سیلویو برلوسکونی؛ غولِ خوشگذرانی که قدیس نبود

بسیاری از ایتالیایی‌ها سیلویو برلوسکونی غول رسانه‌ای و سیاسی را به خاطر ثروت، جذابیت و گستاخی‌اش تحسین می‌کردند و مدام او را به قدرت برگردانده و دوران او را به طولانی‌ترین دوره نخست‌وزیری این کشور تبدیل کردند.

برلوسکونی که امروز (دوشنبه) شبکه تلویزیونی مدیاسِت درگذشتش را در سن ۸۶ سالگی اعلام کرد، تأثیری بر سیاست ایتالیا داشت که خودش در سال ۲۰۰۹ اینچنین توصیفش کرده بود: «اکثریت ایتالیایی‌ها از ته دل دوست دارند مانند من باشند».

این محبتِ ادعایی در سال ۲۰۱۱ و زمانی که بحران بدهی اروپا اقتصاد ایتالیا را ویران کرد، محو شد. بسیاری برلوسکونی را مقصر دانستند و او را مجبور به استعفا کردند. او پس از ۱۷ سال و سه دوره نخست‌وزیری بالاخره استفاده داد. حزب سیاسی «فورزا ایتالیا» که توسط او تأسیس شده بود در سال‌های اخیر حمایت زیادی را از دست داد؛ اما ائتلاف او با جورجیا ملونی - نخست‌وزیر کنونی - بود که دوباره برلوسکونی را به قدرت برگرداند؛ هرچند او در دولت پستی نداشت.

روز جمعه، برلوسکونی در بیمارستان سَن رافائل میلان بستری شد. این دومین بار پیاپی بود که برای درمان سرطان خون مجبور می‌شد تحت درمان قرار بگید.

برلوسکونی که زمانی ثروتمندترین مرد ایتالیا بود، از شبکه‌های تلویزیونی و سایر هولدینگ‌های رسانه‌ای خود برای راه‌اندازی حرفه سیاسی خود استفاده کرد که هم وفاداری و هم نفرت بسیاری را برانگیخت. طرفدارانش او را یک دولتمرد توانا و کاریزماتیک می‌دیدند که به دنبال ارتقای ایتالیا در صحنه جهانی بود. از نظر منتقدان، او پوپولیستی بود که با بکارگیری قدرت سیاسی به عنوان ابزاری برای سودجویی شخصی و کسب‌وکارش، تهدیدی برای دموکراسی بود. اما نمی‌توان تأثیری را که او با ورود به عرصه عمومی در دهه ۹۰ میلادی و معرفی کمپین‌های الهام‌گرفته از ایالات متحده بر سیاست ایتالیا داشت، منکر شد.

برلوسکونی برای مدتی دست‌نیافتنی به نظر می‌رسید. پرونده‌های مختلف علیه او با پایان‌یافتن محدودیت پیگرد قضایی یا در دادگاه تجدیدنظر مختومه شدند. همچنین تحقیقاتی علیه کسب‌وکار او که شامل تیم فوتبال آث‌میلان، سه شبکه تلویزیونی بزرگ، مجلات و روزنامه‌ها و شرکت‌های تبلیغاتی و سینمایی می‌شد، به راه افتاد. در نهایت، تنها یک اتهام باقی‌مانده توانست او را زمین زند: کلاهبرداری مالیاتی.

هنگامی که جرمش در سال ۲۰۱۳ توسط دادگاه کیفری عالی ایتالیا تأیید شد، کرسی سنا از او سلب شد و به خاطر قوانین ضدفساد، برای چندین سال از مشاغل دولتی محروم ماند. حتی پس از آن، او در سن ۸۲ سالگی وارد پارلمان اروپا شد و در سال ۲۰۲۲ به سنای ایتالیا بازگشت.

حزب فورزا ایتالیا که برلوسکونی با ورودش به سیاست تشکیل داده بود، به عنوان نیروی مسلط بر جریان راست سیاسی ایتالیا تحت‌الشعاع قرار گرفت؛ ابتدا توسط ائتلافی به رهبری ماتئو سالوینی، پوپولیست ضد مهاجر و سپس توسط حزب برادران ایتالیا ملونی. پس از انتخابات سال ۲۰۲۲، ملونی با کمک سالوینی و برلوسکونی دولت تشکیل داد.

برلوسکونی که ولادیمیر پوتین را دوست صمیمی خود می‌خواند، هنگامی که ولودیمیر زلنسکی را مسئول حمله روسیه به اوکراین دانست، باعث خشم فراوانی در اروپا شد. ملونی حمایت تزلزل‌ناپذیر از اوکراین را سنگ بنای سیاست خارجی خود قرار داده است، اما اظهارات برلوسکونی وحدت دولت او در این موضوع را زیر سوال برد.

برلوسکونی که به مهمانی‌های آنچنانی و رابطه با زن‌های متعدد شهرت داشت، در سال ۲۰۱۳ به خاطر حضور دختران زیر سن قانونی در این برنامه‌ها، محاکمه و در نهایت تبرئه شد. حتی کلیسای کاتولیک که گاهی با سیاست محافظه‌کارانه او همراهی می‌کرد، به خاطر شیطنت‌های او رسوا شد و همسرش نیز پس از ۲۰ سال از او طلاق گرفت؛ اما برلوسکونی عذرخواهی نکرد و گفت: «من قدیس نیستم».