زورآزمایی ابرقدرت ها در میدان دیپلماسی؛ زخم های بی مرهم

به گزارش اکو ایران، رهبران جهان در پنوم پن، پایتخت کامبوج واقع در جنوب شرق آسیا گرد هم جمع شدند آن هم در شرایطی که اختلاف قدرت های بزرگ ممکن است این نشست را به شکلی منفی تحت تاثیر قرار دهد. به نوشته خبرگزاری سی ان ان، رهبران کشورهای هند و اقیانوس آرام در حاشیه نشست سران اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا( آ سه آن) ملاقات خواهند کرد و بعد از آن راهی بالی می شوند تا در گردهمایی گروه بیست که این بار به میزبانی اندونزی برگزار می شود، حضور داشته باشند.آنها همچنین قرار است در مجمع همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه در بانکوک نیز مشارکت کنند. پس شاهد ترکیبی دیپلماتیک و در عین حال بالقوه و انباشته شده از گزاره هایی هستیم که می تواند آزمون بین المللی در باب میزان هماهنگی کشورهای جهان در باب مسائل آب و هوایی، تورم جهانی و افزیش بهای مواد غذایی به دلیل حمله روسیه به اوکراین و بهبود اقتصاد جهانی پس از همه گیری کووید 19 قلمداد شود.

زورآزمایی در میدان دیپلماسی

تقسیم های ژئوپلیتیکی عمیقی که در دهه های گذشته ایجاد شده در کنار تحولات اخیر چون حمله روسیه به اوکراین و تیره تر شدن روابط غرب با مسکو و همچنین رویارویی چین و آمریکا به عنوان دو قدرت برتر جهان، طبیعتا فضای این سه نشست را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

ولادیمیر پوتین که در طول تاریخ حکمرانی اش از نشست های دیپلماتیک به سان فرصتی برای قدرت نمایی استفاده می کرد رسما اعلام کرده که در نشست بالی حضور ندارد و نماینده کرملین به جای او حاضر خواهد شد؛ از همین رو مشخص نیست که در دو اجلاس بعدی رهبری روسیه شرکت خواهد کرد یا نه. اما جو بایدن و شی جین پینگ در سه رویداد اخیر حاضر خواهند بود و گفته می شود قرار است در حاشیه نشست گروه بیست با یکدیگر دیدار داشته باشند؛ نخستین دیدار پس از فوریه 2022.

« شی» به واسطه محدودیت های همه گیری و انزوای خودخواسته پس از سال ها حالا قرار است در این سه رویداد حاضر شود، آن هم بعد از تحول هنجارشکنانه ای که زمینه ساز سومین دوره ریاستش شد. بایدن هم با در هم شکستن «سونامی سرخ» در جریان انتخابات میان دوره ای با روحیه ای مطمئن تر در نشست ها حاضر خواهد شد. از همین رو انتظار می رود رهبران دو کشور خود را به شکلی جداگانه به عنوان قدرت هایی مسئولیت پذیرتر و قدرتمندتر معرفی کنند.

زخم های بی مرهم!

ناظران با اشاره به دیدار بایدن و شی می گویند که رایزنی میان رهبران دو قدرت جهان به کاهش تنش ها کمک خواهد کرد با این همه به باور آنها دستیابی به توافقی محکم در باب مسائل جهانی میان واشنگتن و پکن و تعریف معامله ای سخت و در عین حال بزرگ، پر چالش خواهد بود و دور از ذهن. کارشناسان با اشاره به نشست های منطقه ای چون آ سه ان که جمعه در پنوم پم آغاز شد، بر این باورند که گردهمایی ها که با هدف بازتعریف ثبات منطقه ای و رویارویی با چالش های جهانی تعریف می شوند، منعکس کننده سیاست های شکست خورده جهانی هستند.

در گردهمایی آ سه ان، برخلاف دیگر نشست ها، شاید نبرد در اوکراین در کانون توجه ها نباشد، چراکه شرق و جنوب شرق آسیا و وضعیت آشفته برخی از بازیگران منطقه ای چون میانمار به گونه ای است که رایزنی در باب آنها و یافتن راهی برای پایان دان بدان ها در اولویت است. هرچند در باب نحوه پرداخت به چالش های این منطقه رویکرد کشورهایی که خود را در بلوک چین و یا آمریکا تعریف کرده اند، متفاوت خواهد بود و همین مقوله می تواند به جای ترمیم زخم ها به شکاف ها دامن بزند.

چند صدایی به مشروعیت آ سه آن پایان می دهد

تیتینان پونگسودیراک، مدیر موسسه امنیت و مطالعات بین المللی فعال در دانشگاه بانکوک با اشاره به این سه نشست گفت، طبیعتا به واسطه اختلاف نظر بازیگران حاضردر نشست آ سه ان در باب حمله روسیه به اوکراین، بحران مرتبط با کودتای در میانمار، جنگ طلبی های چین در دریای جنوبی شکاف ها در این نشست عمیق تر از دو نشست دیگر خواهد بود.

در جریان رای گیری ماه گذشته سازمان ملل متحد، هفت کشور از ده کشور عضو آ سه ان از جمله نماینده میانمار که مخالف ارتش مستقر در این کشور است الحاق چهار سرزمین اوکراین به روسیه را محکوم کردند در حالی که تایلند، لائوس و ویتنام رای ممتنع دادند. از همین رو پونگسودیراک بر این باور است که اگر آ سه آن  نتواند به این چند صدایی خانگی پایان دهد و رژیم سرکش حاکم بر میانمار را مهار نکند، اهمیتش را از دست خواهد داد. اما در صورتی که بتواند به اجماع نظر دست یابد، قادر است قدرت جذب بیشتری داشته باشد.

نزدیک به دوسال بعد از بازگشت ارتش به میانمار و افزایش خشونت های سیاسی، ناظران از وضعیت بد حقوق بشر در این کشور آسیایی می گویند. از همین رو طبیعتا به واسطه شکست طرح صلح که آوریل سال گذشته در محور رایزنی ها قرار داشت، این بار میانمار در کانون توجه های بین المللی قرار خواهد گرفت، آن هم در شرایطی که به واسطه انتقادهای نهادهای حقوق بشری و تاکیدشان مبنی بر حذف میانمار از کشورهای  عضو آ سه آن، هنوز این بازیگر عضو است اما نمایندگانی که اعزام می کند متعلق به سطوح بالای سیاسی نیستند.

شاید وقتی دیگر!

وزرای خارجه آ سه ان اواخر ماه گذشته برای تعریف استراتژی نهایی جهت پایان دادن به تنش های میانمار بسیار تلاش کردند با این همه آنگونه که ناظران می گویند از انجایی که این بار کامبوج ریاست دوره ای این نشست را عهده دار شده، بعید است خط مشی سخت گیرانه در باب میانمار اتخاذ شود. پس همه منتظر برگزاری نشستت آ سه ان در سال 2023 می مانند که میزبانی اش بر عهده اندونزی است.

میانمار؛ بهانه چند صدایی بلوک شرق و غرب

کاخ سفید روز سه شنبه اعلام کرد که در حال پردازش اطلاعات مرتبط با چالش های جنوب شرق اسیا است که محور رایزنی های بایدن با رهبران این گروه از کشورها خواهد بود. از زمان کودتا در میانمار، دولت بایدن رژم حاکم بر این کشور را هدف تحریم های قدرتمند و هدفمندی قرار داده و با اعضای دولت وحدت ملی که از مخالفان دولت حاکم هستند، دیدار داشته است.

این در حالی که چین موضعی کاملا متفاوت اتخاذ کرده و از همین رو بعید است از سیاست های سخت گیرانه علیه میانمار حمایت کند. به واسطه تحقیقی که درباره وضعیت میانمارتوسط تیم بین المللی انجام شده، روسیه و چین متهم هستند که به رژیم نظامی منزوی میانمار هم سلاح می دهند و هم مشروعیت و اعتبار.

به گفته چانگ جا یان، دانیار علوم سیاسی دانشگاه ملی سنگاپور، طبیعتا نتایج این پژوهش بر رایزنی ها در باب میانمار و بر نشست آ سه ان تاثیر خواهد گذاشت. او در ادامه تاکید کرد که به دلیل حمایت روسیه و چین از حکومت نظامی، هرگونه تلاش برای دستیابی به راه حل برای عبور از بحران از طریق آ سه ان منتفی است چرا که مجاری تعامل بسته است.