ژاپن و کره جنوبی کند و بر سهم صادرات خود به هند بیفزاید. در این شرایط چینی‌ها نیز با گذشت زمان و افزایش واردات از ویتنام، مالزی، روسیه مغولستان و تولید داخلی توانستند به مرور بر این چالش فائق آیند.

کشورهای فقیر زیر بار تحریم انرژی روسیه!

اگرچه در ممنوعیت واردات زغال‌سنگ از استرالیا توسط چینی‌ها بازار توانست خود را به تعدل برساند؛ اما این موضوع به همان سرعت در بازار اروپا رخ نمی‌دهد.

در شرایط کنونی این احتمال وجود دارد که اتحادیه اروپا بتواند زغال‌سنگ روسیه را با واردات از سایر نقاط دنیا جایگزین کند، اما این موضوع احتمالا بر هزینه واردات اروپایی‌ها اضافه می‌کند. به این ترتیب مصرف‌کنندگان اروپایی باید منتظر افزایش قیمت باشند.

البته احتمالا اروپایی‌ها بتوانند از پس افزای هزینه برآیند اما این موضوع به این مفهوم است که رقابت قیمتی با کشورهای فقیر داشته باشند. به هر ترتیب این تحریم‌ها زمینه رشد قیمت منابع انرژی را فراهم می‌کند و بازندگان اصلی کشورهای سومی هستند که از پس افزایش تورم جهانی برنمی‌آیند.