هراس غرب از هم‌گرایی روسیه و ایران؛ خاورمیانه در آستانه تغییر موازنه قوا

به گزارش اکوایران، با گذشت یکسال از آغاز نبرد در اوکراین، مقام‌های آمریکایی در باب مشارکت و همکاری تهران و مسکو هراس دارند و مدعی اند که هماهنگی‌های راهبردی میان آن‌ها می تواند پیامده‌های بالقوه و اثرگذاری برای خاورمیانه به دنبال داشته باشد.

هراس از هم‌گرایی تهران و مسکو

 آن‌گونه که پایگاه خبری المانیتور روایت می‌کند، ژوئیه گذشته ویلیام برنز، رئیس سیا با اشاره به تنش‌های تاریخی نسبت به هم‌سویی مسکو و تهران هشدار داد. پنج ماه پس از آن، جان کربی، هماهنگ کننده شورای امنیت ملی کاخ سفید با اشاره به همکاری دو کشور، زنگ‌های خطر را به صدا درآورده و مدعی شد که سطح بی سابقه ای از همکاری نظامی و فنی میان ایران و روسیه تقویت شده است. به ادعای برخی از تحلیل‌گران، برنامه ایران برای دریافت 22 فروند جنگده روسی سوخو-35 و سامانه پدافند هوایی اس-400 در سال میلادی جاریبه شکلی بالقوه می تواند بازدارندگی نظامی آمریکا و اسرائیل را در برابر برنامه هسته ای ایران پیچیده‌تر کند.

با این همه مقام‌های نظامی ایالات متحده مدعی‌اند که در صورت لزوم قادرند همه چیز را تحت کنترل خود درآورند. این در حالی است که یک مقام ارشد نظامی آمریکا که نخواست نامش فاش شود با استناد به قوانین پنتاگون در گفتگو با المانیتور مدعی شد که قرار نیست جنگده.های اف-35 و اف-22 ایالات متحده برای مقابله با جنگده‌های سوخو- 35 که قرار است ایران در اختیار داشته باشد، برای بازه طولانی مدت در خاورمیانه مستقر بمانند.

هم‌زمان ژنرال گرگوری گیوت، فرمانده کل نیروهای آمریکایی در خاورمیانه ماه گذشته در مصاحبه ای اختصاصی با المانیتور مدعی شده بود که ایالات متحده توانایی رو به افزایش ایران را از نزدیک رصد می کند. به ادعای او سنتکام و متحدان ایالات متحده برای کاهش تهدیدهای منطقه از جانب سامانه‌های سوخو-35 و دفاع هوایی به خوبی مجهز هستند. گیوت در ادامه تاکید کرد که نظامیان آمریکایی به  شکلی مداوم تمرین می کنند؛ تمرین هایی که بخشی از آن برای حفظ برتری هوایی از طریق مقابله و در هم شکستن تهدیدها در زمین  و هوا است.

تغییر موازنه به نفع تهران؟

با این حال آنگونه که المانیتور مدعی است، مقام های پنتاگون اذعان می کنند که تزرق فن آوری روس ها به زرادخانه پیشرفته ایران، احتمالا خطر را برای سربازان و متحدان آمریکا در خاورمیانه افزایش خواهد داد، بالاخص آن که وضعیت تدافعی ایالات متحده در منطقه پراکنده شده است. چنین نگرانی‌هایی در طول جلسه‌های هفته گذشته در ریاض در دستور کار قرار گرفت، چرا که مقام های ارشد دولت بایدن به دنبال تقویت توان دفاع هوایی شان با نمایندگان هر شش کشور شورای همکاری خلیج فارس هستند.با این همه به ادعای یکی ژنرال های ارشد آمریکا آنچه بیش از همه نگران کننده است، هماهنگی میان ایران و روسیه در سطوح بالا و در باب استراتژی منطقه ای است بالاخص در سوریه.

ژنرال الکس گرینکویچ، فرمانده ارشد نیروی هوایی ایالات متحده در خاورمیانه این ادعا را مطرح می کند که پیشرفت های فنی در جنگ به قیمت جنگ است. او در پاسخ به سوال المانیتور گفت که تاثیر استراتژیک روابط روسیه و ایران به شکلی بالقوه [از منظر آمریکا] نگران کننده است. با این همه گروهی از ناظران این ادعا را مطرح می کنند که همکاری میان تهران و مسکو در سطوح بالا به واسطه رقابت دو بازیگر در سوریه، کنترل بر پایگاه های کلیدی و تمایل کرملین برای آن که دست بالا را داشته باشد، کمرنگ شده بود، اما حالا به دلیل درگیر شدن روسیه در نبرد اوکراین و نیاز فزاینده اش به تجهیزات ایران، موازنه قدرت در سوریه برای تغییر آماده است. به ادعای آنها استقبال تهران از وزیر دفاع روسیه در ماه گذشته نشان از نفوذ گسترده تهران در این سرزمین دارد.

مسکو دست به دامان ایران شده است؟

 همزمان گرینکویچ مدعی شد، امروز افسار روسیه به نوعی در دست ایران است، مسکو دست به دامان تهران شده چرا که به تجهیزات ایرانی نیاز دارد. جان راین، مشاور ارشد موسسه مطالعات استراتژیک و دیپلمات پیشین بریتانیا نیز با ادعای ژنرال امریکایی موافق است و مدعی است تهران به خوبی می داند دست بالاتر را دارد. گرینکویچ اوایل هفته گذشته به خبرنگاران در واشنگتن گفت که حجم حضور نظامی روسیه در سوریه به واسطه نبرد در اوکراین کاهش یافته است. طبیعتا چنین گزاره ای نشان از افزایش حضور ایران در سوریه دارد.

همزمان اوهانس گئوکجیان، سرپرست بخش علوم سیاسی دانشگاه آمریکایی بیروت در این باره مدعی شد، پیش از فوریه 2022 و حمله روسیه به اوکراین، مسکو در تلاش بود تا نقش و نفوذ ایران را در سوریه کاهش دهد. حالا به ادعای او پویایی حاکم تغییر کرده و روس ها بستر را برای حضور چشم گیری تهران هموار کرده اند؛ رخدادی که از منظر مقام های آمریکایی و همچنین اسرائیلی تهدیدی است جدی.

با این همه آنتوان مردسوف، کارشناس امور نظامی نیز در گفتگو با المانیتور ادعای دیگری را مطرح کرد و گفت که دولت پوتین تمایلی  به تسلیم اهرم های بیشتری در سوریه را ندارد در حالی که امروز در باتلاق اوکراین گرفتار است.با این همه به ادعای او کاهش ردپای روسیه  در سوریه و نیازش به تجهیزات ایران، حقیقتی است غیر قابل کتمان.از منظر این تحلیلگر نظامی، مسکو این توان را دارد تا در روابطش با ایران از یک سو و اسرائیل و کشورهای عرب از سوی دیگر نوعی توازن را ایجاد کند.

آیا تل آویو قادر به تغییر بازی است؟

جیمر جفری، سفیر پیشین ایالات متحده که سیاست های دولت ترامپ در سوریه را در ارتباط با ایران را اجرا می کرد، در گفتگو با المانیتور مدعی شد که یکی از درخواست‌های اصلی ایران در اتحادش با روسیه می تواند آن باشد که مسکو که موضع سخت تری را در ارتباط با اسرائیل اتخاذ کند.با این همه به ادعای همین دیپلمات،مسکو به واسطه منافعی که اسرائیل دارد بعید است چنین خواسته پر ریسکی را بپذیرد.

در این میان هستند تحلیلگرانی که می گویند که ایران تا به امروز نفوذی گسترده در سوریه داشته و بلا رقیب است. به ادعای آنها همین مقوله به تهدیدی جدی علیه اسرائیل تبدیل شده است.

از همین رو تل آویو تلاش کرده تا قابلیت‌های دیپلماتیک، نظامی و اطلاعاتی اش را از روسیه تا اذربایجان و شمال عراق افزایش داده تا بدینگونه قادر باشد توانایی ایران را رصد کند. به باور گروهی از تحلیلگران اگر اسرائیل این احساس را داشته باشد که تساهل با روسیه در سوریه به نفعش نخواهد بود، شاید پلتفرم هایی را برای جلوگیری از بازی های روسیه تعریف کند.جفری در این باب مدعی است، کمک های دفاع هوایی اسرائیل به اوکراین قادر است بازی را تغییر دهد. تا به امروز اسرائیل درخواست های آمریکا برای ارسال پدافندهای رهگیری هوایی به اوکراین را به واسطه روابطش با مسکو نادیده گرفته است.با این همه ادامه این بازی به تصمیم مسکو متکی است.

طبیعتا تغییر فرایند بازی می تواند منابع آمریکا و متحدانش بالاخص اسرائیل را به خطر بیاندازد بالاخص آن که هنوز گروهی از سربازان امریکایی در منطقه مستقر هستند و بیش از ده هزار نفر از اعضای گروه تروریستی داعش در زندان های موقت واقع در شمال شرق سوریه اسیر که جلوگیری از فرار آنها اولویت اصلی مقام های نظامی آمریکا است.