به گزارش اکوایران، سال 2023 در شرایطی آغاز می‌شود که بنیامین نتانیاهو با ظهور راستگراترین کابینه تاریخ اسرائیل بار دیگر به قدرت بازگشته است. او که به عنوان یکی از سرسخت‌ترین دشمنان توافق هسته‌ای ایران شناخته می‌شود، در شرایطی کار خود را آغاز می‌کند که در هفته‌های گذشته ویدیوئی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شده که در آن جو بایدن به طور غیررسمی مرگ برجام را تأیید می‌کند. المانیتور با انتشار یادداشتی با عنوان «آیا بایدن و نتانیاهو در سال 2023 نقاط مشترکی در مورد ایران پیدا کنند؟» چشم‌انداز احیای برجام را در افق شرایط جدید در سال جدید میلادی بررسی کرده است.

پاس شدن چک نتانیاهو؟

همانطور که جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا ماه گذشته در اظهاراتی غیرقابل انکار از مرگ احتمالی توافق هسته‌ای ایران سخن گفت، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، می‌خواهد چک خود را در این رابطه نقد کند.

از جمله اولویت‌های فوری نتانیاهو، رسیدگی به نگرانی‌های واشنگتن و منطقه درباره کابینه جدید راست افراطی اسرائیل است. به گزارش آکسیوس، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا در هفته‌های آتی به اسرائیل سفر خواهد کرد تا از اصطکاک احتمالی با واشنگتن بر سر رویکرد کابینه جدید در قبال فلسطینی‌ها، گسترش شهرک‌سازی و حقوق جوامع عرب و اقلیت‌ها پیشگیری کند. پیش‌بینی می‌شود نتانیاهو در اوایل سال 2023 به واشنگتن سفر کند.

با این حال، به نظر می‌رسد ایران یکی از آن نقاط اصطکاک نیست و تا زمانی که ایالات متحده برای یک توافق سازش در مورد برنامه هسته‌ای ایران بار دیگر عزم خود را جزم نکند و نتانیاهو برای اقدام نظامی ادعایی این رژیم علیه تأسیسات اتمی ایران به شدت فشار نیاورد، این احتمال وجود ندارد.

سود بادآورده نتانیاهو

نتانیاهو، یکی از منتقدان سرسخت توافق هسته‌ای، حداقل فعلاً از پرونده ایران سودی بادآورده کسب کرده است. خطِ رسمیِ دولت بایدن این است که برجام دیگر در دستور کار نیست و «دورهای متعدد تحریم» جایگزین آن شده که مقامات ایرانی را به بهانه اعتراضات اخیر هدف قرار داده است.

طرح جایگزین بایدن - ادامه تحریم‌ها و فشار بر ایران، به بهانه نقض حقوق بشر و اتهامات پیرامون جنگ اوکراین - بسیار شبیه کمپین «فشار حداکثری» دونالد ترامپ است که برای نتانیاهو خرسندکننده بوده است.

به دنبال یک ائتلاف دفاعی غیررسمی منطقه‌ای

افزایش تنش‌های آمریکا و ایران فرصت‌های دیگری را نیز برای نتانیاهو ایجاد می‌کند. بن‌کاسپیت در المانیتور نوشته که باید منتظر بود که او - نتانیاهو - بایدن را تشویق کند تا موضع بازدارنده منطقه‌ای در قبال ایران اتخاذ کند و در این فرآیند اسرائیل و عربستان سعودی را به هم نزدیک‌تر کند. جرد سوبا هم به المانیتور گفت که مقامات نظامی در فرماندهی مرکزی ایالات متحده از یک ائتلاف دفاعی غیررسمی منطقه‌ای علیه ایران حمایت می‌کنند.

برای بایدن، ایده احیای برجام که زمانی برایش جذاب بود، به سرعت در حال رنگ باختن است. این توافق دستاورد سیاست خارجی رئیس‌جمهور باراک اوباما بود، نه بایدن. بایدن از زمان روی کار آمدن از بازگشت به برجام حمایت کرده، اما به ندرت از اولویت‌ آن سخن گفته است. آمریکایی‌ها برای توافق با ایران فریاد نمی‌زنند، بویژه با توجه به اعتراضات اخیر و ادعای آنها درمورد حمایت  ایران از روسیه در جنگ اوکراین. مجلس نمایندگان تحت رهبری جمهوریخواهان، توافقی را که فاقد حمایت دوحزبی و مورد تردید بسیاری از دموکرات‌هاست، نقض خواهد کرد.

دوستانی قدیمی

نتانیاهو دوستان زیادی در کنگره - بویژه میان جمهوریخواهان - دارد و دوستی 40 ساله خود با بایدن را به کار خواهد گرفت تا برجام را از دستور کار دور نگه دارد. این رابطه را نباید دست‌کم گرفت، بویژه اینکه هر دوی آن‌ها سیاستمداران کارکشته‌ای هستند که به دیپلماسی خود افتخار می‌کنند. بایدن در جریان سفر خود به اسرائیل در ژوئیه سال جاری با نتانیاهو که در میان مقامات اسرائیلی در هیأت پذیرایی در فرودگاه حضور داشت، با یک دست دادنِ بسیار مشتاقانه و جمله «تو می‌دانی که دوستت دارم» روبرو شد.

برای بی‌بی، روابط آمریکا و اسرائیل بهتر از دوره ترامپ نمی‌شود؛ اما رابطه نتانیاهو با بایدن می‌تواند در رده دوم قرار بگیرد. بایدن اسلاف نتانیاهو - نفتالی بنت و یائیر لاپید - را نمی‌شناخت، بنابراین هیچ رابطه شخصی با آن‌ها نداشت. نتانیاهو در سال 2015 علیه برجام به‌پا خاست و روابط تیره‌شده با اوباما را تیره‌تر‌ کرد. خصومت بین آن‌ها مسلماً بیشتر از روابط با بایدن است. در سال آینده نقاط اصطکاک با واشنگتن وجود خواهد داشت، اما بایدن و نتانیاهو ممکن است نقطه مشترک خود را در دوستیِ چنددهه‌ای و نگرانی مشترک در مورد ایران بیابند.