به گزارش اکوایران، بن کاسپیت، تحلیل‌گر مسائل اسرائیل در یادداشتی که در المانیتور منتشر شده، می‌نویسد دولت بایدن به اسرائیل هشدار داده که روابط ویژه بین دو طرف نه تنها بر اساس منافع امنیتی مشترک، بلکه بر پایه ارزش‌هایی است که در حال حاضر توسط کابینه نتانیاهو رعایت نمی‌شود. 

تشنج در روابط واشنگتن-تل‌آویو

به نوشته این تحلیل‌گر، به دلیل تصمیم کابینه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل برای پیشبرد بخش‌هایی از طرح بازنگری قضایی خود و کنار گذاشتن مذاکرات سازش با مخالفان این طرح، روابط اسرائیل با واشنگتن به شدت متشنج شده است. واشنگتن به انتقاد از کابینه فعلی در اسرائیل ادامه می‌دهد و دعوت از نتانیاهو برای بازدید از کاخ سفید در هیچ کجای افق دیده نمی‌شود.

اواخر روز دوشنبه، کنست لایحه‌ای را تصویب کرد که اختیارات دیوان عالی را برای محدود کردن اقدامات کابینه که غیرمنطقی تلقی می‌شوند، از بین می‌برد. در پاسخ به این لایحه پیشنهادی -که برای تبدیل شدن به قانون باید در دو رای‌گیری دیگر به تصویب برسد، هزاران اسرائیلی روز سه‌شنبه به جاده‌ها، پل‌ها و چهارراه‌ها آمدند تا به اولین اقدام ملموس کابینه برای اخته کردن بخش‌های قضایی و مجری قانون اسرائیل اعتراض کنند.

حمله افراطی‌ها به بایدن

در همان زمان، آمیچای چیکلی، وزیر امور مهاجرت در کابینه نتانیاهو، میکروفون را به دست گرفت و رئیس جمهور ایالات متحده را به باد انتقاد گرفت. به طور خاص، او اظهارات جو بایدن را هدف قرار داد که این هفته گفته بود کابینه نتانیاهو شامل برخی از افراطی‌ترین وزرایی است که او تاکنون در اسرائیل دیده است.

چیکلی گفت: «من فکر می‌کنم این اظهارات [بایدن] توسط [نخست وزیران سابق] یائیر لاپید و ایهود باراک و افراد نزدیک به آن‌ها [در دولت بایدن] برانگیخته و زمان بندی می‌شود. یک مقدار هماهنگی بین افراد بایدن و لاپید و باراک وجود دارد.»

به عبارت دیگر، یکی از اعضای کابینه اسرائیل و حزب لیکود نتانیاهو، رهبر جهان آزاد را به دخالت فاحش در امور داخلی متحد خود از طریق هماهنگی با نیروهای مخالف برای برانگیختن اعتراضات گسترده علیه یک کابینه منتخب متهم می‌کند.

بازگشت از تبعید

این اولین باری نبود که چیکلی نظرات خود را در مورد دولت آمریکا بیان می‌کرد و از زمان روی کار آمدن کابینه فعلی شش ماه پیش، او تنها کسی نیست که این کار را انجام می‌دهد. یائیر، پسر نتانیاهو، با انتشار تئوری‌های توطئه، وزارت خارجه آمریکا را متهم به برافروختن اعتراض‌های دموکراسی‌خواهانه در اسرائیل می‌کرد تا اینکه پدرش در پاسخ به خشم ایالات متحده، او را به خارج از کشور - آمریکا - فرستاد و عملاً شعارهای توییتری او را خاموش کرد.

اما پس از سه ماه وقفه، پسر نخست وزیر از «تبعید» خود در ایالات متحده بازگشته است. او در روزهای اخیر فعالیت شدید خود در رسانه‌های اجتماعی را از سر گرفته است و روزانه 50 نظر منتشر می‌کند (در مقایسه با میانگین روزانه 10 مورد در ماه‌های قبل).

بحران عمیق در روابط اسرائیل با واشنگتن این هفته به بدترین سطح خود رسید، زمانی که بایدن - دوست و متحد دیرینه اسرائیل - ناامیدی خود را از رفتار کابینه تندرو نتانیاهو ابراز کرد.

رئیس جمهور امریکا گفت: «این یکی از افراطی‌ترین کابینه‌هایی است که من دیده‌ام. و من به زمان گلدا مایر و آن داستان‌ها برمی‌گردم. نه اینکه او افراطی بود، اما من به آن دوران برمی‌گردم.»

پاسخ بایدن به این سوال که کی نتانیاهو را به کاخ سفید دعوت می‌کند هم  شگفت‌آور نبود. وی با اشاره به سفر آتی رئیس جمهور اسرائیل، اسحاق هرتزوگ به واشنگتن -که نقش رسمی او عمدتا تشریفاتی است، گفت: «رئیس جمهور اسرائیل به زودی به اینجا می‌آید و ما روابط بیشتری هم داریم.» به عبارت دیگر، تا آنجایی که به بایدن مربوط می‌شود، دعوت از نتانیاهو در این مرحله در دستورکار نیست - یک ضربه علنی به وجهه نخست وزیر منتخب.

فروپاشی ائتلاف تاریخی اسرائیل و ایالات متحده؟

یک منبع ارشد سیاسی سابق اسرائیل که نخواست نامش فاش شود به المانیتور گفت: «اگر به من می‌گفتید که رئیس‌جمهور آمریکا روزی چنین حرف‌هایی می‌زند، شما را برای معاینه روانپزشکی می‌فرستادم. تمام جهان نظاره‌گر فروپاشی ائتلاف تاریخی اسرائیل و ایالات متحده است. به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها دیگر از اسرائیل انتظاری ندارند، آنها از بیان نظر خود با صدای بلند دریغ نمی‌کنند. بایدن نتانیاهو را دور انداخت و این کار را به صورت علنی انجام داد، پس از آن نیز نفس راحتی کشید. در سطح استراتژیک، این چیزی جز یک فاجعه نیست.»

ناامیدی بایدن در اظهارات این هفته توماس نایدز، سفیر مستعفی آمریکا در اسرائیل منعکس شد. نایدز در مصاحبه‌ای با وال استریت ژورنال که دوره خدمت خود را در آن خلاصه می‌کرد، گفت: «من فکر می‌کنم اکثر اسرائیلی‌ها می‌خواهند که ایالات متحده در کار آنها دخالت داشته باشد». نایدز گفت که پیوند ویژه کشورش با اسرائیل این حق را به آن می‌دهد که «زمانی که فکر می‌کنیم اوضاع دارد از ریل خارج می‌شود» اظهار نظر کند. این سفیر خاطرنشان کرد که او از نتانیاهو خواسته است تا «سرعت خود را کم کند» و تلاش کند در مورد اصلاحات قضایی پیشنهادی کابینه‌اش «به اجماع دست یابد». او نگران است که نخست وزیر «کارها را با عجله انجام می‌دهد که در نهایت می‌تواند پیامدهای بزرگی برای ارزش‌های اسرائیل داشته باشد.»

چیزی که نایدز می‌گفت اساساً این بود که اتحاد بین اسرائیل و ایالات متحده صرفاً بر اساس منافع امنیتی، منطقه‌ای یا اقتصادی ساخته نشده است. برخلاف تصور برخی در واشنگتن در مورد اهمیت اسرائیل برای آمریکا به عنوان «بزرگترین ناو هواپیمابر خود»، این اتحاد، قبل از هر چیز، بر اساس ارزش‌های مشترک و دیدگاه ایالات متحده از اسرائیل ایجاد شد. این روابط اکنون تحت حکومت نتانیاهو در آستانه فروپاشی قرار گرفته است - در حالی که کل خاورمیانه ناظر آن است.

بحران در اوج

هر چقدر هم که عجیب به نظر برسد، بحران کنونی در حال اوج گرفتن است، حتی در شرایطی که کابینه نتانیاهو بسته بی‌سابقه‌ای از امتیازات را برای تشکیلات خودگردان فلسطین تصویب کرده است. این امتیازات شامل مجوز توسعه میدان گازی دریایی در سواحل نوار غزه، ساخت یک منطقه صنعتی جدید در نزدیکی شهر الخلیل در کرانه باختری، کاهش هزینه‌های پرداختی توسط تشکیلات خودگردان به اسرائیل و فروش سوخت با قیمت‌های تخفیف یافته است. اقدامات دیگر عبارتند از ساعات کار طولانی‌تر پل آلنبی بین کرانه باختری و اردن، امکان صدور گذرنامه‌های بیومتریک و بازگرداندن کارت‌های VIP دسترسی ویژه به مقامات ارشد تشکیلات خودگردان.

کابینه قبلی به رهبری نفتالی بنت و یائیر لاپید نمی‌توانست چنین امتیازاتی را بدون خطر واکنش‌های شدید راست‌گراها تصویب کند. تصمیم نتانیاهو از درک او ناشی می‌شود مبنی بر این که هشدارهای سازمان‌های اطلاعاتی‌اش واقعی است و تشکیلات خودگردان در آستانه فروپاشی است، و همچنین از این تصور که این امتیازات، موضع عربستان در امتناع از عادی سازی روابط با اسرائیل را نرم می‌کند و همچنین تا حدودی خشم دولت آمریکا از کابینه او را کاهش می‌دهد.

با این حال، بعید است که این امتیاز دادن‌ها کافی باشد. یک منبع سیاسی بلندپایه اسرائیلی که خواست نامش فاش نشود به المانیتور گفت: «این بحران، عادی سازی روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی را به یک ماموریت غیرممکن واقعی تبدیل می‌کند. اگر اوضاع با این سرعت پیش برود، میراث نتانیاهو به جای [به اصطلاح] صلح با عربستان سعودی، جنگ با ایالات متحده خواهد بود.»