هزارتوی تورم افسارگسیخته ایران؛ از پول سمی تا نهادهای عمومی

فقرا فقیرتر شده‌اند

«آیا تمام مردم ایران از تورم مالی کشور به طور یکسان آسیب می‌بینند و یا اینکه این تورم عده‌ای برنده دارد؟» این یکی از پرسش‌های عباس آخوندی است. او با طرح این پرسش به طور موردی و جزئی آثار افزایش تورم را بر افراد فقیر و ثروتمند جامعه ایران بررسی می‌کند. به گفته آخوندی یکی از اقدامات افزایش تورم، ایجاد بیکاری در جامعه است، چرا که تورم باعث می‌شود سرمایه‌گذاری در کشور رشد نکند و یا متوقف شود.

شاید شما هم بارها در شبکه‌های اجتماعی و یا در جمع‌های خانوادگی این صحبت‌ها را شنیده‌اید که در طی سال‌های گذشته شکاف طبقاتی زیادی در جامعه کشورمان شکل گرفته و به بیان دیگر فقرا، فقیرتر و ثروتمندان، ثروتمندتر شده‌اند. این موضوع یکی دیگر از بخش‌های صحبت‌های عباس آخوندی، استاد دانشگاه است و در همین رابطه می‌گوید که اصلی‌ترین اقدام تورم در جامعه این است که فقرا فقیرتر و پولدارها پولدارتر می‌شوند.

آیا نهادهای عمومی چون کمیته امداد امام باید فعالیت اقتصادی کنند؟

در جریان افزایش تورم یکی از حوزه‌هایی که به‌مرور آسیب می‌بیند و در نهایت فرسوده می‌شود بنگاه‌های بخش خصوصی است. آخوندی در همین رابطه بیان می‌کند که جریان تورم، تمرکز ثروت اقتصادی و سیاسی را در نهادهای عمومی ایجاد می‌کند و به همین دلیل بنگاه‌های خصوصی فرسوده می‌شوند. خوب است بدانید که نتیجه فرسودگی بنگاه‌های خصوصی هم دستاورد بیکاری و سرمایه‌گذاری کمتر را به همراه دارد. همچنین در چنین وضعیتی است که نهادهای عمومی غیرمسئول روزبه‌روز بیشتر می‌شوند و به علت در اختیار داشتن قدرت سیاسی و اقتصادی به هیچ نهاد دیگری هم پاسخگو نخواهند بود. این موضوع هم یکی دیگر از بحث‌های عباس آخوندی است؛ در آینده نهادهای غیرمسئول و غیر پاسخگویی داریم که به حوزه اقتصادی مسلط شده‌اند و به هیچ جایی هم پاسخگو نیستند. او این موضوع را عامل مهمی می‌داند که دولت و مجلس باید به آن حساس باشند چراکه اگر بنگاه‌داری خصوصی نتواند سرپا بماند به این معنا است که ایجاد اشتغال و توسعه فناوری و رونق تولید به‌شدت آسیب می‌بیند. او همچنین در صحبت بیان می‌کند که آیا کمیته امداد امام (ره) باید بخش اقتصادی داشته باشد؟ آیا بنیاد شهید باید بخش اقتصادی داشته باشد؟ او مطرح می‌کند که بنیاد مستضعفان در یک مقطعی به یک دلیلی تشکیل شد، آیا حتماً باید به فعالیتش ادامه دهد؟ به گفته آخوندی این‌ها سؤالات اصلی هستند که روبروی اقتصاد ایران هست.

آیا شرایط فعالیت اقتصادی برای بخش خصوصی و نهادهای عمومی یکسان است؟

معضل بیکاری و فرسودگی بخش خصوصی دو محور دیگر صحبت‌های عباس آخوندی در این قسمت از برنامه «اکو گپ» است. او همچنین بیان می‌کند که میزان بدهی دولت به اقتصاد بیش از ۷۰۰ هزار میلیارد تومان است که بخش عمده‌ای از آن به بنگاه‌های خصوصی برمی‌گردد. آخوندی در ادامه صحبت‌هایش در این بخش می‌گوید که بنگاه‌های خصوصی در برابر این بستانکاری هیچ‌گونه مدرکی در اختیار ندارند که بتوانند با آن در بازار خریدوفروش کنند و یا زمانی که می‌خواهند از بانک تسهیلات دریافت کنند به عنوان وثیقه از آن استفاده کنند و در نتیجه مجموع این عوامل باعث می‌شود که در حالی که تورم در حال افزایش است، میزان بستانکاری بخش خصوصی هم ارزشش پایین می‌آید؛ اما آیا نهادهای عمومی‌ای که وارد فعالیت اقتصادی و بنگاه‌داری شده‌اند هم‌چنین وضعیتی دارند؟ این سؤالی است که آخوندی به آن اشاره می‌کند و می‌گوید که در قضیه نهادهای عمومی ماجرا متفاوت است که می‌توانید با دیدن برنامه اکو گپ پاسخ آخوندی به این پرسش را متوجه شوید.

پول سمی باید از اقتصاد کشور تصفیه شود

مؤسسات اعتباری که سود پرداخت می‌کردند، آیا ما به ازای پرداخت این سودها فعل‌وانفعالات اقتصادی در بازار انجام می‌دادند یا کل مابه‌التفاوت را سربار می‌کردند به بانک مرکزی؟ این یکی دیگر از موضوعاتی است که عباس آخوندی در این برنامه درباره آن را مطرح می‌کند. آخوندی همچنین در صحبت‌هایش می‌گوید که در مؤسسات اعتباری افرادی بوده‌اند که با نرخ بالای چهل درصد سرمایه‌گذاری کرده بودند. او همچنین در بخش دیگری از صحبت‌هایش تصویری از وضعیت رشد نقدینگی در کشور با استفاده از جدول و نمودار ارائه می‌کند و می‌گوید که نقدینگی ایران از ۷۸۲ هزار میلیارد تومان در سال ۹۳ به هزار و هشتاد و دو میلیارد تومان در سال ۹۷ رسیده است که به گفته او این میزان رشد بالا است. در نهایت وزیر سابق راه و شهرسازی دولت حسن روحانی مطرح می‌کند که بازندگان این بازی مردم هستند. او همچنین می‌گوید که از جهت اقتصاد سیاسی بازنده این تورم بخش خصوصی است اما برنده‌اش نهادهای عمومی‌ای غیردولتی‌ای هستند است و این شرایط اصل به نفع توسعه ملی و توسعه اقتصادی ایران نیست.

موضوع پول سمی از مباحثی است که در سال ۹۳ توسط عباس آخوندی مطرح شد. او در این برنامه هم به آن اشاره می‌کند و بابت تبعات وجود پول‌های سمی در اقتصاد کشور هشدار می‌دهد؛ پول سمی باید از سیستم اقتصادی کشور تصفیه شود، هرچند که این کار دردناک باشد.

آخوندی در بخش دیگری از موضوعاتی که مطرح می‌کند به بانک مرکزی پیشنهاد می‌کند باید همه مؤسسات اعتباری بانکی و مالی را مجاب کند تا گزارش مستقل ارزیابی کیفیت دارایی ارائه کنند که در واقع سیستم ناظر اول، ببیند که دارایی‌های واقعی چقدر است. به گفته او علت اصلی این کار این است که متوجه شویم چقدر ترازنامه‌ها قابل‌اتکا هستند.