به گزارش اکوایران، صنعت پلاسما در ایران نسبت به صنایع دیگر حوزه سلامت و دارویی کشور سابقه چندان طولانی ندارد و با وجود مشکلات عدیده، توانسته طی حدود دو دهه به دستاوردهای چشمگیری دست یابد که منجر به نجات جان هزاران نفر در سراسر کشور شده است.

صنعت پلاسما که منشاء آن پلاسمای انسانی است، با رشد صنعت انتقال خون در کشور توانست نسبت به کشورهای هم‌تراز و حتی برخی کشورهای توسعه‌یافته‌، پیشرفت چشمگیری داشته باشد تا جایی که ایران در بین کشورهای منطقه وضعیت منحصربه‌فردی را پیدا کرده است.

مردم ایران با اهدای پلاسما، در قیاس با اهدای خون، آشنایی کمتری دارند؛ با این حال این عمل انسانی توانسته تا حدودی مورد اقبال عمومی قرار بگیرد.

صنعت پلاسما می‌تواند عرصه بسیار مناسبی برای صادرات و ارزآوری باشد و در صورتی که توسعه پیدا کند، ایران توانایی تبدیل شدن به هاب منطقه‌ای صادرات داروهای مشتق از پلاسما را دارد. 

محمد شاه‌بختی، مدیر یکی از شرکت‌های فعال در صنعت پلاسما، درباره مشکلات این حوزه به اکوایران می‌گوید: مشکلات فقط مربوط به این صنعت نیست و به کل صنعت دارو بازمی‌گردد.

به گفته این مدیر شرکت‌ فعال در صنعت پلاسما، این صنعت به لحاظ نوپا بودن و اینکه تنها دو دهه از عمر آن می‌گذرد با مشکلات و معضلات بیشتری نسبت به دیگر صنایع دارویی دست و پنجه نرم می‌کند. 

مشکلات تخصیص ارز درد همیشگی صنعت پلاسما

بر اساس اظهارات شاه‌بختی، یکی از مشکلاتی که صنعت پلاسما با آن روبروست مربوط به ارزبری دولتی این صنعت است و به همین خاطر حساسیت‌ها نسبت به این صنعت بالاست.

این مدیر شرکت‌ فعال در صنعت پلاسما تصریح کرد: مشکلات صنعت پلاسما در بخش تخصیص ارز و به دلیل اینکه کشور در تامین ارز دچار مشکل است صنعت پلاسما هم با مشکلاتی روبروست و باتوجه به اینکه بیش از 50 درصد هزینه‌ها ارزبری است مشکلات ارزی برای صنعت پلاسما بیشتر است. 

این مدیر شرکت‌ فعال در صنعت پلاسما تصریح کرد: قیمت تمام شده مواداولیه بیش از 40 تا 50 درصد کل هزینه‌ها را شامل می‌شود که مزید بر علت برای مشکلات این صنعت است، ماده خام پلاسما از افراد سالم تهیه می‌شود که جذب افراد سالم برای دریافت پلاسما از آنها با سختی‌هایی همراه است.

به گفته شاه‌بختی، اهدای پلاسما برخلاف اهدای خون حدود 30 تا 36 مرتبه در سال ممکن است که جذب این افراد برای اهدا بسیار دشوار است و با وجود اینکه اهدای پلاسما توسط افراد برای رضای خدا و نجات جان بیماران است، باید هزینه‌هایی به آنها برای زمانی که اختصاص می‌دهند و تغذیه مناسب پرداخت شود که اکنون شرکت‌های پلاسما در پرداخت این هزینه‌ها با مشکلاتی مواجه هستند. 

این مدیر فعال در صنعت پلاسما اظهار کرد: معضلات صنعت پلاسما آمیخته‌ای از این مشکلات است که البته با وجود تمام این معضلات همچنان این صنعت نوپا در حال فعالیت است و امیدواریم با تیم جدید سازمان غذا و دارو و حمایت‌ها از صنعت پلاسما روند رو به رشدی را شاهد باشیم و عقب‌ماندگی‌های گذشته را جبران کنیم. 

بر اساس اظهارات شاه‌بختی، تامین کیت‌های مخصوص پلاسما و در دسترس بودن آنها یکی از مشکلات شرکت‌های پلاسمایی در کشور است، چراکه بسیاری از شرکت‌های خارجی واردات کیت به ایران را متوقف کرده‌اند و از طرفی تکنولوژی الایزا به تکنولوژی کمی لومینسانس (Chemi Luminescence) تبدیل شده که باید دستگاه‌های جدید در این زمینه خریداری شود و یکی از معضلات صنعت پلاسما در این زمینه است. 

این مدیر فعال در صنعت پلاسما می‌گوید وعده‌های مسئولان حوزه سلامت، وعده‌های خوبی است اما اینکه چقدر عملی شود و مسئولانی که وعده می‌دهند چقدر توانمند در اجرایی کردن وعده‌ها هستند، بسیار اهمیت دارد.

او افزود: معمولاً مسئولان وعده‌هایی می‌دهند اما توانایی و قدرت در اجرایی کردن آنها را ندارند، از طرفی پایداری مدیریت در سازمان غذاودارو بسیارکم است و به همین خاطر امید 100 درصدی به این وعده‌ها نداریم، با این حال تمام تلاش خود را برای تامین به موقع داروهای کشور می‌کنیم.

شاه‌بختی درباره نیاز حوزه سلامت به داروهای مشتق از پلاسما اظهار کرد: مشتقات پلاسمایی 60 دارو است که چهار تا پنج دارو از جمله فاکتور 8، 9، آلبومین و اینتراتکت داروی اصلی هستند و حدود 80 تا 90 درصد برخی از این داروها توسط شرکت‌های ایران تامین می‌شود. 

این مدیر فعال در صنعت پلاسما تاکید کرد: از آنجایی که فرهنگ مصرف دارو براساس در دسترس بودن آن است، خیلی از پزشکان به دلیل اینکه دارو در دسترس نیست داروهای مشابه را تجویز می‌کنند. 

نیاز ایران برای تولید پلاسما

شاه‌بختی با بیان اینکه در تولید فاکتور 9  به خودکفایی رسیدیم، افزود: فاکتور 8 انعقادی کمترین و آلبومین اینتراتکت بیشترین تولید را در کشور دارند و برای خودکفایی کامل که به معنی در دسترس بودن دارو برای بیمار است به تولید یک تا یک و نیم میلیون لیتر پلاسما نیاز است.

این مدیر فعال در صنعت پلاسما با اعلام اینکه اکنون میزان پلاسمای تولیدی در ایران حدود 400 تا 500 هزار لیتر است، گفت: تا 4، 5 سال آینده به خودکفایی کامل در زمینه تولید داروهای مشتق از پلاسما دست پیدا خواهیم کرد که برای این هدف تولید پالایشگاه پلاسمایی نیاز است. 

به گفته شاه‌بختی، برای خودکفایی تولید داروی مشتق از پلاسما باید مثلث داروی ایرانی، پلاسمای ایرانی و بیمار ایرانی را تکمیل کنیم و وقتی این اتفاق روی دهد دیگر وابستگی به واردات داروی مشتق از پلاسما نخواهیم داشت. 

وی تاکید می‌کند که اگر پالایشگاه‌های پلاسما را در داخل کشور برای تامین داروهای مشتق از پلاسما تاسیس کنیم، به خودکفایی خواهیم رسید و در آینده نزدیک هم به بازارهای خارجی و صادرات داروی مشتق از پلاسما دست خواهیم یافت.