به گزارش اکوایران، جفری سَکس، اقتصاددان و استاد سابق دانشگاه هاروارد است. او را بیش‌تر به خاطر مشاوره به رهبر سابق شوروی، میخاییل گورباچف و دبیر سابق سازمان ملل، کوفی عنان می‌شناسند. سَکس همچنین به رهبران کشورهای جهان سوم – خصوصا آمریکای لاتین – برای توسعه اقتصادی مشورت می‌داد.

او در مصاحبه‌ی اخیرش، از جنگ اوکراین صحبت کرده و توضیح می‌دهد غرب چگونه سال‌ها پیش این جنگ را شروع کرده و هر روز به آن دامن می‌زند.

تاریخ کشمکش آمریکا و روسیه در اوکراین

اگر روایت رسانه‌ها را بپذیریم، همه چیز از ۲۴ فوریه‌ی ۲۰۲۲ شروع شد. هیچ پیش‌زمینه و علت تاریخی‌ای برای این جنگ وجود نداشت. اما واقعیت ماجرا چیز دیگری‌ست.

همه چیز از ۳۳ سال پیش شروع شد. من آن زمان، مشاور تیم اقتصادی گورباچوف – رهبر وقت شوروی - بودم. او در پایان دهه ۹۰ قصد داشت به جنگ سرد پایان داده و پیمان نظامی ورشو را منحل کند. همزمان آلمان شرقی و غربی نیز به سمت اتحاد دوباره پیش می‌رفتند. آلمان و آمریکا به گورباچوف اطمینان دادند در صورت انحلال پیمان ورشو و پایان جنگ سرد، ناتو حتی یک وجب پیش‌روی نکرده و عضو جدیدی از بلوک شرق نمی‌گیرد. فهم مشترک آن موقع نیز همین بود و قرار نبود آمریکا در کشورهایی که عضو شوروی سابق بودند، مستقر شود.

اما بعدا فهمیدیم که این دروغی بیش نبود؛ و در دهه‌ی ۹۰ میلادی، ایالات متحده گسترش ناتو را شروع کرد. آن زمان افراد عاقلی اخطار دادند که این آغاز یک جنگ سرد جدید است؛ اما کسی توجه نکرد.

تاریخ_کشمکش_آمریکا_و_روسیه_در_اوکراین

قدرت گرفتن پوتین

چند سال بعد و در اوایل قرن جدید، پوتین که رویکرد مثبتی به اروپا داشت، در روسیه به قدرت رسید. او به شدت مشتاق گسترش روابط روسیه با آمریکا و اروپا را بود. با این حال، آمریکا به رهبری جورج بوش، هفت کشور جدید از بلوک شرق سابق به ناتو اضافه کرد. کشورهای دریای سیاه از جمله رومانی، بلغارستان، اسلوواکی، اسلوونی و سه کشور دریای بالتیک به ناتو پیوستند. پوتین دائما اخطار داد که وارد حیات خلوت روسیه نشوند و بارها نگرانی امنیت ملی روسیه را به غرب گوشزد کرد.

اما در کنفرانس سال ۲۰۰۸ بخارست، علیرغم مخالفت‌های غیرعلنی اروپایی‌ها، جورج بوش اعلام کرد که اوکراین و گرجستان، جزء ناتو خواهند شد. اتفاقی که شاهدش بودیم، غلبه تفکر نومحافظه‌کاران در دولت آمریکا بود؛ آن‌ها می‌خواستند حلقه محاصره روسیه از طریق دریای سیاه و دریای بالتیک را تنگ‌تر کنند.

فردای کنفرانس بخارست، جلسه‌ای با حضور ناتو و روسیه برگزار شد. پوتین در این جلسه به بوش هشدار که در صورت عضویت اوکراین در ناتو، روسیه شبهه جزیره کریمه را باز پس می‌گیرد.

اوکراین آمریکایی در مقابل اوکراین روسی

چند سال بعد، ویکتور یانوکویچ، کاندیدای حامی روسیه، در انتخابات ریاست‌جمهوری اوکراین پیروز شد. او مخالف پیوستن کشورش به ناتو بود و نمی‌خواست اوکراین، زمین نبرد دو ابرقدرت اتمی باشد. تا قبل از پایان ریاست‌جمهوریش در اوایل سال ۲۰۱۴، تحت فشار روسیه، از امضای قرارداد همکاری با اتحادیه‌ی اروپا عقب کشید؛ او خواستار بررسی و مذاکرات بیشتری بود. اما همزمان تظاهراتی در اوکراین شکل گرفت.

شروع تظاهرات، خودجوش بود اما ایالات متحده از این فرصت استفاده و آن را به جنبشی علیه نظام اوکراین تبدیل کرد. حتی سیاست‌مداران آمریکایی به محل تظاهرات رفته و سخنرانی کردند. مسئول سازماندهی و حمایت آمریکا از تظاهرات اوکراین، دستیار وقت معاون سازمان امنیت داخلی، ویکتوریا نیولند بود. او اکنون در دولت بایدن، معاون امور سیاسی سازمان امنیت داخلی است. به بیان دیگر، این یک پروژه بلندمدت است. زیرا کسانی که ۸ سال پیش مسئول میز اوکراین بودند، همچنان سر کار هستند. بعد از سقوط یانوکویچ، دولت آمریکا بلافاصله، رژیم جدید را به رسمیت شناخت. پوتین باور داشت آمریکا رسما علیه متحد روسیه کودتا کرد. از سال ۱۹۹۴ که در جریان اوضاع منطقه هستم، به کرات دیدم که سازمان‌های به اصطلاح غیردولتی، مستقیما به جریان‌های ضد روسیه در اوکراین کمک مالی می‌کردند. پس دخالت آمریکا غیر قابل انکار است.

اوکراین_آمریکایی_در_مقابل_اوکراین_روسی

جنگ ۸ ساله

از نگاه روسیه، رییس جمهور جدید اوکراین حامی آمریکا بوده و آمریکا رسما منطقه شده است. بنابراین، پوتین طبق وعده‌ای که داده بود، شبهه جزیره کریمه را تصرف کرد. دولت اوکراین اعلام کرد به ناتو ملحق می‌شود؛ و آمریکا نیز از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۱، میلیاردها دلار ادوات جنگی به اوکراین فرستاد. پس این جنگ از فوریه‌ی سال ۲۰۲۲ شروع نشده و در واقع، ۸ سال است که جریان دارد.

پس از انتخابات ۲۰۲۱، بایدن دقیقا همان نومحافظه‌کارانی که از ابتدا مقصر اوضاع اوکراین بودند را مسئول منطقه‌ی اوکراین کرد. او با این کار، بخشی از حمایت طرفداران و حزبش را از دست داد.

در همان سال، پوتین به بایدن هشدار داد که نباید ناتو وارد حیاط خلوت روسیه شود. او تأکید کرد هرگونه حضور نظامی آمریکا در اوکراین – که ۱۰۰۰ کیلومتر مرز با روسیه مرز مشترک دارد – را تحمل نخواهد کرد.

شکست مذاکرات اوکراین و روسیه

با اینکه پوتین برای مذاکرات اعلام آمادگی کرد، کاخ سفید گفت که این مسئله قابل مذاکره نیست. سپس روسیه در فوریه ۲۰۲۲ به اوکراین حمله کرد. یک ماه بعد، زلنسکی، رییس جمهور اوکراین به حفظ بی‌طرفی اوکراین ابراز تمایل کرد. البته خواهان ضمانت و تأمین امنیت نیز بود. پس اوکراین شروط مذاکره را به روسیه تحویل دادند و پوتین نیز با آن‌ها موافقت کرد. ترکیه میانجی‌گر مذاکرات عمل بود؛ و چند روز بعد، دیپلمات‌های روسیه، اوکراین و ترکیه اعلام کردند که به توافق نزدیکند. اما ناگهان اوکراین از پای میز مذاکره بلند شد؛ هنوز دلیلش را نمی‌دانیم و هیچ توضیحی از مسئولین نشنیده‌ایم.

گمانه‌زنی‌های مختلفی وجود دارد. برخی می‌گویند بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا، به زلنسکی گفت به هیچ وجه مذاکره و توافق نکنید، ما پشتتان هستیم و حمایت می‌کنیم؛ تسلیم نشوید.

برخی دیگر نیز می‌گویند آمریکا مستقیما اوکراین را تهییج کرد تا علیه روسیه بایستد؛ آمریکا با قول ارسال سلاح و حمایت، باعث شکست مذاکرات شد. درست در زمانی که بایدن در اجلاس ناتو اعلام کرد جنگی طولانی پیش رو داریم و مدتی بعد نیز گفت که پوتین نباید در قدرت بماند و خواستار تغییر رژیم روسیه شد. وزیر دفاع آمریکا نیز در همراهی با بایدن اعتراف کرد که هدف آمریکا، تضعیف حداکثری روسیه است.

تهاجم روسیه به اوکراین

درست زمانی که مذاکرات می‌توانست نتیجه‌بخش بوده و مانع تنش بیش‌تر شود، این اتفاقات باعث شد که روسیه با اوکراین وارد درگیری مستقیم شود؛ که تا کنون ده‌ها هزار کشته بر جای گذاشته است. از طرفی بایدن نیز هشدار داده که در آستانه‌ی جنگ اتمی هستیم. در صورتی که می‌توانستیم با جلوگیری از پیش‌روی ناتو و بی‌طرف خواندن اوکراین، جلوی جنگ را بگیریم.

تهاجم روسیه به اوکراین