اولین نشانه ‌های امید بخش صنعت در پسا مهسا + نمودار

به گزارش اکوایران؛ شاخص مدیران خرید (شامخ) از شهریور سال جاری و همزمان با شروع ناآرامی‌ها در رکود بسر می برد، اما در آخرین ارزیابی‌ها در بهمن ماه شاهد خارج شدن این شاخص از رکود بودیم تا به این طریق شاهد بازگشت امید به بنگاه‌های صنعتی در دوران پسا مهسا باشیم.

شاخص مدیران خرید (شامخ) بعد از سقوط کم‌سابقه از شهریور، توانست در بهمن‌ماه خود را بازیابی کند و به 51.35 واحد برسد؛ رشدی که خروج بنگاه‌ها از رکود را به همراه داشته است، هرچند براساس ارزیابی‌ها همچنان میزان سفارشات جدید مشتریان و موجودی مواد اولیه بنگاه‌ها شرایط مساعدی ندارد.

اما براساس داده‌های به دست آمده از بنگاه‌های صنعتی، شاخص مدیران خرید صنعت (تعدیل فصلی نشده) در بهمن‌ماه نیز عدد 57.39 به دست آمده که بیشترین میزان در 8 ماهه اخیر را نشان می دهد و حاکی از بهبود در فعالیت‌های بخش صنعت برخلاف رکود شدیدی است که اکثر صنایع در ماه گذشته داشتند. گزارش شامخ بهمن 1401 بر اساس نظرسنجی از فعالان و بنگاه‌های اقتصادی توسط مرکز پژوهش‌های اتاق ایران منتشر شد و براساس شاخص مدیران خرید، اگر عدد شاخص بیش از ۵۰ باشد، نشان دهنده این است که اقتصاد رکود خارج شده، اما عدد شاخص زیر عدد ۵۰ باشد این امر به معنی قرار گرفتن اقتصاد در مسیر انقباض و رکود است.

بررسی گزارش شامخ بهمن‌ماه نشان می‌دهد،در این ماه شاخص قیمت خرید مواد اولیه و لوازم موردنیاز با شیب بیشتری نسبت به ماه قبل افزایش داشته و به بالاترین نرخ ۸ ماهه خود از تیرماه رسیده و هم‌زمان شاخص قیمت فروش محصولات و خدمات ارائه شده نیز بالاترین مقدار ۷ ماهه خود از مرداد را ثبت کرده است. همچنین در آستانه بازار شب عید، شاخص میزان فروش کالاها یا خدمات در بهمن‌ماه طبق سنت سال‌های قبل از رکود 7 ماهه خارج شده و بیشترین مقدار ۸ ماهه خود را ثبت کرده است.

شاخص مدیران خرید کل اقتصاد

شاخص مدیران خرید (تعدیل فصلی نشده) برای کل اقتصاد ایران در بهمن‌ماه عدد 51.35 محاسبه شده است و فعالیت شرکت‌ها برخلاف رکود شدید در دی‌ماه، طبق روال پایان سال در بهمن‌ماه، رشد داشته است. در این ماه همه مؤلفه‌های اصلی به‌غیراز میزان سفارشات جدید مشتریان و موجودی مواد اولیه یا لوازم خریداری‌شده، سایر شاخص‌ها بیشتر از ۵۰ گزارش شده‌اند.

براساس این گزارش شاخص میزان فعالیت‌های کسب‌وکار در بهمن‌ماه (53.45) محاسبه شده است و در مقایسه با رکود شدید دی‌ماه شاخص رشد داشته و به بیشترین مقدار 8 ماهه خود رسیده است. اگرچه فعالیت‌ها در بخش ساختمان با کاهش همراه بوده است، اما در پایان سال به‌ویژه در بخش صنعت بهبود در فعالیت‌ها مشاهده شده است.

شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان یکی از شاخص‌های اثرگذار در بخش صنعت محسوب می شود که براساس ارزیابی‌ها در بهمن‌ماه (49.60) با شیب کمتری در مقایسه با ماه قبل کاهش یافته است. مشتریان در واکنش به صعود قیمت ارز در تصمیم‌گیری برای سفارشات دچار سردرگمی هستند. این در حالی است که این شاخص در بخش خدمات و کشاورزی همچنان با کاهش شدیدی روبرو است.

اما بر اساس ارزیابی‌های صورت گرفته، شاخص موجودی مواد اولیه یا لوازم خریداری‌شده در بهمن‌ماه (42.20) طی 27 ماه اخیر از آذر 99 (به‌غیراز فروردین‌ماه هرسال) دومین کمترین نرخ کاهش را داشته است. صعود شدید نرخ ارز باعث شده تا همچنان فشار هزینه‌های نهاده‌های تولید برای کسب‌وکارها به‌شدت افزایش یابد و متعاقباً شرکت‌ها در زنجیره تأمین مواد موردنیاز با مشکل روبرو باشند.

روند رو به رشد شاخص قیمت خرید مواد اولیه و لوازم موردنیاز را می توان یکی از مشکلات بخش صنعت دانست این شاخص در بهمن (86.49) با شیب بیشتری نسبت به ماه قبل افزایش داشته و به بالاترین نرخ ۸ ماهه خود از تیرماه رسیده است. این در حالی است که افزایش تورم فشار تولید طی ماه‌های اخیر در افزایش سرعت شاخص قیمت فروش محصولات و خدمات ارائه شده تأثیر داشته و این شاخص (61.84) بالاترین مقدار ۷ ماهه خود از مرداد را ثبت کرده است. نرخ افزایش قیمت‌ها در هر سه بخش شدید بوده و بخش ساختمان بیشترین نرخ افزایش در قیمت فروش را ثبت کرده است.

اما ارزیابی‌ها نشان از آن دارد که شاخص موجودی محصول نهایی در انبار یا کارهای معوق و ناتمام (47.93) میزان فروش از مقدار فعالیت‌های کسب‌وکارها همچنان کاهشی است. این شاخص در 21 ماه گذشته از تیر 1400 دومین کمترین مقدار خود را ثبت کرده است. به گفته فعالان بازار این شاخص علاوه بر بایکوت سرمایه واحدهای تولیدی کاهش سود این بخش را به همراه دارد

یکی دیگر از شاخص‌های که در این مدت افت شدید داشته شاخص میزان صادرات کالا و خدمات است که در بهن ماه برای آن عدد (44.54) ثبت شده که طی 19 ماه اخیر به‌جز فروردین‌ماه کمترین مقدار خود را ثبت کرده است. به عقیده فعالان اقتصادی، موانع ناشی از نحوه تعهد ارزی برای شرکت‌ها، با توجه به اینکه نیاز وارداتی مواد اولیه را از طریق ارز حاصل از صادرات تأمین می‌کنند، باعث کاهش صادرات شده است.

اما برخلاف شاخص‌های مذکور، شاخص میزان فروش کالاها یا خدمات در بهمن‌ماه (57.21) بعد از 7 ماه از رکود خارج شد و بیشترین مقدار ۸ ماهه خود را ثبت کرد. اگرچه از یک‌سو بخشی از افزایش فروش به دلیل کاهش شدید فعالیت‌ها در ماه قبل بوده و از سوی دیگر نااطمینانی که به دلیل شرایط تورمی طی ماه‌های آینده پیش‌بینی می‌شود.

شاخص انتظارات در ارتباط با میزان فعالیت اقتصادی در ماه آینده (55.97) کماکان پیش‌بینی خوش‌بینانه کسب‌وکارها در ماه آینده را نشان می‌دهد.

در بهمن‌ماه طبق روال هر سال اکثر شاخص‌ها با افزایش همراه بودند، اگرچه در این دوره به دلیل جهش شدید نرخ ارز و کمبود مواد اولیه و تجهیزات موردنیاز، موجودی مواد اولیه و در نتیجه موجودی انبار با کاهش روبرو شدند. همچنین بی‌ثباتی شدید قیمتی و انتظارات تورمی طی ماه‌های آینده باعث سردرگمی هم در سمت تقاضا و هم در طرف عرضه برای خرید و برنامه‌ریزی در آینده شده است.

شاخص مدیران خرید در بخش صنعت

علاوه بر شاخص کل شاخص مدیران خرید در بخش صنعت هم در بهمن ماه از رکود خارج شده است. ارزیابی داد‌های اعلام شده نشان از آن دارد که بر اساس داده‌های به دست آمده از بنگاه‌های بخش صنعت، شاخص مدیران خرید صنعت (تعدیل فصلی نشده) در بهمن‌ماه عدد 57.39 به دست آمده است و بیشترین میزان 8 ماهه اخیر را ثبت کرده و حاکی از بهبود در فعالیت‌های بخش صنعت برخلاف رکود شدیدی است که اکثر صنایع در ماه گذشته داشتند. هرچند به عقیده فعالان اقتصادی نرخ رشد شامخ مطابق با انتظارات پایان سال و مانند بهمن‌ماه هر سال نبوده است. در میان مؤلفه‌های اصلی بخش صنعت، به‌غیراز موجودی مواد اولیه که با کاهش شدید همراه بوده، سایر مؤلفه‌های اصلی نسبت به دی افزایش داشته‌اند.

شاخص مقدار تولید محصولات بخش صنعت در بهمن‌ماه (58.73)، نشان‌دهنده بهبود فعالیت‌های تولیدات صنعتی است و برخلاف ماه گذشته که یکی از شدیدترین رکودها برای تولید ثبت شده بود، در این ماه تولید به بالاترین مقدار 8 ماهه اخیر رسیده است. اگرچه به اعتقاد فعالان اقتصادی میزان رشد تولید با توجه به پایان سال، کمتر از انتظار است.

براساس ارزیابی‌ها شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان (63.14) یکی از بیشترین مقادیر خود از اسفند 97 (به‌غیراز اردیبهشت هر سال) را ثبت کرده است. از یک‌سو بهبود تقاضا در مقایسه با کاهش بسیار شدیدی که در ماه قبل داشته و از سوی دیگر به دلیل انتظارات تورمی ناشی از جهش ارز برای طرف تقاضا در ماه‌های آینده باعث شده تا اکثر شرکت‌ها با افزایش تقاضا روبرو باشند.

علاوه بر شاخص شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان، در بهمن ماه میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی (53.45) با بهبود تولید با شیب بیشتری نسبت به ماه قبل افزایش داشته و به بالاترین مقدار 5 ماهه اخیر رسیده است.

اما شاخص موجودی مواد اولیه خریداری‌شده در بهمن‌ماه (43.99) برای هفتمین ماه متوالی کاهش داشته است. بی‌ثباتی و صعود شدید نرخ ارز باعث شده تا تأمین‌کنندگان مواد اولیه تمایلی به فروش نداشته باشند و تولیدکنندگان در زنجیره تامین مواد اولیه دچار مشکل شوند.

براساس ارزیابی‌های صورت گرفته در بازه زمانی مورد بررسی شاخص قیمت خرید مواد اولیه در بهمن‌ماه (89.81) به شدیدترین نرخ افزایش 9 ماهه اخیر از خردادماه رسیده است. جهش شدید نرخ ارز باعث شده تا فشار تورم نهاده‌های تولید برای تولیدکنندگان به‌شدت افزایش یابد. عاملی که به گفته فعالان اقتصادی کاهش تولید بنگاه‌های اقتصادی را به همراه داشته است.

با رصد ارزیابی‌ها به شاخص موجودی محصول نهایی در انبار می رسیم، ارزیابی‌ها نشان از آن دارد که این شاخص در بهمن‌ماه (45.79) کاهش یافته است و به کمترین میزان در 11 ماه اخیر رسیده است. درحالی‌که هزینه‌های تأمین نهاده‌های تولید به‌شدت بالا رفته و غیرقابل پیش‌بینی است و از طرفی شدت افزایش سفارشات بیشتر از تولید است، در نتیجه باعث شده تا شرکت‌ها به میزان بیشتری از موجودی انبار برای تأمین تقاضا استفاده کنند.

از سوی دیگر شاخص قیمت محصولات تولیدشده در بهمن‌ماه (66.98) با شیب زیادی افزایش داشته و به بیشترین مقدار 28 ماهه اخیر به‌جز فروردین‌ماه سال جاری رسیده است. رشد قیمت فروش حاکی از آن است که افزایش شدید قیمت نهاده‌های تولید و جهش نرخ ارز طی ماه‌های اخیر تأثیر تورمی خود را بر قیمت فروش شرکت‌ها گذاشته است، هرچند هنوز بسیاری از شرکت‌ها از موجودی‌های قبلی در انبار خود استفاده کرده‌اند.

همچنین در این مدت شاخص میزان فروش محصولات در بهمن (58.63) بعد از رکود شدید در دی‌ماه بیشترین مقدار 8 ماهه خود را از تیرماه به ثبت رسانده است. به‌طورمعمول در بهمن‌ماه شرکت‌ها با افزایش در میزان فروش روبرو هستند که البته به دلیل جهش نرخ ارز و انتظار افزایش قیمت‌ها در ماه‌های آتی، فروش با شدت بیشتری افزایش داشته است.