به گزارش اکوایران، تهران، با قطع گاز عراق، این کشور را برای پرداخت بدهی‌هایش تحت فشار قرار داده است. این در حالی است که عراق به دلیل تحریم‌های ایالات متحده، امکان ارسال ارز را ندارد و به همین دلیل دست به جایگزینی نفت به جای واریز نقدی زده است که ایالات متحده از جزئیات آن باخبر نیست. در حال حاضر، اعتراضات داخلی به قطعی برق بسیار شده و آمریکا روش‌های جایگزین را برای کاهش وابستگی عراق به ایران، پیشنهاد کرده است.

مقصر ایالات متحده است

بنا بر گزارش وال‌استریت ژورنال، برای یک دهه، عراق انرژی میلیون‌ها خانه را از طریق ایران تامین می‌کرد اما به دلیل تحریم‌های آمریکا قادر به پرداخت سوخت نبوده و بغداد را به میلیاردها دلار بدهی به تهران سوق داده است. اکنون عراق مدعی است که از طریق پرداخت گاز ایران از طریق نفت عراق، راهی برای دور زدن تحریم‌ها پیدا کرده است. این توافق دلالت بر عدم اطمینان نسبت به تلاش‌های دولت بایدن برای کاهش تنش‌ها با ایران و مهار برنامه هسته‌ای دارد.

محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، هفته گذشته، پس از آن‌که ایران عرضه گاز خود را در اواخر ماه گذشته به دلیل بدهی‌های پرداخت نشده، قطع کرد و عراق را دچار خاموشی و کمبود برق کرد، آن‌ هم درست در اوچ گرمای تابستان در جنوب این کشور، توافقی تهاتری را اعلام کرد. گاز طبیعی ایران به تامین بیش از نیمی از برق مورد نیاز عراق در ماه های گرم تابستان کمک می‌کند. سودانی با وجود  داشتن ارتباط عمومی خوب با دولت بایدن، ایالات متحده را مسئول بحران برق داخل کشورش می‌داند. او  گفته: «ما نمی‌توانیم مجوز انتقال بدهی را به ایران بگیریم».

تحریم‌ها مانعی بر پرداخت بدهی

مقامات دولت بایدن گفته‌اند که خواهان جزئیات بیش‌تر در مورد تجارت نفت در برابر گاز هستند که تحریم‌های ایالات متحده را نقض نکند. آن‌ها اظهارات سودانی و دیگر مقامات عراقی مبنی بر اینکه کمبود برق عراق ناشی از تاخیرهای آمریکا در تایید پرداخت‌های بغداد به تهران است را رد کردند. به گفته آن‌ها، هر ادعایی مبنی بر اینکه تحریم های آمریکا علیه ایران باعث می شود ایران عرضه گاز به عراق را محدود کند، پوچ است. سخنگوی شورای امنیت ملی با ادعای این‌که ایران برای فشار آوردن، عرضه گاز را محدود می‌کند، افزود: ما در حال بررسی جزئیات مبادله گزارش‌شده هستیم.

مقامات آمریکایی از کنترل واقعی خود بر پرداخت‌های عراق به ایران به عنوان راهی برای رد کردن ارز تهران استفاده می‌کنند، اما به نظر می رسد رویه جدید اعلام شده توسط دولت سودانی راهی را به ایران ارائه می دهد که اگر بتواند نفتی را که از عراق دریافت می کند در بازارهای جهانی پالایش کرده و دوباره بفروشد، از این محدودیت ها چشم پوشی کند.

نزدیک به یک دهه است که عراق قبل از آزادسازی پرداخت های انرژی به ایران برای تبعیت از تحریم ها، به دنبال تایید وزارت خزانه داری آمریکا بوده است. پرداخت‌ها به ایران عموماً محدود به خرید کالاهای بشردوستانه و فقط به ارز غیر آمریکایی بوده است. از دسامبر گذشته، ایالات متحده پرداخت 2.5 میلیارد یورو معادل 2.7 میلیارد دلار توسط دولت عراق به طلبکاران ایرانی را تصویب کرده است. به عنوان مثال، مقامات گفتند که این پرداخت ها شامل 886 میلیون یورو به ترکمنستان است که بخشی از بدهی ایران را بازپرداخت می کند. این پرداخت‌ها هم‌زمان با آغاز مجدد مذاکرات غیرمستقیم دولت بایدن با ایران بر سر توقف پیشرفت در برنامه هسته‌ای و آزادی زندانیان آمریکایی در ازای آزادسازی میلیاردها دلار از سرمایه های مسدود شده ایران در خارج از کشور صورت گرفت. 

نفت عراق در ازای گاز ایران

مقامات ارشد عراقی گفتند که تهران با فرا رسیدن تابستان و افزایش تقاضا برای برق، فشارها را برای بازپرداخت باقی مانده بدهی پرداخت نشده خود در عراق، که در مجموع حداقل 10 میلیارد دلار است، افزایش داد. سودانی گفت: با مبادله نفت خام و نفت سنگین با گاز برای تسویه بدهی های خود با تهران، عراق دیگر در برابر قطع موقت عرضه انرژی خود آسیب پذیر نخواهد بود. عراق پنجمین تولیدکننده بزرگ نفت در جهان است، اما هرگز به طور کامل از منابع گاز طبیعی خود به گونه ای بهره برداری نکرده است که به آن امکان خودکفایی بدهد. وی افزود: ما نفت خام یا نفت سیاه می دهیم و در ازای آن گاز ایران می گیریم . از این طریق می‌توانیم تداوم عرضه گاز را تضمین کنیم.

به گفته مقامات عراقی که می گویند تهران در روزهای اخیر با قطع کامل حمل و نقل گاز، فشار را بیش از پیش افزایش داده، کاهش گاز ایران باعث کاهش سوخت نیروگاه های برق در جنوب عراق شد. تهران همچنین انتقال خطوط برق بین دو کشور را کاهش داد و باعث کاهش بیشتر برق موجود شد.

فرهاد علاالدین ، مشاور امور خارجی سودانی، گفت که عراق به دنبال فرار از وضعیتی است که به یک مخمصه همیشگی تابستانی تبدیل شده بود، از سویی فشارهای تهران برای پرداخت بدهی‌ها به ارز و از سوی دیگر تحریم‌های ایالات متحده موانع بر سر راه عراق است. ایده پیشنهاد شده، مبادله تهاتر است که مشمول تحریم‌ها نیست. آنها گفتند: ما نمی خواهیم استفاده مکرر ایران از عدم پرداخت ،بهانه ای برای قطع عرضه گاز در هر سال باشد.

افزایش فشارهای داخلی و خارجی به عراق

هنری روم، کارشناس ارشد سیاست خاور نزدیک موسسه واشنگتن ، گفت: مشخص نیست سیستم مبادله ای جدید در عمل چگونه کار خواهد کرد و آیا ایالات متحده به دنبال جلوگیری از آن خواهد بود یا خیر. وی گفت: با توجه به جزئیات اعلام شده تاکنون، به نظر می‌رسد این مبادله مملو از مسائل قانونی و عملی است. من فکر می‌کنم منصفانه است که بپرسیم آیا این توافق در عمل اجرایی می‌شود یا اینکه هدف اصلی آن تلاش برای ایجاد مشکل برای انعطاف‌پذیری بیشتر آمریکا با ترتیبات فعلی است.

به گفته مقامات عراقی، ایرانی‌ها بغداد را تحت فشار قرار داده اند تا وجوه مسدود شده ایران را به بانک مرکزی عمان منتقل کند و استدلال می کنند که عمان پرداخت ها را سریعتر از خزانه داری آمریکا تایید می کند. اما مقامات عراقی می گویند که آنها وجوه مسدود شده را بدون تایید ایالات متحده که تاکنون داده نشده، جابه جا نمی کنند. سودانی در هفته‌های اخیر با فشار اعضای «چارچوب هماهنگی»، ائتلافی از احزاب شیعه مرتبط با ایران که بر پارلمان عراق تسلط دارند، برای مقابله با واشنگتن برای آزاد کردن منابع مالی ایران، مواجه شده است.

هادی العامری ، رئیس سازمان بدر حامی ایران و یکی از اعضای چارچوب هماهنگی، در اظهاراتی که روز پنجشنبه توسط دفترش منتشر شد، گفت: ما باید از ذلت بردگی خارج شویم . باور نکردنی است که یک کارمند در خزانه داری آمریکا پول عراق را کنترل کند. روز جمعه، پس از فراخوان سیاستمداران عراقی برای تظاهرات ضد آمریکایی در منطقه سبز عراق (جغرافیایی که مراکز دولتی و ادارات مهم حکومت ائتلاف موقت عراق، نهادهای فدرال عراق مانند کاخ ریاست جمهوری و کاخ نخست‌وزیری و سفارتخانه‌های آمریکا و انگلیس قرار دارد) شعارهایی سر دادند.

تقاضا در تابستان فشار شدیدی بر شبکه برق عراق وارد می کند که حتی در ماه های سردتر نیز توانایی تولید برق کافی ندارد. کمبود برق تابستان سال گذشته تظاهراتی را برانگیخت که به چالشی گسترده برای دولت از حوزه انتخابیه اصلی خود در جنوب عراق تبدیل شد. برخی از خانوارها در زمان اوج تقاضا بیش از چند ساعت برق در روز دریافت نمی کنند. افرادی که توانایی مالی دارند، ژنراتور می خرند.

جایگزینی ایران، راه‌حل نوین

مقامات ایالات متحده ،عراق را تحت فشار قرار داده اند تا شبکه برق خود را با عربستان سعودی و سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس متصل کند تا وابستگی دیرینه بغداد به انرژی ایران کاهش یابد.

روز دوشنبه، عراق و شرکت نفتی فرانسوی توتال انرژی ، قراردادی 27 میلیارد دلاری برای تقویت تولید انرژی، از جمله بازپس گیری و استفاده از گاز مشعل در جنوب عراق برای تولید برق، امضا کردند.

جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی رئیس جمهور بایدن، دوشنبه گفت: «هنگامی که این پروژه تکمیل شود، عراقی ها از افزایش عرضه برق داخلی بهره مند خواهند شد. ایالات متحده به طور کامل از تلاش‌های مستمر عراق برای افزایش انعطاف‌پذیری داخلی و تنوع بخشیدن به عرضه انرژی آن حمایت می‌کند.»