سه چالش مهم بین آمریکا و عربستان/ ژاپن در صنعت نفت روسیه می ماند

شکاف میان شرق و غرب پس از حمله روسیه به اوکراین افزایش پیدا کرد و این شکاف روز به روز در حال گسترش است به نحوی که در خیلی از مسائل کشورها باید تکلیف خود را روشن کنند که در کدام طرف ایستاده اند، اجباری که در بسیاری از موارد در تقابل با منافع خود کشور ها قرار می گیرد. در این وضعیت انتخاب دولت ها سخت میشود و باید میان منافع، نیازها و سیاست خارجه اولویت بندی کنند تا در میانه تقابل قدرت ها گرفتار نشوند و آسیب کمتری ببینند.

نقاط عطف روابط عربستان و آمریکا

آمریکا و عربستان یکی از سردترین دوره های روابط را در طول شراکت 80 ساله  تجربه میکنند. سه رویداد جلسه آتی اوپک پلاس، انتخابات میان دوره ای آمریکا و سفر شی جین پینگ به عربستان آینده این روابط را مشخص می کند که آیا اختلافات به وجود آمده میان دو کشور ماندگار هستند یاگذرا؟ این اختلاف زمانی متمایز شد که اوپک پلاس به رهبری عربستان سعودی  و روسیه در پنج اکتبر تصمیم به کاهش عرضه نفت گرفت.

دولت جوبایدن این اقدام را نقض تفاهم نامه خصوصی میان جو بایدن و شاهزاده بن سلمان دانسته ولی عربستان اعلام کرد که عربستان قول داده است که از افزایش شدید قیمت نفت برای غرب جلوگیری کند  ولی نمی تواند مانع از کاهش شدید قیمت نفت نشود زیرا به مردم کشوش آسیب میزند.

بلومبرگ می گوید این اختلاف نتیجه 15 سال بی اعتمادی ا ست که روی هم انباشته شده و خوشبختانه  اکثریت مقامات به دنبال کاهش  بدبینی و اختلاف هستند.

کاخ سفید قول بازنگری در روابط با عربستان را به دموکرات های خشمگین داده بود ولی تا کنون هیچ اقدام بزرگ و برگشت ناپذیری بر عربستان تحمیل نشده است. نشست  کاری آمریکا و کشورهای عربی خلبج فارس به تعویق افتاد و  هیچ مقام رسمی آمریکایی در کنفرانس ابتکار سرمایه گذاری ریاض برای آینده شرکت نکرد، البته بسیاری از شرکت های مهم مالی آمریکایی در بالاترین سطح در این کنفرانس حضور داشتند.

عربستان در سازمان ملل الحاق سرزمین های اوکراین به روسیه را محکوم کرد و هم زمان 400 میلیون دلار کمک بشردوستانه به کیف اعطا کرد به همین دلیل انتقادات حمایت از روسیه در برابر اوکراین را رد می کند. تاکنون هیچ اقدام قابل ملاحظه ای برای ترمیم آسیب روابط مشاهده نشده ولی انتخابات میان دوره ای آمریکا در هشت نوامبر(هفدهم آبان)، جلسه اوپک پلاس در 4 دسامبر(سیزدهم آذر) و سفر رییس جمهور چین به ریاض  به عنوان نقطه عطفی در روابط عربستان و آمریکا در آینده مطرح می شود.

در میان نمایندگان عصبانی، دموکرات ها خشمگین تر هستد زیرا افزایش قیمت انرژی  بر رای آن ها اثر منفی می گذارد، پیش از جلسه ای که منجر به کاهش عرضه اوپک پلاس شد بایدن از عربستان خواسته بود که برای کاهش سطح عرضه تا بعد از انتخابات آمریکا دست نگه دارند، حال در صورتی که دموکرات ها در این انتخابات شکست بخورند جست وجوی مجرمان را آغاز خواهند کرد.

این تصور که عربستان یک تصمیم سیاست گذاری استراتژیک اقتصادی را به سیاست داخلی آمریکا گره بزند خیال بیهوده ای است. و این تصمیم بیشتر در جهت سیاست گذاری بلندمدت اقتصادی عربستان در مسیر تحول اقتصادی برای جدایی از وابستگی به سوخت های فسیلی است.

با این حال اگر دموکرات ها شکست بخورند کار بایدن برای جلوگیری از یک انتقام جویی بزرگ و ایجاد یک چرخه معیوب سخت می شود. در پنجم دسامبر واردات نفت  اروپا از روسیه از طریق دریا در آستانه زمستان قطع می شود و این یک فرصت برای ریاض است تا به اندازه کافی با واشنگتن هماهنگ شود و تاثیر خیانت ماه اکتبر را معکوس کند.

با آغاز زمستان و توقف واردات نفت روسیه احتمال وقوع بحران انرژی افزایش پیدا می کند و عربستان می تواند از این فرصت استفاده کند و کاهش سهم روسیه را با افزایش تولیدات خود و و عرضه کشورهای عضو جبران کند به طوری که بازار دچار غافلگیری نشود. ریاض می تواند به اروپایی ها در زمینه انرژی کمک کند و همچنین به غرب نشان دهد که حامی روسیه در برابر اوکراین نیست.

منطقی به نظر می رسد که اختلافات فعلی ناشی از سوء تفاهمات باشد ولی جلسه ماه دسامبر مواضع را به طور کامل روشن خواهد کرد. در حالیکه رهبران سعودی از اتهام خیانت ابراز شگفتی کرده بودند اگر در ماه دسامبر موضع خود را تغییر ندهند اثبات ادعای عدم حمایت از روسیه در برابر اوکراین برایشان سخت تر خواهد شد.

آخرین چالش نیز سفر شی جین پینگ رییس جمهور چین به عربستان است که احتمالا پیش از پایان سال انجام خواهد شد. برخلاف استقبال نه چندان گرم از بایدن در جده او احتمالا با استقبالی گرم مانند آنچه که با دونالد ترامپ و ولادمیر پوتین انجام شد روبه رو خواهد شد. اگرچه بایدن خودش خواهان استقبال ساده بوده ولی احتمالا دومکرات ها و جمهوری خواهان  این تفاوت را برجسته خواهند کرد. مسئله حادتر توافق ها و قراردادهایی است که در این سطح از بازدیدهای مقامات بلندپایه روی می دهد. هفته گذشته عربستان سعودی و چین تصمیم گرفتند تا به سمت توافقی در زمینه انرژی هسته ای پیشروی کنند. هرچیزی که بوی یک دستاورد استراتژیک و یا نظامی برای پکن در خلیج فارس داشته باشد برای واشنگتن مطلوب نیست.

بلومبرگ در انتها توضیح داده سه مورد مطرح شده باید مورد بررسی، گفت وگو  و هماهنگی میان دوکشور قرار بگیرد تا اختلافات رفع شود زیرا آنچه تا کنون قابل چشم پوشی و توجیه بوده پس از این ممکن است به یک شکاف آسیب زننده میان دو کشور تبدیل شود.

ژاپن در روسیه ماند

بلومبرگ در گزارش دیگری با اشاره حضور ژاپن در یک پروژه نفتی روسیه از تصمیم توکیو برای ماندن در این کشور خبر داده است. این در حالی است که پس از حمله روسیه به اوکراین، کشورهای غربی و متحدانش رو به تحریم مسکو آورده اند.

   ژاپن نیز به عنوان یکی از متحدان آمریکا در جبهه مقابل روسیه قرار گرفته است ولی با وجود این اتحاد وزیر بازرگانی ژاپن امروز اعلام کرده که سرمایه گذاری خود در پروژه نفت و گاز ساخالین-1 را در روسیه حفظ خواهد کرد.

یاسوتوشی نیشیمورا وزیر بازرگانی ژاپن در روز سه شنبه گفت که دولت از یک کنسرسیوم ژاپنی درخواست کرده تا سهام خود در این پروژه را حفظ کند. منابع انرژی ژاپن اندک است و همین مسئله باعث شده تا این کشور به سوخت پروژه های مجاور نیاز داشته باشد. انتظار این اقدام از پیش وجود داشته زیرا مقامات ژاپن از ابتدای جنگ اوکراین تاکید کرده بودند که این پروژه برای امنیت انرژی در ژاپن بسیار با اهمیت است. علاوه بر پروژه ساخالین 1 شرکت های ژاپنی سرمایه خود در کارخانه صادرات گاز مایع ساخالین _2  در مجاورت خود حفط کرده اند.

ولادمیر پوتین در ماه اکتبر فرمانی را برای انتقال پروژه نفت و گاز ساخالین_1 به روسیه اعلام کرد بخشی از این پروژه متعلق به کنسرسیومی متشکل از دولت و سازمان های ژاپنی است. این اقدام پوتین سرمایه گذاران خارجی را مجبور کرد تا اعلام کنند که آیا سرمایه گذاری خود را حفظ خواهند کرد یا از روسیه خارج می شوند؟