مانور «شی» میان متحدان بایدن؛ رویارویی خوانش چینی و غربی از نشست گروه 20

به گزارش اکوایران، شی جین پینگ پس از سه سال غیبت در صحنه جهانی در دیدارهای مستقیم با رهبران جهان به بهانه اجلاس گروه بیست، گردبادی در بالی به پا کرد آن هم در راستای تلاش برای تقویت نفوذ جهانی چین. پس از دیدار سه ساعته روز دوشنبه «شی» و بایدن؛ دیداری که هدف  از آن جلوگیری از گسترش رقابت ها و وقوع درگیری آشکار بود، «شی» با رهبران فرانسه، هلند و کره جنوبی هم گفتگو داشت. این دیدارها در حالی انجام شد که روابط چین با چهار متحد ایالات متحده در سال های اخیر به واسطه افزایش تنش های ژئوپلتیکی، اختلاف ها در حوزه تجارت و منشا همه گیری کووید 19 تیره تر شده است.

خوانش چینی از حاشیه های گروه 20

ناظران بر این باورند که امید به بازتعریف روابط واشنگتن و پکن اندک است، با این همه این دیدارها می تواند مانع از اختلاف های جدی تر شده و همزمان برای بازگشایی خطوط ارتباطی مفید باشد. روز دوشنبه «شی» تلاش کرد تا در ظاهر نشان دهد که برخلاف پیش فرض تعریف شده در اصول سیاست خارجی بایدن، جهان ناظر رویارویی دموکراسی ها و خودکامگی ها نیست؛ به باورش غرب نیز باید روابط پکن در عرصه جهانی را فارغ از این پیش فرض تبیین کند.

«شی» در خوانش چینی از دیدارش با بایدن، ساختار حکومتی اش را «دموکراسی به سبک چینی» توصیف کرد و با ارسال سیگنالی روشن به متحدان آمریکایی، بدان ها القا کرد که اختلاف های ایدئولوژیک نباید زمینه ساز شکافی عمیق در روابط پکن و آنها شود.به باور تحلیلگران دیدار«شی» و بایدن اندکی از گرمای تنش ها کاست با این همه هنوز نشانه های دال بر این که چین و ایالات متحده در مسیر جنگی تمام عیار قرار دارد، وجود دارد. با این همه گروهی دیگر با استناد به رایزنی های فشرده و 43 دقیقه ای رهبران چین و فرانسه باور متفاوتی دارند و به نقل از امانوئل مکرون می گویند، « شی» در جریان رایزنی با همتای فرانسوی خود از آتش بس در اوکراین و آغاز مذاکرات صلح برای پایان دادن به این نبرد حمایت کرد.

روایت های رسانه های دولتی چین و فرانسه با یکدیگر تفاوت دارند؛ در حالی که در رسانه های دولتی چین بر موضع «شی» مبنی بر پایان جنگ و آغاز مذاکرات صلح تاکید شده، در بیانیه دفتر ریاست جمهوری فرانسه آمده که دو رهبر موضع قاطعانه شان را در باب عدم استفاده از سلاح هسته ای در اوکراین اعلام کردند؛ این همان خط و روایتی است که در بازخوانی اخبار چین بدان اشاره ای نشده است.

فرانسه نیز به سان بسیاری از کشورهای اروپایی در سال های اخیر در ارتباط با چین موضعی سخت اتخاذ کرده و به این بازیگر به چشم رقیبی می بیند که به نگرانی ها و دغدغه های امنیتی دامن می زند.

مانور «شی» میان متحدان آمریکا

در طول دوره همه گیری، فعالیت های دیپلماتیک «شی» محدود شده بود به برگزاری نشست های مجازی و کنفرانس های ویدئویی، از همین رو رهبر چین در راستای سیاست کووید صفر نقش فعال فراتر از مرزها این کشور نداشت، اما حالا در حاشیه اجلاس گروه بیست، چشم ها به مانور «شی» و مواضعش در ارتباط با بحران های مختلف، از چالش های اقلیمی گرفته تا نبرد در اوکراین و درگیری ها در تنگه تایوان دوخته شده است.

طبیعتا دیدار رودرور رهبر چین با آنتونی آلبانیز، نخست وزیر استرالیا  مهم ترین رویداد روز سه شنبه بودچرا که روابط پکن و کانبرا در سال های گذشته به شکل جدی پر تنش شده است؛ روابط دیپلماتیکی که سال 2020 متوقف شد، آن به این دلیل که چین در پاسخ به خواست استرالیا مبنی بر تحقیق در باب منشا ویروس کرونا، تعرفه هایی را بر واردات کالاها وضع کرد.

به نوشته رسانه ها در جریان دیدار 30 دقیقه ای رهبران چین و استرالیا مقوله هایی چون نگرانی‌های تجاری و اقتصادی کانبرا، تنش های حاکم بر تنگه تایوان، نقض حقوق بشر در سین کیانگ، تغییرات اقلیمی و بازداشت شهروندان استرالیایی در چین محور رایزنی ها قرار داشت. در جریان این دیدار آنتونی آلبانیز با اشاره به اختلاف جدی میان دو بازیگر، تاکید کرد که کشورش خواهان یک رابطه پایدار با چین است. او همچنین بر برداشته شدن تعریفه های وارداتی توسط پکن نیز تاکید کرد. 

بعد از نشست، آلبانیز تاکید کرد که گامی جدی در روابط دو کشور برداشته شده، هرچند مسیر به رسیدن به توافقی پایدار طولانی است. با این همه نخست وزیر استرالیا رایزنی ها را سازنده توصیف کرد و شی نیز ضمن اشاره به اختلاف های حاکم بر روابط دو کشور با اشاره به مواضع نخست وزیر استرالیا مبتنی بر مدیریت روابط دو کشور به شکلی بالغ، از این ایده حمایت کرد.

روابط چین و استرالیا طی سال‌های اخیر به ویژه بر سر موضوعاتی از قبیل تایوان و توافق سه جانبه کانبرا با واشنگتن و لندن موسوم به «آکوس» به شدت تیره شد. به دنبال تیرگی روابط، دستگیری دو شهروند استرالیایی در چین هم بر شدت تنش‌ها افزود.

در کنار این مقوله چالش های ژئوپلتیکی و نفوذ فزاینده پکن در جزایر اقیانوس آرام نیز تعامل میان دو بازیگر را پرتنش تر و در عین حال پیچیده تر کرد. آخرین بار سال 2019 «شی» با اسکات موریسون، سلف آلبانیز در حاشیه گروه بیست دیدار کوتاهی داشت. حالا شش سال از برگزاری نشست رسمی دو جانبه میان رهبران دو کشور می گذرد، به باور آلبانیز صرف نشستن دو رهبر پشت یک میز، دستاوردی برجسته است که  شاید خلاء دیپلماسی در سطوح بالا که سال ها متوقف شده بود را به گونه ای پر کند.

آلبانیز در همین راستا به خبرنگاران گفت که به نفع استرالیا نیست تا با شرکای تجاری اصلی گفتگویی نداشته باشد. با این همه به سان دیدار بایدن و «شی» تعداد کمی بر این باورند که ماحصل دیدار دو رهبر زمینه ساز کاهش تنش در روابط دو کشور خواهد شد.

جان لی، کارشناس سیاسی استرالیایی و فعال در اندیشکده هادسون واشنگتن، همچنین مشاور پیشین امنیت ملی در امریکا در این باره به خبرگزاری سی ان ان گفت که  اهداف اصلی چین در باب دریای جنوبی، تایوان و اقیانوس آرام اساسا با منافع اصلی استرالیا در تضاد قرار دارد. با این حال از متنظر لی، این دیدار ممکن است نوعی بازنشانی دیپلماتیک باشد مشروط بر آن که دو طرف با حسن نیت و آمادگی برای سازش به یکدیگر نزدیک شوند.