چرخش عجیب ماکرون در بازگشت از پکن: ابرقدرت سوم می‌شویم!

به گزارش اکوایران، امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه در مصاحبه‌ای در هواپیمای خود در مسیر بازگشت از سفر سه روزه خود به چین گفت: «اروپا باید وابستگی خود به ایالات‌متحده را کاهش دهد و از وارد شدن به رویارویی بین چین و آمریکا بر سر تایوان خودداری کند.»

مکرون پس از گذراندن حدود شش ساعت با شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، در طول سفر خود، در گفتگو با پولیتیکو و دو روزنامه‌نگار فرانسوی، بر نظریه خود مبنی بر «خود مختاری استراتژیک» برای اروپا برای تبدیل شدن به «ابر قدرت سوم» تاکید کرد. او گفت: «خطر بزرگی که اروپا با آن روبرو است این است که در بحران‌هایی گرفتار می‌شود که مربوط به ما نیست، که مانع از ایجاد خودمختاری استراتژیک آن می‌شود.»

شی جین پینگ و حزب کمونیست چین مشتاقانه از مفهوم استقلال استراتژیک ماکرون حمایت کرده‌اند و مقامات چینی دائماً در تعاملات خود با کشورهای اروپایی به آن اشاره می‌کنند. رهبران حزب و نظریه‌پردازان در پکن متقاعد شده‌اند که غرب در حال افول است و چین در حال صعود است و تضعیف روابط ترانس‌آتلانتیک به تسریع این روند کمک خواهد کرد.

مکرون در این مصاحبه گفت: «تناقض این است که زمانی که دچار هراس می‌شویم، تصور می‌کنیم پیرو آمریکا هستیم. سوالی که اروپایی‌ها باید به آن پاسخ دهند... آیا به نفع ما است که [بحران] در تایوان را تسریع کنیم؟ نه. بدتر از آن این است که فکر کنیم ما اروپایی‌ها باید در این موضوع پیرو باشیم و متناسب با دستور کار ایالات‌متحده و واکنش بیش از حد چین رفتار کنیم.»

تنها چند ساعت پس از این که پرواز او از گوانگژو به سمت پاریس به راه افتاد، چین تمرین‌های نظامی بزرگی را در اطراف جزیره خودمختار تایوان- که چین آن را جزو قلمرو خود می‌داند اما ایالات متحده قول تسلیح و دفاع از آن را داده است- آغاز کرد. این تمرین‌ها پاسخی به سفر دیپلماتیک 10 روزه تسای اینگ ون، رئیس‌جمهور تایوان، به کشورهای آمریکای مرکزی بود که شامل دیدار با کوین مک‌کارتی، رئیس جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا، در حین گذر وی از کالیفرنیا بود. افراد آشنا با تفکر مکرون گفتند که او خوشحال است که پکن قبل از شروع تمرین شبیه‌سازی شده «محاصره تایوان»، حداقل  منتظر مانده تا او از حریم هوایی چین خارج شود.

پکن در سال‌های اخیر بارها تهدید به حمله به تایوان کرده است و با مجبور کردن سایر کشورها برای به رسمیت شناختن آن به عنوان بخشی از «چین واحد»، سیاست منزوی کردن این جزیره دموکراتیک را دنبال می‌کند. 

گفتگوهای تایوان

به گفته مقامات همراه رئیس جمهور فرانسه، که به نظر می‌رسد رویکرد آشتی‌جویانه‌تری نسبت به ایالات متحده یا حتی اتحادیه اروپا در قبال چین اتخاذ کرده است، مکرون و شی «به طور جدی» در مورد تایوان گفتگو کردند. اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا که در بخشی از سفر ماکرون را همراهی می‌کرد، گفت: «ثبات در تنگه تایوان از اهمیت بالایی برخوردار است. تهدید [به] استفاده از زور برای تغییر وضعیت موجود غیرقابل قبول است». شی در پاسخ گفت: «هر کسی که فکر می‌کند می‌تواند درباره تایوان روی پکن تأثیر بگذارد، در توهم است.»

به نظر می رسد ماکرون با این ارزیابی موافق است. او گفت: «اروپایی‌ها نمی‌توانند بحران اوکراین را حل کنند. چگونه می‌توانیم به طور معتبر در مورد تایوان بگوییم: مراقب باشید، اگر اشتباهی انجام دهید ما آنجا خواهیم بود؟ اگر هدفتان افزایش تنش‌ است باید چنین چیزی بگویید.»

یانمی ژی، تحلیلگر ژئوپلیتیک در موسسه درگونومیکس،  گفت: «اروپا تمایل بیشتری برای پذیرش جهانی دارد که در آن چین به یک هژمون منطقه‌ای تبدیل شده است. برخی از رهبران آن حتی معتقدند چنین نظم جهانی ممکن است برای اروپا سودمندتر باشد.» به گفته شخصی که در جلسه حضور داشت، شی جین پینگ پنج‌شنبه گذشته در دیدار سه جانبه خود با مکرون و فون در لاین در پکن، تنها در مورد دو موضوع - اوکراین و تایوان - از روایت رسمی دولت چین فاصله گرفت.

این شخص گفت: «شی آشکارا از اینکه برای درگیری اوکراین مسئول شناخته شده بود، آزرده بود و سفر اخیر خود به مسکو را کم اهمیت جلوه داد. او به وضوح از ایالات متحده خشمگین بود و از تایوان، از ترانزیت رئیس جمهور تایوان از طریق ایالات متحده و [این واقعیت که] مسائل سیاست خارجی توسط اروپایی‌ها مطرح می‌شد، بسیار ناراحت بود.»

این شخص گفت: «در این دیدار مکرون و فون در لاین مواضع مشابهی در مورد تایوان داشتند. اما ماکرون متعاقباً بیش از چهار ساعت را با رهبر چین گذراند که بیشتر آن تنها با حضور مترجمان بود و لحن او در هنگام صحبت با روزنامه نگاران بسیار آشتی‌جویانه‌تر از لحن فون در لاین بود».

هشدار برای «دست‌نشاندگان»

مکرون همچنین استدلال کرد که اروپا وابستگی خود را به ایالات متحده برای تسلیحات و انرژی افزایش داده است و اکنون باید بر تقویت صنایع دفاعی اروپا تمرکز کند. او همچنین پیشنهاد کرد که اروپا باید وابستگی خود به «برون مرزی بودن دلار آمریکا» را که یکی از اهداف کلیدی سیاست مسکو و پکن نیز هست، کاهش دهد. او گفت: «اگر تنش‌ها بین دو ابرقدرت بالا بگیرد، ما زمان و منابع لازم برای تأمین مالی استقلال استراتژیک خود را نخواهیم داشت و به دست‌نشانده تبدیل خواهیم شد».

روسیه، چین، ایران و سایر کشورها در سال‌های اخیر تحت تحریم‌های ایالات متحده قرار گرفته‌اند که مبتنی بر عدم دسترسی به سیستم مالی جهانی که دلار آمریکا بر آن مسلط است. برخی در اروپا از «تسلیحاتی کردن» دلار توسط واشنگتن شکایت کرده‌اند که شرکت‌های اروپایی را مجبور می‌کند از تجارت دست بکشند و روابط خود را با کشورهای ثالث قطع کنند یا با تحریم‌های ثانویه فلج‌کننده مواجه شوند.»

ماکرون در صحبت‌های خود به مسئله تضمین‌های امنیتی مستمر ایالات متحده برای این قاره که در بحبوحه اولین جنگ بزرگ زمینی در اروپا پس از جنگ جهانی دوم است و به شدت به کمک‌های دفاعی آمریکا متکی است، اشاره نکرد. فرانسه به عنوان یکی از پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد و تنها قدرت هسته‌ای اتحادیه اروپا، از نظر نظامی در موقعیت منحصر به فردی قرار دارد. با این حال، این کشور در دفاع از اوکراین در برابر تهاجم روسیه بسیار کمتر از بسیاری از کشورها مشارکت داشته است.