از سرگیری روابط ترکیه و سوریه پس از 10 سال؛ آنکارا دیگر به دنبال سرنگونی اسد نیست!

به گزارش اکوایران پس از نشست غیرمنتظره وزرای دفاع ترکیه و سوریه در مسکو، آنکارا روز پنجشنبه اعلام کرد که مذاکرات ترکیه و سوریه در سال 2023 با تمرکز بر تلاش‌های مشترک برای مبارزه با گروه‌های تروریستی و بازگشت آوارگان سوری به کشورشان ادامه خواهد یافت.

بنا به گزارشی از المانیتور مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در نشست خبری پایان سال در آنکارا به خبرنگاران گفت که گام بعدی دیدار وزرای خارجه خواهد بود. او گفت که هنوز تاریخی مشخص نشده است، اگرچه منابع در آنکارا می گویند که قرار است این دیدار در اوایل سال 2023 برگزار شود.

آنکارا از مخالفان سنی سوری که علیه دولت بشار اسد، رئیس جمهور سوریه می جنگند حمایت می‌کند و در سال 2012 روابط دیپلماتیک خود را با دمشق قطع کرد. ترکیه با همکاری گروه‌های مخالف مسلح سوری، بخش بزرگی از خاک شمال این کشور جنگ‌زده را کنترل می‌کند.

اعلامیه رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در ماه اوت مبنی بر اینکه ترکیه دیگر قصد ندارد دولت اسد را سرنگون کند، تظاهرات گسترده ای را در مناطق تحت کنترل شورشیان در سوریه به راه انداخت و برخی از معترضان پرچم ترکیه را به آتش کشیدند.

چاووش اوغلو از گمانه زنی در مورد اینکه آیا دیداری بین اردوغان و بشار اسد در کار خواهد بود یا نه، اجتناب کرد. اردوغان پس از چندین بار پیشنهاد دادان به دمشق در نیمه دوم سال 2022، در اواسط دسامبر اعلام کرد که پیشنهاد ایجاد یک مکانیسم سه جانبه با روسیه و سوریه را در مورد مسئله امنیت و مهاجرت به همتای روس خود، ولادیمیر پوتین را داده است. اردوغان به جمعی از خبرنگاران گفت: «اول، سازمان‌های اطلاعاتی ما، سپس وزرای دفاع و سپس وزرای خارجه می‌توانند ملاقات کنند. پس از این دیدارهای ، ما به عنوان رهبران کشورها ممکن است با هم گفتگو کنیم.»

نشست چهارشنبه گذشته خلوصی آکار و علی محمود عباس وزرای دفاع ترکیه و سوریه به میزبانی همتای روسی آنها سرگئی شویگو، اولین تعامل بین دو کشور در سطح وزیران در 11 سال گذشته است. روسای سازمان‌های اطلاعاتی سه کشور نیز در این نشست حضور داشتند. وزارت دفاع ترکیه، سوریه و روسیه در بیانیه‌های مشابهی اعلام کردند که طرفین سه موضوع را بررسی کردند: بحران سوریه، بازگشت آوارگان سوری و تلاش مشترک برای مبارزه با سازمان‌های تروریستی در سوریه.

بر اساس توافق سال 2019، ترکیه و روسیه گشت زنی های مشترکی را در چهار منطقه مختلف در شمال سوریه آغاز کرده اند، از جمله در حومه کوبانی، پایگاه کردها و در امتداد بزرگراه M4 که شرق و غرب کشور را به هم متصل می کند و از شهرهای استراتژیک سوریه می گذرد،.

ترکیه گروه های کرد سوری را تروریست می‌داند و تا به حال چهار حمله زمینی به مناطق تحت کنترل نیروهای متحد آمریکا در شمال سوریه انجام داده است. گرم شدن اخیر روابط بین آنکارا و دمشق در میان حملات هوایی مداوم ترکیه علیه مناطق تحت کنترل نیروها دموکراتیک سوریه و تهدید‌ آنکارا به انجام پنجمین حمله زمینی  علیه این گروه رخ می‌دهد.

وزیر امور خارجه و دفاع ترکیه هر دو بارها تاکید کرده‌اند که هدف از عملیات نظامی در سوریه تامین امنیت مرزهای ترکیه است نه تهدید تمامیت ارضی سوریه.

چاووش اوغلو در مورد حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) و شاخه سوری آن، یگان‌های مدافع خلق کرد (YPG) اظهار داشت: «این دو تهدیدی برای ما هستند، اما آنها به دلیل دستورکار جدایی‌طلبانخ‌شان تهدید بزرگ‌تری نیز برای دمشق هستند..» وی ادامه داد: رژیم [سوریه] نیز این تهدید را به خوبی می‌بیند، اما به دلیل درگیری آن‌ها با ما، هیچ همکاری مشخصی در مبارزه با تروریسم نداشته‌ایم.»

پس از انفجار ماه گذشته در مرکز استانبول که شش نفر در آن کشته شدند، آنکارا گروه‌های کرد را عامل انفجار معرفی کرد- پ‌ک‌ک این اتهام را رد کرد و گفت به غیرنظامیان حمله نمی‌کند- و حملات هوایی متعددی را علیه پایگاه‌های گروه‌های شبه‌نظامی کرد در شمال سوریه و عراق انجام داد. علیرغم مقاومت بین المللی، آنکارا گزینه حمله زمینی جدید علیه گروه‌های کرد در سوریه را رد نکرده است.

چاووش اوغلو در پاسخ به سوالی درباره احتمال حمله زمینی مجدد ترکیه گفت: «در صورت تهدید، یک عملیات نظامی زمینی یا هوایی به موازات روند نزدیکی به رژیم سوریه، همچنان در دستورکار است.»

مورات یتکین، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی، این بیانیه را به‌ معنی تعلیق گزینه حمله زمینی، حداقل در حال حاضر، تفسیر کرد. او در یتکین ریپورت نوشت: «با این حال، اگر حمله‌ای از سوی پ‌ک‌ک/ ی‌پی‌جی رخ دهد، آن وقت این گزینه به میز بازمی‌گردد».

یتکین می‌گوید که یکی از مسائل حیاتی برای اردوغان قبل از انتخابات، بازگشت پناهندگان سوری تحت حفاظت موقت در ترکیه است. ترکیه میزبان حداقل 3.7 میلیون پناهنده سوری است که بزرگترین جمعیت پناهجوی جهان است. احساسات عمومی در ترکیه علیه پناهندگان سوری به دلیل مشکلات اقتصادی و بیکاری افزایش یافته است و حضور آنها به یک آسیب‌پذیری برای دولت اردوغان تبدیل شده است.

او گفت: «اردوغان می خواهد شاهد هرگونه پیشرفتی در این زمینه باشد هرچند نمادین. از سوی دیگر، اسد تمایلی به نشان دادن حسن نیت به اردوغان قبل از انتخابات ترکیه ندارد.