به گزارش اکوایران، عبور متوسط قیمت 95 درصد کالاها از حد بحرانی نشان دهنده آن است که برنامه‌ ریزی ‌های اعمال شده برای کنترل بازار تاکنون جوابگو نبوده و این امر موجب شده تا فنر قیمت کالا در بازار از کنترل خارج شود. آمار مرکز برنامه ریزی و اطلاعات راهبردی وزارت کار هرچند بر بحرانی شدن قیمت 95درصد از کالاها در بازار حکایت دارد، اما در این گزارش این نکته نیز مورد تاکید قرار گرفته که متوسط قیمت اقلام خوراکی مانند گوشت گوسفند، در محدوده هشدار قرار دارند که با توجه به افزایش قیمت گوشت گوساله یا گاو و مرغ ماشینی، افزایش مجدد قیمت این قلم و ورود به محدوده بحرانی دور از انتظار نیست؛ این به معنی آن است که احتمالا در دوره بررسی بعدی که مربوط به قیمت اقلام خوراکی منتخب در مناطق شهری در تیرماه 1401 می شود شاهد ورود این اقلام به محدود بحرانی خواهیم بود و با این شرایط حد متوسط اقلام خوراکی از 95.8 درصد فراتر خواهد رفت.  

روند ارزیابی متوسط قیمت اقلام خوراکی     

متوسط قیمت اقلام خوراکی هر ماهه براساس سه حد «مطلوب، هشدار و بحرانی» ارزیابی می شود. براساس این گزارش اقلامی در «حد مطلوب» قرار می گیرند که قیمت کالای منتخب آنها با توجه به شرایط کشور و نوسانات قیمت در اطراف آن برای مصرف کننده قابل قبول باشد و کنترل قیمت‌ها در این محدوده منجر به کاهش تورم شود. این حد بر اساس افزایش ماهانه حداکثر یک درصد برای قیمت هر کالا در نظر گرفته شده است که برای یک دوره یک ساله 18 درصد است.

در «حد هشدار» نیز قیمت کالای منتخب محسوب می شود که نوسانات قیمت آن از حد مطلوب خارج شده است و در صورت ادامه منجر به افزایش تورم خواهد شد. این حد بر اساس افزایش ماهانه حداکثر  1.5درصد برای قیمت هر کالا در نظر گرفته شده است که برای یک دوره یک ساله 18 درصد خواهد بود. عبور قیمت‌ها از این حد، بیانگر ضرورت برنامه ریزی خاص برای کنترل قیمت‌ها است.

اما «حد بحرانی» در این حد قیمت کالای منتخب نشان می دهد قیمت اقلام از کنترل خارج شده است و این امر منجر به ایجاد تورم جهشی خواهد شد. این حد بر اساس افزایش ماهانه حداکثر 2 درصد برای قیمت هر کالا در نظر گرفته شده است که برای یک دوره یک ساله 24 درصد خواهد بود. در این شرایط اتخاذ تصمیمات سریع و اقدام عاجل و حتی مداخله مستقیم در بازار برای کاهش قیمت‌ها ضروری است.

محصولات با رشد بیش از 100 درصد

طبق این گزارش، مقایسه متوسط قیمت اقلام خوراکی در ماه گذشته (خرداد)  با ماه قبل نشان می دهد که در 17 قلم (70.8 درصد) از کالاهای منتخب تغییرات بیش از 10 درصد داشته اند و بیشترین افزایش قیمت‌ها در کالاهای منتخب مربوط به روغن مایع (233.8 درصد)، پنیر ایرانی پاستوریزه (55.7 درصد) و ماست پاستوریزه (52.4 درصد) است. از سوی دیگر در هیچ یک از کالاهای منتخب، تغییرات منفی و کاهشی مشاهده نشده و کمترین افزایش در قیمت‌ها مربوط به چای خارجی بسته‌ای (6.3 درصد)، خیار (6.4 درصد)، گوجه‌فرنگی (6.8 درصد) است.

 مقایسه متوسط قیمت اقلام خوراکی در ماه جاری با ماه مشابه سال قبل هم حاکی از این است که در 7 قلم از کالاهای منتخب تغییر قیمت بیش از 100 درصد بوده و بیشترین افزایش قیمت در اقلام روغن مایع (332.3 درصد)، سیب زمینی (172.2 درصد)، برنج ایرانی درجه یک (164.2 درصد) مشاهده شده است. کمترین افزایش قیمت‌ها مربوط به اقلام چای خارجی بسته‌ای (25.4 درصد)، موز (33.1 درصد)، و گوشت گوسفند (35.9 درصد) است.

بررسی نمودار قیمت اقلام منتخب در مقایسه با روند تغییرات آن با حدود مطلوب، هشدار و بحرانی قیمت‌ها نشان می دهد که در خردادماه، متوسط قیمت حدود 95.8 درصد اقلام منتخب شامل برنج ایرانی درجه یک، برنج خارجی درجه یک، گوشت گاو یا گوساله، مرغ ماشینی، شیر پاستوریزه، ماست پاستوریزه، پنیر ایرانی پاستوریزه، تخم مرغ  ماشینی، کره پاستوریزه، روغن مایع، موز، سیب، پرتقال، خیار، گوجه فرنگی، سیب زمینی، پیاز، لوبیا چیتی، عدس، قند، شکر، رب گوجه و فرنگی چای خارجی بسته‌ای فراتر از حد بحرانی قیمت‌ها قرار دارند. اصلاح و آزادسازی قیمت ها موجب جهش قیمت ها و ایجاد شیب صعودی شدید در اکثر اقلام خوراکی شده است.