فرار رئیس‌جمهور سابق به آمریکا؛ یک مراسم تحلیف غیرمعمولی

به گزارش اکوایران، لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس جمهور جدید برزیل، روز یکشنبه در مراسم تحلیف مفصل، با یک کاروان موتورسیکلت، کنسرت موسیقی و صدها هزار نفر از هوادارانی که میدان مرکزی برازیلیا، پایتخت این کشور را پر کردند، زمام دولت برزیل را به دست گرفت.

اما یک فرد کلیدی غایب بود: رئیس جمهور سابق راست افراطی، ژایر بولسونارو.

بنا بر  گزارش نیویورک‌تایمز، بولسونارو قرار بود روز یکشنبه شال نمادین ریاست‌جمهوری را به لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور کنونی، تقدیم کند، نماد مهمی از انتقال مسالمت آمیز قدرت در کشوری که بسیاری از مردم آن هنوز دیکتاتوری نظامی 21 ساله را که در سال 1985 پایان یافت، به یاد می آورند.

در عوض، بولسونارو صبح یکشنبه هزاران کیلومتر دورتر، در خانه‌ای اجاره‌ای در آمریکا از خواب بیدار شد. بولسونارو در مواجهه با تحقیقات مختلف قضائی از زمان حضورش در مقام ریاست‌جمهوری، جمعه شب به اورلاندو پرواز کرد و قصد دارد حداقل یک ماه در فلوریدای آمریکا بماند.

بولسونارو ماه‌ها بدون هیچ مدرکی، نظام انتخاباتی برزیل را زیر سوال برده بود و وقتی در اکتبر شکست خورد، به راحتی آن را قبول نکرد. او در یک سخنرانی خداحافظی در روز جمعه، هفته‌ها سکوت را شکست و گفت که سعی کرده است تا مانع از روی کار آمدن آقای لولا شود اما موفق نشده است.

او گفت: «در چارچوب قوانین، با رعایت قانون اساسی، به دنبال راهی برای گریز از این موضوع بودم.» سپس به نظر می رسید که حامیان خود را تشویق می‌کند که از مسئله رد انتخابات عبور کنند. او گفت: «ما یا در یک دموکراسی زندگی می کنیم یا نمی‌کنیم. اینجا کسی به دنبال ماجراجویی نیست.»

آقای لولا در سخنرانی خود در کنگره در روز یکشنبه گفت که با گرسنگی و جنگل‌زدایی مبارزه خواهد کرد، اقتصاد را بهبود می‌بخشد و تلاش می‌کند کشور را متحد کند. اما او همچنین سلف خود را مورد هدف قرار داد و گفت که آقای بولسونارو دموکراسی برزیل را مورد تهدید قرار داده است.

صعود دوباره آقای لولا به مقام ریاست جمهوری یک بازگشت سیاسی خیره کننده است. او زمانی محبوب‌ترین رئیس‌جمهور برزیل بود و با محبوبیت بالای 80 درصد از سمت خود کنار رفت. سپس از سال 2018 تا 2019 به مدت 580 روز در زندان بود، به اتهام فساد مالی که خانه را از یک شرکت ساختمانی که در مناقصه دولتی شرکت داشته پذیرفته است.

پس از اینکه دادگاه عالی برزیل این حکم را به دلیل رأی مغرضانه قاضی پرونده باطل کرد، او دوباره برای ریاست جمهوری نامزد شد و پیروز شد.

آقای لولا 77 ساله و حامیانش معتقدند که او قربانی آزار و اذیت سیاسی بوده است. آقای بولسونارو و حامیانش می گویند که برزیل اکنون یک خلافکار به عنوان رئیس جمهور دارد.

ایزابلا ناسیمنتو، 30 ساله، برنامه‌نویس که در روز یکشنبه در جشن‌ حضور داشت گفت: «تحلیف لولا درواقع نشانه امید است. من امیدوارم که او را نه تنها به عنوان نماینده یک حزب سیاسی، بلکه نماینده کل جمعیت ببینم، نماینده مردمی که فقط می خواهند خوشحال‌تر باشند.»

با این حال، در طرف دیگر شهر هزاران نفر از هواداران آقای بولسونارو، طبق معمول چند ماه گذشته پس از انتخابات، در خارج از پایگاه ارتش اردو زده‌ بودند،  و بسیاری از آن‌ها می‌گفتند که معتقد اند که در آخرین لحظه، ارتش وارد خواهد شد و از روی کار آمدن آقای لولا جلوگیری خواهد کرد.

مگنو رودریگز، 60 ساله، مکانیک و سرایدار سابق که هر روز در اعتراضات سخنرانی می کند، روز شنبه در اشاره به کودتای نظامی سال 1964 که دیکتاتوری را آغاز کرد گفت: «ارتش میهن پرستی و عشق به کشور دارد، و در گذشته، ارتش همین کار را می‌کرد...»

رودریگز 9 هفته گذشته را در خارج از مقر ارتش برزیل کمپ زده و با همسرش در یک چادر کوچک خوابیده است. او اردوگاهی را به ما نشان داد که از زمان شکست آقای بولسونارو در انتخابات به روستایی کوچک تبدیل شده بود. این اردوگاه دارای دوش حمام، خشکشویی، ایستگاه شارژ تلفن همراه، بیمارستان و 28 غرفه غذا است.

اعتراضات عمدتاً غیرخشونت آمیز بوده است - بیشتر با دعا و نیایش تا شورش- اما گروه کوچکی از مردم نیز وسایل‌نقلیه را آتش زده‌اند. دولت انتقالی آقای لولا گفته بود که اردوگاه‌ها برای مدت طولانی‌تری تحمل نخواهند شد.

ما از آقای رودریگز پرسیدنم که چقدر دیگر حاضر است به اعتراض در اردوگاه ادامه دهد؟ او گفت: «تا هر زمانی که آزاد کردن کشورم طول بکشد. اگر مجبور باشم تا آخر عمرم.»

غیبت آقای بولسونارو و حضور هزاران معترض که معتقدند انتخابات دزدیده شده است، نشان‌دهنده شکاف عمیق و چالش‌های بزرگی است که آقای لولا در سومین دوره ریاست جمهوری خود -به عنوان رئیس جمهور بزرگترین کشور آمریکای لاتین و یکی از بزرگترین دموکراسی های جهان- با آن مواجه است.

او بر رونق برزیل از سال 2003 تا 2011 نظارت داشت، اما کشور در آن زمان اصلاً به این قطبیت نبود و بادهای موافق اقتصادی بسیار قوی‌تر بودند. انتخاب آقای لولا در ادامه یک موج چپ در آمریکای لاتین است، به طوری که شش کشور از هفت کشور بزرگ منطقه از سال 2018 رهبران چپ را انتخاب کرده‌اند، که دلیل عمده آن واکنش مخالفت‌آمیز با دولت‌های راست‌گرای پیشین بوده است.

تصمیم آقای بولسونارو برای گذراندن هفته‌های اول ریاست جمهوری آقای لولا در فلوریدا نشان‌دهنده ناآرامی او درباره آینده‌اش در برزیل است. آقای بولسونارو، 67 ساله، در پنج تحقیق جداگانه قضایی درگیر است، از جمله یکی در مورد انتشار اسناد طبقه بندی شده، دیگری در مورد حملات و اتهاماتش به سیستم رای‌گیری برزیل و دیگری در رابطه با ارتباط احتمالی او با "ستیزه‌جویان دیجیتال" که اخبار نادرست به نفع او منتشر می کنند.

آقای بولسونارو به عنوان یک شهروند عادی، اکنون مصونیت قضایی را که به عنوان رئیس جمهور داشت از دست خواهد داد. برخی از پرونده‌ها علیه او احتمالاً از دیوان عالی کشور به دادگاه های محلی منتقل خواهند شد.

به گفته یک دادستان ارشد فدرال که به شرط ناشناس ماندن در مورد تحقیقات محرمانه صحبت کرد، برخی از دادستان‌ها معتقدند که شواهد کافی برای محکوم کردن آقای بولسونارو، به ویژه در پرونده مربوط به انتشار مطالب طبقه بندی شده وجود دارد.

روز یکشنبه، آقای لولا به کنگره گفت که آقای بولسونارو ممکن است با عواقبی روبرو شود. وی گفت: «ما هیچ قصدی برای انتقام از کسانی که تلاش کردند ملت را مطیع نقشه‌های شخصی و ایدئولوژیک خود کنند نداریم، اما حاکمیت قانون را تضمین خواهیم کرد. کسانی که اشتباه کرده اند، پاسخگوی اشتباهات خود خواهند بود.»

بعید است که حضور آقای بولسونارو در ایالات متحده بتواند از او در برابر پیگرد قانونی در برزیل محافظت کند. با این حال، ایالت فلوریدا در سال‌های اخیر به نوعی پناهگاه برای محافظه‌کاران برزیلی تبدیل شده است.

به گفته یکی از دوستان نزدیک خانواده بولسونارو که نخواست نامش فاش شود، آقای بولسونارو قصد دارد یک تا سه ماه در فلوریدا بماند تا به او کمی فاصله بدهد که ببیند آیا دولت آقای لولا تحقیقات علیه او را ادامه خواهد داد یا خیر. بر اساس یک اطلاعیه رسمی، دولت برزیل همچنین به چهار دستیار آقای بولسونارو اجازه داده است تا یک ماه را در فلوریدا با وی بگذرانند.

این غیرمعمول نیست که سران سابق دولت‌ها برای پست‌هایی در دانشگاه یا مشاغل مشابه در ایالات متحده زندگی کنند. اما برای یک رئیس‌جمهور غیرعادی است که برای فرار از تعقیب قضایی احتمالی در داخل، به دنبال پناهگاهی امن در ایالات متحده باشد، به ویژه زمانی که کشورش یک متحد ایالات متحده است.

آقای بولسونارو و متحدانش استدلال می‌کنند که او هدف حمله سیاسی حزب چپ برزیل و به ویژه دادگاه عالی برزیل است. آنها تا حد زیادی ادعاهایشان مبنی بر تقلب در انتخابات به دلیل اختلال در آرأ را کنار گذاشته‌اند، اما در عوض اکنون ادعا می کنند که الکساندر د مورائس، قاضی دادگاه عالی که آژانس انتخابات برزیل را اداره می کند، ترازوی انتخابات را به نفع آقای لولا پایین آورده است.

آقای مورائس یک بازیگر فعال در انتخابات بود و حساب‌های رسانه‌های اجتماعی بسیاری از حامیان آقای بولسونارو را به حالت تعلیق درآورد و همچنین به دلیل اظهارات گمراه‌کننده آقای بولسونارو در تبلیغات سیاسی، به آقای لولا وقت تلویزیونی بیشتری داد. آقای موراس گفته است که باید برای مقابله با مواضع ضد‌ دموکراتیک آقای بولسونارو و حامیانش اقدام کرد. برخی از کارشناسان حقوقی نگران هستند که او از قدرت خود سوء استفاده کرده و اغلب به شکلی یک جانبه عمل کرده است که بسیار فراتر از یک قاضی معمولی دیوان عالی است.

با این حال، آقای بولسونارو با انتقادات گسترده‌ای از جناح راست و چپ به دلیل پاسخش به شکست خود در انتخابات مواجه شده است. پس از اینکه طی ماه‌ها گفته بود که با هر نوع شکستی مخالفت می‌کند – اظهاراتی که هوادارانش را برانگیخت و منتقدانش را نگران کرد- در عوض پس از اعلام شکستش در انتخابات سکوت کرد و از قبول علنی پیروزی آقای لولا خودداری کرد. دولت او انتقال دولت را در حالی انجام داد که او از کانون توجه دور شده بود و بسیاری از وظایف رسمی خود را در بیش از دو ماه پس از انتخابات انجام نمی‌داد.