کارنامه شش ماهه شهرداری در حوزه حمل و نقل /وضعیت بحرانی اتوبوس های پایتخت

رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورا در یکصد و نهمین جلسه این شورا ضمن ارائه گزارش نظارتی 6 ماهه پروژه های تملک دارایی های سرمایه ای حوزه معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران اگفت: همانطور که در جلسه قبل مطرح شد گزارش های نظارتی 6 ماهه و منتهی به 31 شهریور 1401 است لذا امکان دارد در طی دو ماه گذشته اتفاقات و عملیات هایی صورت گرفته باشد که آنها در گزارش سه ماه بعد ارائه خواهند شد.

محمد آخوندی ادامه داد: این گزارش های نظارتی برگرفته از سامانه کنترل پروژه، فاینانس، جلسات با معاونت های تخصصصی و بازدید از پروژه ها به دست آمده است.

عضو شورای شهر تهران بیان داشت: گزارش های نظارتی در ابتدای مسیر خود قرار دارند لذا ممکن است نکاتی در آنها نیاز به تکمیل و اصلاح داشته باشند؛ بر همین اساس از نمایندگان محترم درخواست می شود که نکات را منتقل کنند تا نقاط ضعف در گزارشات بعدی مرتفع شوند.

رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران گفت: جمع کل مصوب اعتبار معاونت حمل و نقل در بودجه  سال جاری 13554 میلیارد تومان است. در اعتبارات هزینه ای 4928 میلیارد تومان در نظر گرفته شده که در طی شش ماه 2716 میلیارد تومان تخصیص و 941 میلیارد ثبت شده است.

آخوندی ادامه داد: در اعتبارات تملک دارایی سرمایه ای از 8110 میلیارد تومان 3503 میلیارد تومان تخصیص صورت گرفته که 509 میلیارد هزینه ثبت شده است.

رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران گفت: تملک دارایی سرمایه ای در این معاونت 8110 میلیارد اعتبار مصوب داشته که برای این حوزه 7940 میلیارد ابلاغ گردیده است؛ اعتبار تخصیص یافته نقد در این بخش 2485 تومان و اعتبار تخصیصی یافته غیر نقد 1018 تومان است که بر این اساس 86 درصد اعتبار نسبت به شش ماه تخصیص یافته است.

آخوندی ادامه داد: کل نقدینگی که دریافت شده 4664 میلیارد تومان است که تبعا بخش زیادی از این مبلغ بابت هزینه ها، حقوق و دستمزد صرف شده و 1236 میلیارد تومان به پروژه های سرمایه ای تعلق یافته است. 

 این عضو شورای  شهر تهران میانگین پیشرفت فیزیکی معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران را 29 درصد دانست و گفت: میزان تخصیص نسبت به مصوب 46 درصد و درصد پیشرفت ریالی قطعی هم در این 6 ماه 6 درصد بود.

آخوندی خاطر نشان کرد: کل پروژه های این معاونت 73 پروژه بوده که 38 پروژه مستمر و 35 پروژه غیر مستمر است. 

وی در ادامه به گزارش پیشرفت ریالی و فیزیکی پروژه های مستمر و غیر مستمر در بخش حمل و نقل و ترافیک پرداخت و اقدامات صورت گرفته در سه بخش ساخت مترو، بهره برداری مترو و اتوبوس را تشریح کرد.

وی پیشرفت در خط 3 مترو را در شش ماه امسال 18 درصد، خط شش 32 درصد و خط هفت را 33 درصد اعلام کرد.

آخوندی همچنین ضمن ارائه برخی مغایرت ها در ابلاغ بودجه حمل و نقل از معاون برنامه ریزی و نیروی انسانی خواست این مغایرت ها را رفع کند.

گزارش های نظارتی قرار است هر سه ماه یکبار تهیه و در صحن شورا قرائت شود.

اقراریان: عقب ماندگی در حوزه حمل و نقل عمومی بسیار جدی است

در ادامه بررسی این گزارش، مهدی اقراریان، با اشاره به طرح جامع ترافیک مصوب سال ۸۶ ، بیان کرد: در راستای طرح جامع ترافیک، پیش بینی‌های صورت گرفته که یکی از مهمترین آن‌ها، تامین و افزودن 11 هزار اتوبوس به ناوگان حمل و نقل تهران تا سال ۱۴۰۴ بوده است که 9 هزار از آن تعداد باید تا امسال تامین می‌شده که چنین اتفاقی رخ نداده است، لذا این یک عقب ماندگی بسیار جدی است که می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد.

 عضو شورای شهر تهران ادامه داد: اگر قرار باشد ما اقدام مناسبی را در راستای خدمت به شهروندان انجام دهیم، با این تعداد محدود ۲۰۰ یا ۳۰۰ دستگاه اتوبوس مشکلی حل نمی‌شود؛ با توجه به این نکات این سوال مطرح است که در حال حاضر چه تعداد اتوبوس متوقف شده و واگن مترو از کار افتاده در پایتخت وجود دارد؟ ما به عنوان عضو شورا هنوز نسببت به تعداد این اتوبوس‌ها اطلاعی نداریم، لذا درخواست می‌شود مسئولان ذیربط گزارش‌های لازم را در این خصوص به صحن شورا ارائه دهند تا مورد بررسی قرار بگیرد.

وی در ادامه با طرح سوالی دیگر مبنی بر اینکه آیا جدول زمان بندی مشخصی برای ورود مجدد این اتوبوس‌های از کار افتاده وجود دارد یا خیر، گفت: لازم است یک بازه زمانی مشخصی در نظر گرفته شده و اعلام شود که مثلا این تعداد اتوبوس در 6 ماه آینده وارد ناوگان حمل و نقل شهری می‌شود.

 رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورای شهر تهران، ادامه داد: سوال بعدی این است که با توجه به افقی که برای سال ۱۴۰۴ در نظر گرفته شده است، این گزارش به شورا ارائه شود تا هر یک از اعضاء بر اساس وظیفه خود این موضوع را مورد بررسی قرار دهد. اقراریان در پایان تاکید کرد: بر اساس مطالعات انجام شده در حال حاضر ما در تهران به ۹۰۰۰ دستگاه اتوبوس نیاز داریم و مشکل حمل و نقل عمومی با این میزان بودجه و این تعداد تزریق اتوبوس به ناوگان حمل و نقل عمومی حل نخواهد شد؛ باید این را بپذیریم که فرقی نمی‌کند که چه کسی این نقد را مطرح می‌کند، نکته اصلی این است که کارشناسی‌های لازم در خصوص انجام شده که بر اساس آن پایتخت نیاز به ۹ هزار اتوبوس دارد باید برای آن تمهیدات و تدابیری اندیشیده شود، اگر دنبال حل مشکلات مردم هستیم.

 مهدی چمران، رئیس شورا ضمن تایید تذکرات اقراریان، تصریح کرد: شهرداری نمی‌تواند به تنهایی این تعداد اتوبوس و واگن مترو را به ناوگان حمل و نقل اضافه کند و مشکل برنامه‌ریزی نیز از همین جا نشات می‌گیرد چرا که این نهاد هنوز در خصوص موضع دولت نسبت به این مسئله مطلع نیست.

سیدجعفر تشکری هاشمی، هم در این جلسه با استناد به گزارش نظارتی 6 ماهه پروژه‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای در حوزه معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران توسط کمیسیون برنامه و بودجه شورا، تذکر داد: روند کار ساخت و ساز در مترو با توجه به منابع در اختیار، در حد قابل قبول بوده و امیدواریم در شش ماهه دوم با تزریق نقدینگی مورد نیاز، کارها سرعت بیشتری بگیرد.

رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران  با اعلام اینکه نقدینگی اختصاص داده شده به ساخت و ساز مترو، بسیار کمتر از میزان پیش‌بینی شده و ناچیز بوده و بیشتر پیمانکاران از منابع خود هزینه‌های لازم را تأمین می‌کنند تا کارگاه‌ها تعطیل نشود، افزود: به هر حال، در بخش ساخت و ساز، تلاش‌های قابل تقدیری انجام شده و مشکل چندانی نداشته‌ایم، اما در بخش بهره‌برداری مترو و اتوبوسرانی با مشکلات زیادی روبه‌رو هستیم.

وی با اشاره به اینکه با وجود اعلام آمادگی شهرداری تهران برای پرداخت دو هزار میلیارد تومان به شرکت  مترو، تنها ۹۰۰ میلیارد تومان به آن شرکت پرداخت شده است، اظهار کرد: اگر وعده داده شده به طور کامل در اختیار مترو قرار می‌گرفت، روند کارها سریع‌تر پیش می‌رفت.

 وی با اشاره به اینکه در مجموع در موضوع مترو، روند نه چندان ایده‌آل اما خوب پیش می‌رود، اظهار کرد: در اتوبوسرانی با بدترین وضعیت روبه‌رو هستیم و در این دوره مدیریت شهری، مجموعاً ۱۴۵ دستگاه اتوبوس با تخفیف ۸۰ درصدی از طریق دولت و ۱۷۵ دستگاه اتوبوس نیز از محل قراردادهای قبلی تحویل گرفته‌ایم و به جز این اتوبوس‌ها، هیچ اتوبوس دیگری تحویل نگرفته‌ایم.

تشکری هاشمی با بیان اینکه در حال حاضر، مجموعاً ۱۴۰۰ دستگاه اتوبوس فعال به مردم تهران خدمات می‌دهند در صورتی که طبق برنامه، تهران به ۷ هزار دستگاه اتوبوس نیاز دارد، تصریح کرد: واقعیت این است که برای رسیدن به ۷ هزار دستگاه اتوبوس مورد نیاز، هیچ برنامه مشخصی وجود ندارد و هیچ افق روشنی دیده نمی‌شود.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر، باید منتظر بمانیم و ببینیم دولت چه تعداد از اتوبوس‌هایی را که از خودروسازان دریافت می‌کند به تهران اختصاص می‌دهد، اظهار کرد: متأسفانه برنامه بازسازی اتوبوس‌ها نیز به شکل درستی پیش نمی‌رود و با وجود اینکه گفته شده ۵۵۰ دستگاه اتوبوس، اورهال شده‌اند اما آنچه که اتفاق افتاده، پرداخت مبالغی به شرکت‌های خصوصی برای رنگ‌کاری و نقاشی اتوبوس‌های‌شان بوده است.

تشکری هاشمی با بیان اینکه قرار بود اتوبوس‌هایی که در توقفگاه‌ها و تعمیرگاه‌ها خوابیده بودند، بازسازی شده و وارد چرخه خدمات‌رسانی شوند، تصریح کرد: به جز یک شرکت که با آن قرارداد بسته شده اما جاری نشده ، هیچ شرکت دیگری با شرکت واحد قرارداد ندارد.

وی با اشاره به اینکه ۷۰۰ دستگاه اتوبوس دوکابین و ۱۳۰۰ دستگاه اتوبوس تک‌کابین در توقفگاه‌ها و تعمیرگاه‌های شرکت واحد خاک می‌خورند، اظهار کرد: این در شرایطی است که مردم ساعت‌ها در ایستگاه‌ها منتظر اتوبوس می‌مانند و لذا ۲ هزار دستگاه اتوبوس تک‌کابین و دوکابین متوقف شده باید به فوریت بازسازی شوند و به موازات آن، نسبت به خریداری اتوبوس‌های جدید نیز اقدام شود.

رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر با تأکید بر اینکه توسعه حمل و نقل عمومی، اولویت اصلی مدیریت شهری است و از این رو، ضعف و عقب‌ماندگی ناوگان اتوبوسرانی باید هر چه سریع‌تر جبران شود، خاطرنشان کرد: قرار بود نسبت به اختصاص ۸۰۰ میلیارد تومان برای خرید قطعات مترو از طریق بانک شهر و نیز بازسازی ۱۳ رام قطار مترو در سه بخش ناوگان، مرکز فرمان و تجهیزات ثابت اقدام شود که لازم است در هر دو مورد نتایج اقدامات انجام شده اعلام شود.

در ادامه پرویز سروری، نایب رییس شورای شهر تهران نیز در واکنش به سخنان تشکری هاشمی با بیان اینکه آیا ۵۹۱ اتوبوس اورهال شده فقط رنگ آمیزی بوده، افزود: برایمان سوال است که گزارش‌های شهرداری درست است یا صحبت‌های عضو شورا؟ آیا گزارش‌های غلط به عضو شورا می‌دهند یا شهرداری گزارش غلط به ما می‌دهد؟ 

وی با تاکید بر اینکه یکبار برای همیشه باید در برخی مسائل آماری صحت ‌سنجی صورت گیرد، اظهار کرد: راه دوری نیست و می‌توان بازدید کرد که آیا ۲۰۰ دستگاه اتوبوس تحویل داده شده یا تعداد اتوبوس‌ها ۱۴۵ دستگاه بوده است؟

سروری افزود: پیشنهاد می‌کنم که ریاست شورا گروهی را مامور کند تا آمار درست را احصا کرده و در اختیار اعضای شورا و دیگر مقامات جهت بهره برداری صحیح قرار دهند.

تشکری هاشمی در واکنش به این سخنان گفت: سروری نور چشم ماست، اما بحث تحقیر یکدیگر را نداریم و مگر ما می‌توانیم عدد واقعی را تکذیب کنیم؛ من هفته پیش تذکری دادم و آقای فروزنده معاون مالی شهردار تهران با من تماس گرفت و گلایه کرد و درخواست جلسه داشت اما سه بار تا کنون از آقای فروزنده و آقای بهرامی خواسته‌ایم که به جلسه بیایند اما نشده و ما نیز می‌خواهیم که آمارها روشن شود. 

وی تاکید کرد: هنر ما این نیست که عدد بزرگ را بگوییم که مثلا کار می‌کنیم و در مورد اورهال ۵۹۱ اتوبوس باید بگویم که اتوبوس‌های اورهال شده ۱۰۰ مورد هم نیست.

مهدی چمران در واکنش به این تضارب آراء دو عضو گفت: حتما جلسه‌ای را برای بررسی وضعیت اتوبوسرانی برگزار می‌کنیم و از معاون حمل و نقل نیز می‌خواهیم تا هر چه سریعتر مدیریتی توانمند برای اتوبوسرانی انتخاب کنند تا آن حوزه هم سر و سامان بگیرد؛ اما واقعیت این است که قیمت اتوبوس داخلی پنج میلیارد و اتوبوس خارجی هشت میلیارد است و ما دو جلسه در مجلس داشتیم که سازندگان اتوبوس به ما بگویند که توانایی تولید چند اتوبوس را دارند؟ اما آنها فقط می‌گفتند که ۱۴ ماه زمان لازم دارند و ما به آنها گفتیم که تا عید چند دستگاه می‌توانید تحویل دهید که بالاخره هم نتوانستند بگویند که توانایی تحویل چند اتوبوس تا عید را دارند.

حبیب کاشانی نیز در واکنش به این سخنان با بیان اینکه شورا محل تضارب آراء است،‌ گفت: لازم است که هر چه سریعتر وضعیت اتوبوسرانی با چندین هزار پرسنل را روشن کنید تا مدیر جدید امور اتوبوسرانی را سامان دهد.

جلال بهرامی در واکنش به گزارش نظارتی ۶ ماهه معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران جلال بهرامی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با بیان اینکه ۵۰۰ دستگاه اتوبوس اورهال شود یا نشود تأثیری در حمل و نقل عمومی ندارد، اظهار کرد: اصل موضوع این است که ناوگان ما فرسوده است و اتوبوسی که در خط فعالیت می کند مطمئن نیستیم که تا پایان ساعت اداری بتواند فعالیت کند؛ ما عقب ماندگی در این زمینه داریم و با ۵۰۰ دستگاه اتوبوس قابل جبران نیست.

معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با بیان اینکه ۵۰۰ میلیارد تومان باید به وزارت کشور داده می شد که ۵۰۰ دستگاه اتوبوس تحویل دهند، یادآور شد: ما این مبلغ را پرداخت کرده ایم و تولیدکننده اتوبوس را تحویل نداده که ما از وزارت کشور این اتوبوس ها را دریافت کنیم.

بهرامی با تأکید بر اینکه وزارت کشور زمینه تولید را فراهم می کند، تصریح کرد: برخی شرکت ها حتی توان تحویل یک دستگاه را نیز ندارند، ما با ۱۵ مدعی تولید کننده اتوبوس وارد مذاکره شدیم که ظرفیت تولید را به ما اعلام کنند؛ در چهار ماه اول اکثریت این خودروسازان ظرفیت خود را صفر اعلام کرده اند.

بهرامی با بیان اینکه از سال ۱۴۰۴ تا ۱۴۰۸ به طور میانگین افق ۱۰ هزار دستگاه اتوبوس پیش بینی شده است، خاطرنشان کرد: نزدیکترین راه در تأمین اتوبوس واردات است؛ ما در یک هفته تمام کمیسیون های مرتبط با این موضوع را در وزارت اقتصاد، هیات دولت و مجلس بررسی کرده ایم، مقدمات واردات دو هزار دستگاه اتوبوس را انجام داده ایم و رئیس جمهور دستور را صادر کرده، اما وزارت صمت دستورالعمل اجرایی را صادر نکرده است؛ به سرعت می توانیم این اتوبوس ها را از کشورهای اروپایی تأمین کنیم و قیمت آنها نیز نسبت به اتوبوس های داخلی مناسب است.

معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با بیان اینکه دو هزار و ۱۰۰ دستگاه اتوبوس باید اورهال شوند، گفت: دو هزار دستگاه را وزارت کشور باید تأمین کند و از ۳۰۰ دستگاه سه کابینه نیز ۲۵ درصد سهم ما و ۷۵ درصد سهم وزارت کشور است که اقدامات بانکی برای پرداخت هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان آن در حال انجام است؛ با احتساب این موارد اگر این ۳۰۰ دستگاه تأمین شود تا کنون پنج هزار دستگاه را تعیین تکلیف کرده ایم.

معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران تصریح کرد: در خرید ظرفیت داخلی جلسات تبصره ۱۸ را برگزار کرده و در خصوص ماده ۱۲ نیز ورود کرده ایم؛ همچنین ما تضمین کننده تسهیلات بانکی خودروسازان برای تأمین اتوبوس ها می شویم، با پنج خودروساز با اولویت هزار و ۵۰۰ دستگاه گازوئیلی و هزار و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس برقی و گازی وارد مذاکره شده ایم و در حال توافق هستیم که ۲۵ درصد مبالغ به صورت غیرنقد تأمین شود.

وی با بیان اینکه در تلاش هستیم که بازپرداخت به صورت هشت ساله انجام و فشار مالی از روی دوش شهرداری برداشته شود، گفت: شرکت خصوصی ۱۰ سال تعهد دارد و پس از آن مالکیت به همان شرکت اختصاص پیدا می کند؛ در حال حاضر عمر مفید این بخش بیش از ۱۵ سال است و شرکت های خصوصی هر زمانی که بخواهند می توانند اتوبوس ها را اسقاط کنند و اجازه آنها با شهرداری نیست.

معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با اعلام اینکه باید بین افزایش طول خط و ایستگاه تفکیک قائل شویم، تصریح کرد: باید به افزایش تعداد سفرها و تعداد مسافران در سال ۱۴۰۲ توجه کنیم؛ برخی اقدامات مترو به افزایش تعداد مسافر منجر نمی شود اما خدمات و ایمنی را تسریع می کند.

 وی افزود: واگن ملی ۹۸ درصد فرآیند استاندارد را طی کرده و پس از انجام دو درصد باقی مانده اولین رام وارد ناوگان می شود؛ درخصوص ۶۳۰ واگن پیش بینی شده، باید ۱۵ درصد اعتبارات را ما تأمین کنیم و مابقی را دولت پرداخت کند؛ در بهترین حالت ۱۴ ماه تا دو سال دیگر اولین رام به دست ما می رسد.

بهرامی با بیان اینکه برای واردات واگن با روسیه و چین وارد مذاکره شده ایم، یادآور شد: برای تکمیل خط ۶ با جدیت اقدامات لازم را پیگیری می کنیم؛ در انتخاب پیمانکار نیز اولویت اول برای ما تکمیل خطوط است.

چمران در ادامه خطاب‌ به معاون حمل و نقل و ترافیک گفت: امیدوارم بتوانید تحرک خوبی در حمل ونقل به وجود بیاورید و بحث اول ما در شهر بحث حمل و نقل عمومی است، اگر از آلودگی هوا، ترافیک و منتظرماندن مردم در انتظار برای رسیدن اتوبوس و مترو گلایه داریم باید معاونت حمل و نقل و ترافیک تلاش خود را چند برابر کند تا مشکلات این حوزه مرتفع شود.

وی در ادامه گفت: پیوستن ۵۰۰ دستگاه اتوبوس به ناوگان حمل و نقل عمومی شهر تهران خوب است ولی عدد خیلی ناچیزی است که باید با کار و تلاش در این زمینه موفق عمل کرد تا رضایت مردم جلب شود.