اختلال در زنجیره تأمین جهانی؛ چرا دنیا باید نگران ناوگان مخفی روسیه باشد؟

به گزارش اکوایران،  ناوگانی ۲.۲ میلیارددلاری از نفتکش‌ها وظیفه حفظ جریان صادرات نفت خام و سوخت روسیه را برعهده دارد. اما با افزایش نرخ حمل‌ونقل، مدیران کشتیرانی به فکر فرورفته‌اند که آیا فرصت کارکردن با سایرین را خواهند یافت؟

بنا بر گزارش بلومبرگ، بخشی از ناوگان رایج در جهان را نفتکش‌های قدیمی‌تر تشکیل می‌دهند که سال پیش، هنگام گرم‌بودن بازار خریدوفروش کشتی‌ها، در تعداد بالا توسط مشتریان ناشناس خریداری شدند. از زمان اعمال تحریم‌های سوختی علیه روسیه، کشتی‌های حامل فرآورده‌های نفتی در دریای آتلانتیک، سود پنج برابری را تجربه کردند.

به دلیل پنهان‌بودن مالکیت کشتی‌ها و روشن‌نبودن رابطه آن‌ها با روسیه، تخمین اندازه دقیق ناوگان مخفی روسیه تقریباً غیرممکن است. شرکت تیرافیگورا، شرکت بازرگانی چندملیتی، ظرفیت آن را حدود ۶۰۰ فروند تخمین زده که حدود ۴۰۰ تا از آن‌ها حامل سوخت خام هستند. برخی از کشتی‌داران، این تعداد را حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد کل نفتکش‌های جهان می‌دانند.

فارغ از اینکه آیا این کشتی‌ها به کلی از بازار رسمی جهانی خارج شده یا تنها از آن فاصله گرفته‌اند، وجود چنین ناوگانی منجر به افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل رقیبان روسیه خواهد شد.

گِرنات روپِت، مدیر بازرگانی شرکت «آردمور شیپینگ» که مالک کشتی‌های حامل مواد سوختی و شیمیایی است، گفت: این کشتی‌ها برای دادوستدهای پنهانی استفاده شده و به شکل غیررسمی از بازار رسمی جهانی که ما در آن فعالیم، خارج شده‌اند. این بر اساس معیار تُن - مایل اهمیت بالایی دارد. تن - مایل واحد اندازه‌گیری تقاضای کشتی است که مقدار جابه‌جایی هر فروند ضربدر مسافت طی‌شده می‌کند.

پایگاه «وِسِل وَلیو» که خریدوفروش کشتی‌ها را دنبال می‌کند، تخمین زد که در سال گذشته بیش از ۸۵۰ میلیون دلار برای توسعه ناوگان پنهان هزینه شد. همچنین حدود ۱.۴ میلیارد دلار نیز به کشتی‌های حامل نفت خام اختصاص داده شد.

شرکت «ای‌اِی گیبسون شیپبِروکِرز» حدود ۳۸ کشتی حامل سوخت متعلق به شرکت‌های ثبت‌شده روسی را شناسایی کرده اما گفت که رقم واقعی احتمالاً بیش از این باشد. این شرکت همچنین بیش از ۱۰۰ نفتکش فروخته شده به کشورهای غیر از گروه جی ۷ و اتحادیه اروپا را شناسایی کرده است.

ریچارد متیو، رئیس بخش تحقیقات گیبسون گفت: در حالی که روسیه شخصاً مالک بیشتر شناورها نیست، تعداد بالای فروش کشتی‌های دست‌دوم بعد از جنگ اوکراین نشان می‌دهد که احتمالاً مسکو به شناور‌های کافی در اختیار داشته باشد.

چیزی که از ایجاد شکاف حوزه شناورها به روس و غیر روس بیشتر اهمیت دارد، تحریم اتحادیه اروپا علیه واردات دریایی سوخت فسیلی از کشوری است که زمانی شریک تجاری اتحادیه محسوب می‌شد. این تحریم‌ها باعث می‌شوند که شناورهای حامل سوخت مجبور باشند مسافت بیشتری را طی کنند. این مسئله به ناکارآمدی ناوگان و افزایش تقاضا و قیمت برای شناورها منجر شده است.

تجمیع نفتکش‌ها توسط روسیه از همین الآن، زنجیره تأمین جهانی را تحت تأثیر قرار داده است. به گفته شرکت مالک ناوگان نفتکش‌های «تورم»، در حال حاضر، بازار حمل دریایی محصولات نفتی مثل دیزل و سوخت جت گرم است. در خاورمیانه نیز برای محموله‌های به مقصد اروپا و همچنین در پالایشگاه‌های بسیاری در شرق آسیا، افزایش تقاضا دیده می‌شود.

کشتی‌های حامل سوخت تصفیه‌شده در اقیانوس اطلس، ۵۵ هزاردلاری درآمد دارند که بیشتر از ۱۰ هزار دلار روزانه اوایل این ماه است. پس از گذر موقت از ۱۰۰ هزار دلار در اواخر سال گذشته، شناورهای حامل نفت خام، به رقم مشابهی نزدیک می‌شوند.

در بلندمدت، مالکان کشتی به دنبال عرضه محدود کشتی‌ها بوده تا نرخ‌ها افزایش یابد. به گفته برایان گالاگر، رئیس روابط سرمایه‌گذاری در شرکت «یوروناو ان‌وی»، سفارش نفتکش‌ها در پایین‌ترین سطح ۴۰ساله خود قرار دارد. با این حال، مسئله مهم برای بازار حمل‌و‌نقل نفت و سوخت جهانی تعداد کشتی‌های فعال روسیه است.

اگر تجارت مختل باقی بماند و ناوگان وابسته به روسیه به بازارهای غربی برنگردد، هزینه حمل‌و‌نقل سوخت، مانند بنزین و گازوئیل، برای مدت بیشتری بالا خواهد ماند.

مدیرعامل هلدینگ دی‌اچ‌تی، گفت: بسیاری از شرکت‌هایی که کشتی‌های قدیمی‌تر را می‌خرند، توسط روسیه تأمین مالی می‌شوند. بعید است آنها بخواهند به بازار رسمی کار خود را ادامه دهند یا اصلاً به آن برگردند.