رویارویی مستقیم پوتین و بایدن در اوکراین

به گزارش اکوایران، سفر جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، به مناسبت سالگرد جنگ در اوکراین چالش‌های جدی‌تری را برجسته کرده است؛ دوره جدیدی از رویارویی‌های همزمان و گاه در هم تنیده آمریکا با رقبای هسته‌ای خود، یعنی روسیه و چین.

بنابر گزارشی از سی‌ان‌ان، بازدید دراماتیک بایدن از کیف در روز دوشنبه در میان ناله آژیرهای حمله هوایی و سخنرانی او در ورشو یک روز بعد، حمایت شایان توجه غرب از مقاومت اوکراین در برابر روسیه را تقویت کرد و مستقیماً ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه را هدف گرفت.

پوتین هم موضع خود را در یک سخنرانی سالانه اعلام و جنگ در اوکراین را به عنوان یک نبرد وجودی گسترده علیه غرب تصویر کرد. پس از اینکه بایدن قول داد که آمریکا تا هر زمانی که طول بکشد در کنار اوکراین خواهد بود، سخنرانی پوتین به این موضوع اشاره داشت که این جنگ ممکن است سال‌ها ادامه داشته باشد. 

در همین حال، چین بازی استراتژیک خود را در این جار و جنجال میان قدرت‌های بزرگ دنبال می‌کند. چینی‌ها دیپلمات ارشد خود، وانگ یی را در حالی که گوش‌هایش از هشدارهای آمریکا در مورد عدم ارسال تسلیحات به روسیه پر بود، برای گفت‌وگوهای سطح بالا به مسکو فرستاد، در شرایطی که دشمنی چین و آمریکا بر سر بالن جاسوسی در حال جوشیدن است.

در آخرین اتفاق بسیار مهم در یک هفته نمادین دیپلماتیک، پوتین از وانگ استقبال کرد و به او گفت که روابط بین پکن و مسکو در حال رسیدن به نقاط عطف جدیدی است.

وانگ به پوتین گفت که دو کشور اغلب با «بحران و هرج و مرج روبرو می شوند، اما همیشه در یک بحران فرصت هایی وجود دارد».

تحولات این هفته به این معنا نیست که تهدیدات آینده برای امنیت ملی آمریکا از سوی پکن و مسکو به یک اندازه است. جنگ در اوکراین به خصوص ضعف روسیه را آشکار کرده است، در حالی که نگرانی در مورد افزایش قدرت چین، واشنگتن را در طول بیشتر قرن جاری مشغول خواهد کرد. در عین حال، دو دشمن آمریکا در یک اتحاد رسمی علیه ایالات متحده نیستند، حتی اگر هر دو راه‌هایی را ببینند که می‌توانند با همکاری یکدیگر خواسته‌های خود را برای تضعیف قدرت آمریکا پیش ببرند.

اما همزمان شاهد هستیم که آمریکا در میان تشدید بحران‌های سیاست خارجی، با دشمنان سابق جنگ سرد خود در کرملین و رقیب ابرقدرت جدید متخاصم خود به رهبری شی جین پینگ، در حال مذاکره است. هر دوی این رقبا آشکارا حاکمیت بین‌المللی قانون را به چالش می‌کشند و هنجارهایی را که برای دهه‌ها زیربنای نظام بین‌الملل بوده‌اند را رد می‌کنند.

ایده رقابت جهانی بین دموکراسی‌ها و حکومت‌های استبدادی، زمانی که بایدن در زمان نامزدی ریاست جمهوری خود آن را بیان کرد، یک تئوری نامشهود به نظر می‌رسید. حالا امّا همه چیز بیش از حد واقعی است.

این تصویر جدید و پیچیده سیاست خارجی فقط برای دیپلمات های آمریکایی مشکل ساز نیست. افزایش چالش‌ها در خارج از آمریکا نیز، نظیر کاهش ذخایر تسلیحاتی آمریکا و اروپا به دلیل ارسال تسلیحات به اوکراین، سؤالاتی را در مورد ظرفیت‌های نظامی مطرح کرده است و اینکه آیا هزینه‌های دفاعی فعلی کافی است یا خیر. در همین حال، جمهوری‌خواهان کلیدی بایدن را متهم می‌کنند که به رای‌دهندگانی که با مشکلات اقتصادی و غیره روبرو هستند بی‌اعتنایی می‌کند، حتی در حالی که او تلاش می‌کند تا در آغاز کارزار انتخاباتی 2024، دموکرات‌ها را به عنوان محافظان آمریکایی‌های طبقه کارگر معرفی کند.

پوتین و بایدن رو در روی هم قرار می‌گیرند

از نظر صحنه‌آرایی‌های روسای جمهور، بایدن این هفته با سفر جسورانه‌اش با قطار به کیف و سخنرانی در پایتخت لهستان، کشوری که برای نقشش در خط مقدم ناتو انتخاب شد، بر پوتین قالب بود. سخنرانی پوتین در پارلمان روسیه یک رویداد رسمی بود که خوراکش از تهدیدات هسته‌ای و تئوری‌های توطئه او درباره غرب بود.

در طی سخنرانی به نظر می‌رسید بایدن مستقیماً با رهبر روسیه صحبت می‌کند و تلاش می‌کرد تا او را در مقابل روس‌ها، اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها به ‌عنوان ظالمی  تصویر کند که یک سال پس از تهاجمش به اوکراین، مسئول وقایع فاجعه‌بار و غیرانسانی جنگ است. او پیامدهای استراتژیک تهاجمی را که کیف را به غرب نزدیکتر و ناتو را تقویت کرد را فهرست کرد - نتایجی دقیقاً برخلاف اهداف جنگی پوتین. او سرهنگ سابق کا.گ.ب را به تمسخر گرفت که چگونه تجاوزات او باعث شده است که یک کشور اسکاندیناوی که حاکمیت ملی آن زمانی تحت تسلط اتحاد جماهیر شوروی بود، اکنون بخواهد به اتحاد غربی ناتو بپیوندد.

و بایدن قول داد که «شهوت رئیس‌جمهور پوتین برای قدرت و قلمرو شکست خواهد خورد و عشق مردم اوکراین به کشورشان پیروز خواهد شد.»

او گفت: «اوکراین هرگز به یک پیروزی برای روسیه تبدیل نخواهد شد.»

ممکن است چنین باشد، اما پوتین در سخنرانی خود به صراحت گفت که هیچ چشم اندازی برای پایان جنگ به زودی وجود ندارد. او خطاب به روس‌ها با گفتن این که درگیری برای موجودیت ملت آنها حیاتی است و بخشی از تلاش غرب برای حمله به روسیه است، زمینه را برای ماه‌ها خونریزی بیشتر فراهم کرد و امکان پایان دادن به جنگ طوری که ظاهرش را حفظ کند را از چیزی که هست هم محدودتر کرد.

پوتین گفت: "می‌خواهم تکرار کنم: آنها بودند که جنگ را آغاز کردند و ما برای متوقف کردن آن از زور استفاده کرده و به این کار ادامه می‌دهیم.»

از دید غربی‌ها، به نظر می‌رسد که پوتین در یک جهان موازی زندگی می‌کند. بایدن با ادعای امپریالیسم غربی مخالفت کرد و گفت: "من یک بار دیگر خطاب به مردم روسیه می‌گویم، ایالات متحده و کشورهای اروپایی به دنبال کنترل یا نابودی روسیه نیستند. آن طور که پوتین امروز گفت غرب قصد حمله به روسیه را نداشت."

اما نادیده گرفتن ادعاهای توطئه‌آمیز پوتین و این احساس که غرب درگیر یک کارزار طولانی برای سرنگونی اوست، کاری اشتباه است. در حالی که پیروزی متعارف برای روسیه ممکن نیست، پوتین ممکن است بتواند یک جنگ سخت و طاقت‌فرسا را برای مردمش توجیه کند که شهرهای اوکراین را نابود می‌کند، جان مردم بیشتری را می‌گیرد و برای دولت‌های غربی میلیاردها دلار دیگر هزینه ایجاد می‌کند و این هزینه‌ها در طول زمان فشار را بر حامیان اوکراین بیشتر می‌کند تا جایی که وادار به قطع حمایت‌های خود می‌شوند.

پکن هشدارهای واشنگتن در مورد جنگ اوکراین را نادیده می‌گیرد

در حالی که ایالات متحده در اوکراین با روسیه مقابله می کند، همزمان به دنبال کاهش آخرین تنش‌های خود با چین است - به دلیل آنچه واشنگتن می گوید یک بالن جاسوسی چینی بود که در اوایل ماه جاری بر فراز قاره آمریکا به پرواز درآمد. این دو بحران در این هفته بیشتر به یکدیگر مرتبط شدند، در حالی که آمریکا به چین هشدار داد که تسلیحاتی را که ممکن است در جنگ اوکراین از آن استفاده شود به روسیه ارائه نکند.

روسیه و چین قبل از تهاجم روسیه در سال گذشته بر روی دوستی بدون محدودیت توافق کردند و این امر به نگرانی درازمدت ایالات متحده از یک جبهه متحد بین مسکو و پکن افزود. وزارت خارجه چین اعلام کرد که واشنگتن، که جریانی از تسلیحات با فناوری پیشرفته را به اوکراین فرستاده است، در موقعیتی نیست که در مورد این موضوع برای چین سخنرانی کند.

تلاش بالقوه چین برای تامین تسلیحات برای جنگ اوکراین، تعادل استراتژیک میدان نبرد را تغییر نمی‌دهد - اما این یک جبهه جدید سخت و خصمانه برای رقابت آمریکا و چین خواهد بود.

لیندا توماس گرینفیلد، سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد روز یکشنبه هشدار داد که چنین اقدامی، عبور از خط قرمز ایالات متحده است، اما مشخص نکرد که چه عواقبی می‌تواند داشته باشد.

هنوز هیچ مدرک عمومی مبنی بر اینکه چین تسلیحات مرگبار برای درگیری فراهم کرده است، وجود ندارد. و با توجه به عدم تعادل قدرت بین پکن و مسکو به نفع چین، ایده اتحاد رسمی روسیه و چین علیه واشنگتن هنوز بعید به نظر می رسد.

چین که مشکلات اقتصادی خاص خود را دارد، ممکن است حاضر نباشد ریسک تحریم های آمریکا، ناشی از ارسال سلاح به مسکو، را بپذیرد. اما پکن نیز به نوبه خود ممکن است علاقه مند به طولانی شدن جنگ باشد، زیرا معتقد است که می‌تواند تمرکز ایالات متحده و منابع نظامی آن را از تلاش‌های رو به رشد بایدن برای پاسخ به قدرت رو به رشد چین در آسیا منحرف کند.

یک درگیری طولانی‌مدت همچنین می‌تواند باعث ایجاد شکاف بین ایالات متحده و اروپا شود که برای اهداف سیاست خارجی چین مهم است. و این می تواند باعث تحریک بیشتر مخالفت های سیاسی در واشنگتن شود و ظرفیت بایدن برای تحقق اهداف سیاست خارجی خود در صحنه جهانی را تضعیف کند.

بنابراین، دلایل زیادی وجود دارد برای اینکه بدانیم چرا چین - که مدتهاست جنگ در اوکراین را از منظر رقابت خود با ایالات متحده می‌بیند - ممکن است برای پایان جنگ در اوکراین عجله نداشته باشد.

این یکی دیگر از مشکلات مهم سیاست خارجی است که بایدن باید با آن مقابله کند.