شکستن ابر کانال 300 هزار بورس چگونه اتفاق افتاد؟

رسیدن به قله‌های بعدی در کوتاه‌مدت

هفته گذشته شاخص کل بورس در فاصله ۷۰ واحدی ابرکانال ۳۰۰ هزار واحدی به کار خود پایان داد و تنها در ساعات ابتدایی شنبه این سقف روانی شکسته شد و در نهایت افزایش ۴۵۰۰ واحدی در این روز به ثبت رسید. به عقیده هدیه لطفی رکود بازارهای موازی، بهبود نسبی بازارهای جهانی و آرام شدن تنش‌های سیاسی زمینه‌ساز صعودهای پیاپی بورس شده است. به نظر لطفی دو دیدگاه درباره آینده این روند وجود دارد که اولی توأم با خوش‌بینی به بازار سرمایه نگاه می‌کند و دومی این روند را بعد از فروکش کردن هیجان بازار، منفی پیش‌بینی می‌کند.  بر اساس بررسی لطفی سهام‌های کوچک بورسی نقشی کلیدی در رشد شاخص کل طی روزهای اخیر داشته‌اند و رشد آن‌ها هم‌زمان با بهبود عملکرد کالا محور بازارهای جهانی به صعود بورس کمک کرده است. لطفی معتقد است با اینکه فضای بازار با عدم قطعیت مواجه است اما پیش‌بینی می‌شود تا روند صعودی در کوتاه‌مدت حفظ شود.

چرا بعضی شرکت‌ها به فکر تجدید ارزیابی دارایی‌هایشان افتاده‌اند؟

همه شرکت‌ها در مقاطعی نیاز به تزریق منابع مالی پیدا می‌کنند و افزایش سرمایه یکی از روش‌های تأمین مالی آن‌هاست. ۴ روش اصلی افزایش سرمایه عبارت‌اند از: افزایش از محل سود انباشته شرکت، آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران، افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی دارایی‌ها و افزایش سرمایه از طریق فروش سهام.

محمد نوربخش معتقد است خالص سرمایه‌گذاری شرکت‌های ما منفی است چراکه بیشتر شرکت‌ها توانایی سرمایه‌گذاری به اندازه استهلاک سالانه خودشان را ندارند و به دلایل مختلف از جمله تورم و کاهش ارزش ریال، یک شرکت با کنار گذاشتن سود چند سال خود حتی نمی‌تواند یک خط تولید جدید به خطوط قبلی اضافه کند. به نظر نوربخش پدیده تجدید ارزیابی دارایی‌ها توان گرفتن وام شرکت‌ها را افزایش می‌دهد و جریان نقدینگی را تقویت می‌کند و می‌تواند برای سهامداران و اقتصاد کشور مفید باشد اما اینکه چطور مدیریت شود بر این فایده اثر می‌گذارد. به نظر مهدی زردوغی معافیت مالیاتی ذیل ماده ۱۴۳ قانون تجارت برای تجدید ارزیابی دارایی‌ها در مورد شرکت‌هایی که زیان انباشته‌ای بیشتر از ۵۰ درصد سرمایه‌شان دارند، عامل انگیزشی افزایش سرمایه آن‌ها از این طریق است و به ویژه بانک‌ها از این معافیت استفاده می‌کنند. زردوغی با انتقاد از سلیقه‌ای شدن و الزام‌آور نبودن این روش افزایش سرمایه معتقد است تجدید ارزیابی دارایی در اساس تغییری در عملکرد و ترازنامه مالی شرکت‌های زیان ده ایجاد نمی‌کند اما از نظر روانی برای سهامداران مهم است و برای همین شرکت‌ها به آن اقبال نشان می‌دهند. زردوغی معتقد است شرکت‌های بزرگ مثل فولاد و پتروشیمی‌ها باید از طریق تجدید دارایی‌ها افزایش سرمایه بدهند اما استفاده از این روش در شرکت‌های کوچکی که مورد اقبال بازار سرمایه نیستند با هدف تحریک خرید سهامشان انجام می‌شود و  در نهایت به ضرر بازار تمام می‌شود. محمد نوربخش اما با الزام‌آور شدن افزایش سرمایه از طریق تجدید دارایی‌ها مخالف است و اعتقاد دارد طرح‌های انگیزشی مثل معافیت‌های مالیاتی می‌تواند باعث فشار سهامداران به شرکت‌ها برای انجام تغییرات شود.

بورس به کجا می‌رود؟ ادامه صعود یا بلعیدن سرمایه‌ها؟

بخش پایانی این قسمت از برنامه «شاخص» به پیش‌بینی کارشناسان برنامه از آینده بورس و پاسخ به این سؤال کلیدی که آیا روند صعود ادامه می‌یابد یا خیر؟ اختصاص پیدا کرده است. به عقیده زردوغی بورس از میزان لازم بیشتر رشد کرده است و این صعود در حالی رخ داده که با وجود افزایش ۳ برابری نرخ ارز شرایط اقتصادی و سیاسی مناسب نبوده و مشکلات ناشی از تحریم‌ها، فروش شرکت‌ها را با افت شدید مواجه کرده است و هم‌زمان هزینه تولید نیز افزایش‌یافته و از همه مهم‌تر رشد اقتصادی کشور نیز منفی بوده اما بورس بیش از ۳ برابر رشد داشته است که با ملاک‌های ذکر شده نمی‌خواند. به نظر زردوغی در حال نزدیک شدن به اواخر رشد بورس هستیم و در حال حاضر بازار سرمایه به یک تله شبیه است و می‌تواند پول‌ها را گرفتار کند. محمد نوربخش هم معتقد است برخی سهم‌ها بیش از حد رشد کرده‌اند و اگر وضعیت سیاسی رو به بهبود پیش برود شاید یک دوره دیگر از هیجان را در کلیت بازار شاهد باشیم اما به نظر او سهام‌هایی که در شاخص کل دارای وزن هستند هنوز مشکل خاصی نشان نمی‌دهند و سودهایی که می‌سازند توجیه‌کننده قیمت‌های مشاهده شده در بازار است. توصیه نوربخش به بازیگران بازار انتخاب استراتژی خریدوفروش پله‌ای و ترجیح آن نسبت به دیگر استراتژی‌ها فعالیت در شرایط کنونی بازار است.