صلحی که از جنگ بدتر است؛ چرا آتش‌بس در اوکراین به پیروزی پوتین منجر می‌شود؟

به گزارش اکوایران، نه ماه بعد از آغاز جنگ، امیدهای روسیه برای تصرف سریع اوکراین ب از بین رفته است. ارتش روسیه تقریباً در تمام ۶۰۰ کیلومتر خطوط جنگی در امتداد شرق و جنوب اوکراین در موضع دفاعی است. در عمل، آتش‌بس یا مذاکره احتمالاً تنها راه  پیروزی برای رهبر روسیه است، رهبری که نیروی انسانی‌اش خسته و ذخایر تسلیحاتی‌اش رو به اتمام است.

در عین حال، اراده‌ای مشهود در برخی نقاط غرب برای پایان دادن به جنگ وجود دارد که می‌تواند  همان قدر برای اوکراین مضر باشد - و پوتین قطعاً  روی آن حساب می‌کند.

مسکو در انتظار وقت استراحت

مایکل کوفمن، مدیر مطالعات روسیه در اندیشکده CNA و کارشناس برجسته ارتش روسیه در مصاحبه‌ای با سی‌ان‌ان گفت: «تنها کاری که آتش‌بس زود هنگام انجام می‌دهد این است که به هر دو طرف اجازه می‌دهد تجدید قوا کنند. و از آنجایی که روسیه در حال حاضر در موضع ضعف است، این اتفاق بیشترین سود را برای روسیه خواهد داشت و سپس جنگ را از سر خواهد گرفت. بنابراین تمام چیزی که یک آتش بس به ارمغان می آورد، ادامه جنگ است. آتش‌بس هیچ یک از  دلایل بنیادی جنگ را حل  نخواهد کرد.»

به گفته‌ی کارشناسان همین حالا هم روسیه درحال تجهیز مجدد است. کافمن می‌گوید: «در دسترس بودن مهمّات یکی از تعیین کننده‌ترین جنبه‌های این جنگ بوده است.  اگر ۹ میلیون گلوله شلیک کنید نمی‌توانید همه‌ی آن‌ها را در یک ماه جایگزین کنید. پس مسئله در اینجا سرعت تولید مهمّات توسط روسیه است».

کوفمن به اطلاعات موجود اشاره کرد که نشان می‌دهد تولید مهمات در روسیه به دو و در برخی کارخانه‌ها به سه شیفت در روز  تغییر کرده است. او گفت که این نشان می‌دهد که «آنها اجزای مورد نیاز برای تولید مهمّات را دارند وگرنه شیفت‌ها را دو یا سه برابر نمی‌کردند».

از غرب اصرار، از کی‌یف انکار

با این حال، آتش‌بس و مذاکره  چیزی است که برخی از مقامات ارشد آمریکایی و غربی در حال حاضر مشتاق یا حداقل آماده انجام آن هستند. ژنرال مارک میلی، رئیس ستاد کل ارتش آمریکا به تازگی گفته: «زمانی که فرصتی برای مذاکره وجود دارد، زمانی که می‌توان به صلح دست یافت، از آن استفاده کنید. فرصت را غنیمت بشمارید». اما رئیس جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، این حرف‌‌ها را خریدار نیست. او در اوایل ماه جاری در نشست گروه ۲۰ در بالی گفت: «ما اجازه نمی‌دهیم روسیه وقت تلف کند و نیروهای خود را تجدید کند.»

در حالی که اوکراینی‌ها برای زمستان بی‌رحمانه حملات روسیه به زیرساخت‌های حیاتی انرژی خود آماده می‌شوند، جای تعجب نیست که نسبت به تشریفات دیپلماتیک بی‌توجه باشند. پترو پوروشنکو، رئیس‌جمهور سابق اوکراین روز دوشنبه به شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا گفت: «لطفا تصور کنید اوکراینی‌ها مذاکرات را چگونه می‌بینند: تو در خانه خودت نشسته‌ای، قاتل به خانه‌ات می‌آید و همسرت را می‌کشد، به دخترت تجاوز می‌کند، طبقه دوم را می‌گیرد، سپس درب طبقه دوم را باز می‌کند و می‌گوید باشه بیا اینجا. بیا مذاکره کنیم. واکنش شما چه خواهد بود؟»

نیاز روس‌ها به بازسازی

واقعیت این است که هر آتش‌بسی، چه با مذاکره همراه باشد یا نباشد، ارزش واقعی کمی دارد. یک آتش‌بس به روسیه‌ای که از نظر نظامی به طور فزاینده‌ای در مخمصه است، فضای تنفس می‌دهد. ژنرال میک رایان، یکی از اعضای مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی  گفت: «در کنار دادن زمان به روس‌ها برای تجدید قوا و تجهیز مجدد، مهمتر از همه، فشار روی نیروهای آن‌ها در خط مقدم کاهش می‌یابد. آن‌ها نه ماه است که در شرایط سختی بوده اند. نیروهای روسیه خسته شده‌اند».

همین موضوع را ماه گذشته جرمی فلمینگ، رئیس آژانس جاسوسی الکترونیکی فوق سری بریتانیا (GCHQ) بیان کرد. فلمینگ گفت: «ما می دانیم - و فرماندهان روسیه در میدان می دانند - که ذخایر و مهمات آن‌ها رو به اتمام است».  از آن زمان تا به حال وضعیت برای روس ها بهبود نیافته است. روز دوشنبه، وزارت دفاع بریتانیا، که برخی از به‌روزترین و دقیق‌ترین اطلاعات را درباره ارتش روسیه در اوکراین ارائه می‌کند، گزارش داد که «هم توانایی دفاعی و هم تهاجمی روسیه به دلیل کمبود شدید مهمات و تجهیزات و پرسنل ماهر با مشکل مواجه است». روزنامه فرانسوی لوموند هم طی یک آنالیز گسترده با استفاده از ویدئوهای میدانی و تصاویر ماهواره‌ای نشان داد «ذخایر تسلیحات و مهمات روسیه به‌شدت توسط حملات دقیق و هدفمند اوکراینی‌ها آسیب دیده است».

این تصاویر نشان می‌دهد که «در مجموع حداقل 52 انبار مهمات روسیه از اواخر مارس 2022 توسط ارتش اوکراین  تخریب شده‌اند». بر اساس این گزارش، این قسمت بزرگی از 100 تا 200 انبار مهمّات روسیه است که تحلیلگران معتقدند در جبهه اوکراین وجود دارد.

مشکل این است که روس ها تا حد زیادی متوجه این تهدید شده‌اند. کریس دوگرتی، کارشناس ارشد دفاعی در مصاحبه‌ای گفت: «به‌نظر می‌رسد روس‌ها با عقب بردن انبارهای مهمات بزرگ خود به خارج از برد، خود را با حضور سامانه توپخانه HIMARs آمریکایی در میدان نبرد سازگار کرده‌اند». او توضیح داد: «این اساساً شامل هر پست فرماندهی یا انبار مهمات بزرگی است که آنها از محدوده 80 کیلومتری عقب نشینی کرده اند». و در بسیاری از موارد، در داخل خاک روسیه - جایی که اوکراین به واشنگتن تضمین داده است که با سیستم های موشکی ارائه شده هدف قرار نخواهد داد.

جبهه کوچک در دسترس اوکراین

با این حال، دوگرتی و بسیاری دیگر از کارشناسان معتقدند که با آتش بس یا عدم آتش بس، غرب نیاز به ارتقای  توانایی‌های نظامی اوکراین دارد. دوگرتی گفت: «در غیر این صورت، روسیه فقط وقت خواهد خرید. اکنون، پس از عقب رانده شدن در حملات پاییزی اوکراین، آن‌ها «جبهه کوچکتری» برای دفاع دارند». او افزود، روس‌ها مایل به زد وخورد سرباز و گلوله‌های توپ هستند. روس‌ها انتظار دارند که «به مرور زمان، ناتو و متحدان غربی و اوکراینی‌ها مایل به ادامه این زد و خورد نباشند. و در نهایت این موضوع آنها را به مذاکره سوق خواهد داد. من کاملاً مطمئنم که این برنامه پوتین است.»

بی‌معنایی آتش‌بس با پوتین

با این حال، تاریخ نشان داده‌است که هرگونه آتش بس با پوتین در پی مذاکره بی‌معنی خواهد بود. همانطور که پوروشنکو اشاره کرد: «از تجربه شخصی من در ارتباط با پوتین استفاده کنید. نکته شماره یک، هرگز به پوتین اعتماد نکنید. او مطمئناً به هیچ توافقی که با هدف نهایی‌اش برای تصرف اوکراین سازگار نباشد پایبند نخواهد بود».

واقعیت این است که ایالات متحده و ائتلاف غربی باید به اندازه پوتین و کسانی که در کرملین ممکن است جانشین او باشند به آینده نگاه کنند. سوال کلیدی در اینجا این است: پایبندی به مبارزه تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟

دوگرتی می‌گوید تفکر روس‌ها این است: «ما می‌توانیم خطوط‌مان را تثبیت کنیم و منتظر خسته شدن اوکراینی‌ها بمانیم. ما منتظر خسته شدن ناتو و ایالات متحده خواهیم ماند». او افزود، اما در مقطعی، آنها نیز از این جنگ خسته خواهند شد. و تفکر روس‌ها ممکن است از «تصرف کامل اوکراین» تبدیل به «ما ممکن است همه آنچه را که می خواستیم نداشته باشیم اما بخش بزرگی از دونباس را داریم و آن را به روسیه ضمیمه و کریمه را هم حفظ خواهیم کرد» و در حال حاضر این محاسبه‌ی روس‌ها است.

در عین حال، آتش‌بس همچنین به غربی‌ها اجازه می‌دهد تا زرادخانه‌هایشان را که با ارسال تجهیزات به اوکراین تخلیه شده‌است را بازسازی کنند و حتی تجهیزاتی که پیشتر فرستاده‌اند را ارتقا دهند. اما اگر جنگ ماه‌ها یا سال‌ها بعد از سر گرفته شود، یک سوال واقعی وجود دارد که آیا ایالات متحده و متحدانش آماده بازگشت به درگیری‌ای هستند که حالا آرزو می‌کنند کاش زودتر پایان یافته بود؟