نقش محوری ژاپن در جنگ احتمالی بر سر تایوان؛ توکیو اتحاد خود با آمریکا را به خطر می‌اندازد؟

به گزارش اکوایران، مقامات نظامی آمریکا و ژاپن بیش از یک سال است که روی طرحی برای درگیری احتمالی بر سر تایوان کار می‌کنند، اما این گفتگوها هنوز یک سوال اصلی را پاسخ نداده است: آیا ژاپن به این جنگ می‌پیوندد؟

به گفته افراد آشنا، واشنگتن توکیو را به این سمت سوق داده است تا در این درگیری نقش‌هایی را برای ارتش ژاپن در نظر بگیرد، مانند شکار زیردریایی‌های چینی در اطراف تایوان.

به نوشته وال‌استریت ژورنال، این برنامه ریزی‌ها یکی از مهمترین جنبه‌های پاسخ ایالات متحده به تهدیدات پکن برای تصرف تایوان با زور است. در نزدیک‌ترین نقطه، ژاپن تنها 100 کیلومتر از این جزیره خودگردان دموکراتیک فاصله دارد و میزبان حدود 54،000 سرباز آمریکایی است که در جزیره جنوبی اوکیناوا متمرکز شده‌اند.

اگر چین برای تصرف تایوان اقدام کند و ایالات متحده، همانطور که بایدن گفته است، مداخله کند، اولین پاسخ احتمالاً از این پایگاه‌های آمریکا خواهد بود. بر اساس توافقی که مربوط به دهه 1960 است، ایالات متحده برای اقدام نظامی از خاک این کشور، به تأیید ژاپن نیاز دارد. اما توکیو برای دادن این مجوز تحت فشار خواهد بود، زیرا امتناع از این کار اتحادی را که امنیت آن را تضمین می کند به خطر می‌اندازد.

وادار کردن ژاپن به مشارکت مستقیم در جنگ دشوارتر خواهد بود. رهبران ژاپنی علناً از صحبت در مورد نقش خود در هر جنگی بر سر تایوان اجتناب می‌کنند، تا حدی به این دلیل که افکار عمومی عمدتاً مخالف گرفتار شدن در یک درگیری هستند.

ساتورو موری، استاد سیاست در دانشگاه کیو در توکیو، گفت: «اگر این سوال را بپرسید که آیا حاضرید جان خود را برای دفاع از تایوان به خطر بیندازید، فکر می‌کنم پاسخ 90 درصد ژاپنی‌ها در این مرحله "نه" باشد.»

افزایش قابلیت‌های دفاعی

توکیو در پاسخ به زرادخانه رو به رشد چین، سرمایه‌گذاری زیادی روی موشک‌های کروز دوربرد و سایر سخت‌افزارها انجام می‌دهد، اما می‌گوید ساخت این موشک‌ها صرفاً برای دفاع از خود است. فومیو کیشیدا، نخست وزیر این کشور در سفر اخیر خود به اوکیناوا گفت: «ما باید برای کاهش خطر حمله به ما، بیشتر بر روی توانمندی‌های بازدارندگی و واکنشی خود هزینه کنیم.»

قانون اساسی ژاپن که پس از جنگ جهانی دوم توسط ایالات متحده نوشته شده است، استفاده از زور برای حل و فصل اختلافات را رد می‌کند. اما بر اساس قانونی که در سال 2015 در زمان شینزو آبه، نخست وزیر وقت تصویب شد، اگر متحد نزدیک توکیو در آن نزدیکی مورد حمله قرار گیرد و بقای خود این کشور در خطر باشد، ژاپن می‌تواند پاسخ نظامی دهد.

شبیه‌سازی‌هایی که در اوایل سال جاری توسط مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی، یک اندیشکده در واشنگتن انجام شد، نشان داد که ایالات متحده احتمالاً می‌تواند با حمایت متحدانی مانند ژاپن و استرالیا مانع از تسلط چین بر تایوان شود.

در بیشتر سناریوهای شبیه‌سازی جنگی این مرکز، پس از حمله چین به پایگاه‌های آمریکایی در خاک ژاپن و نابودی صدها هواپیمای آمریکایی و ژاپنی - نسخه مدرن پرل هاربر – ژاپن در نبرد به ایالات متحده می‌پیوندد. کشتی‌ها و هواپیماهای بازمانده ژاپنی در شمال و شرق تایوان به چینی‌ها حمله می‌کنند و به رهگیری و از بین بردن کشتی‌های آبی-خاکی چینی، قبل از پهلو گرفتن در جزیره کمک می‌کنند. در این میان زیردریایی‌های ژاپنی که به سختی قابل شناسایی هستند، نقشی حیاتی در غرق کردن کشتی‌های چینی دارند.

در حالی که حمله چین به پایگاه‌های ایالات متحده در ژاپن احتمالاً به تردید توکیو پایان می‌دهد، برخی از تحلیلگران امنیتی آمریکایی و ژاپنی می‌گویند هیچ تضمینی وجود ندارد که درگیری به این شکل رقم بخورد. آنچه توکیو را بیش از همه نگران درگیر شدن در جنگ می‌کند، خطر تشدید تنش است - برای مثال، چین متحدان خود، روسیه و کره شمالی را برای حمله به ژاپن ترغیب کند یا این کشور را تهدید به استفاده از سلاح‌های هسته‌ای کند.

ارتش ژاپن، موسوم به «نیروهای دفاع از خود»، در حال حاضر 50 ناوشکن و 22 زیردریایی تهاجمی و همچنین بیش از 300 جنگنده جت را در اختیار دارد. اواخر سال گذشته، توکیو اعلام کرد که هزینه‌های نظامی را طی پنج سال آینده حدود 60 درصد افزایش خواهد داد تا به 2 درصد از تولید ناخالص داخلی برسد.

نوبوکاتسو کانهارا، یک مقام سابق امنیت ملی و مشاور آبه، نخست وزیر سابق ژاپن، گفت: «ما در حال تقویت ارتش، نیروی دریایی و نیروی هوایی و همچنین قابلیت‌های فضایی و سایبری خود هستیم. شاید تا پنج سال دیگر که قابلیت‌های جدید ما روشن‌تر شود، باید در مورد اتخاذ نقش‌ها و ماموریت‌های جدید در منطقه صحبت کنیم.»

بایدن در نشست این هفته سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، از فومیو کیشیدا، نخست وزیر ژاپن به دلیل افزایش بودجه دفاعی ژاپن و حمایت از اوکراین تمجید کرد.

تارو آسو، معاون نخست‌وزیر وقت، در یک سخنرانی در سال ۲۰۲۱ گفت که جنگ بر سر تایوان می‌تواند بقای ژاپن را به خطر بیندازد که کمک ژاپن به دفاع از جزیره را توجیه می‌کند.

اما موری از دانشگاه کیو گفت فقدان گفتگوی معنادار عمومی در ژاپن در مورد اینکه چرا توکیو باید از دفاع از تایوان حمایت کند، در صورت وقوع بدترین شرایط، می‌تواند منجر به هرج و مرج سیاسی شود. او گفت که بدون یک موضع روشن، دولت برای مدیریت اتحاد خود با آمریکا و در عین حال پاسخ به نگرانی‌های عمومی با مشکل مواجه خواهد شد.

کارشناسان هشدار می دهند که کنترل شدید غیرنظامی بر ارتش ژاپن- که پس از جنگ جهانی دوم برای جلوگیری از بازگشت به گذشته نظامی این کشور اعمال شد- می‌تواند تصمیم گیری را در زمانی که از دست رفتن چند روز می‌تواند سرنوشت تایوان را تعیین کند، آهسته کند.