چگونه کار رابرت مالی به تعلیق و اتهامات امنیتی کشید؟ آینده مذاکرات به خطر افتاد؟

دقیقاً چه زمانی رابرت مالی، نماینده ویژه دولت ایالات متحده در امور ایران به مرخصی بدون حقوق رفت؟ دلایل دقیق لغو مجوز امنیتی او چیست؟ مایکل مک‌کال، رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، در یک نامه طولانی و پر از سرزنش برای آنتونی‌بلینکن، وزیر امور خارجه دولت بایدن، خواستار شفافیت این موضوع شد.

اولتیماتوم کنگره به دولت بایدن

به نوشته هاآرتص، نامه نماینده جمهوری‌خواه شامل یک اولتیماتوم بود: بلینکن باید حداکثر تا عصر دوشنبه آمادگی خود را برای برگزاری یک جلسه توجیهی طبقه‌بندی‌شده اعلام کند. اگر این کار را انجام ندهد، «من حاضرم در یک جلسه محرمانه درخواست استماع در این مورد را مطرح کنم و در صورت امتناع شهود از حضور داوطلبانه، به اجبار آن‌ها را به این جلسه فرا بخوانم.»

خبر تعلیق مالی، رئیس تیم مذاکره‌کننده آمریکا برای توافق هسته‌ای «جدید» با ایران، اولین بار در تاریخ 29 ژوئن منتشر شد. در این خبر اشاره شده بود که مالی در جلسات و گفت‌وگوهای در ارتباط با ایران شرکت نکرده است. متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه مجبور شد تا این گزارش را تایید کند، بدون این‌که بگوید مالی دقیقاً چه زمانی و چرا از سمت خود تعلیق شده است.

در اطلاعیه‌های رسمی آمده است که تعلیق مالی به‌دنبال دستور بخش امنیتی وزارت امور خارجه آمریکا بوده که ادعا می‌کند مالی ظاهراً، کاری انجام داده که قوانین محرمانگی را به خطر انداخته است، که به این معنی است که او اطلاعات طبقه‌بندی شده را به شکل مدارک یا به صورت شفاهی به کسی منتقل کرده است که مجوز آن را نداشته است.

دیدار دردسرساز؟

در یکی از گزارش‌ها ادعا شده که مالی در ماه ژانویه چندین بار با مقامات بلندپایه ایران از جمله سعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل متحد ملاقات کرده است، روایتی که ایران رد می‌کند. آیا ارتباطی بین این جلسات، که ادعا می‌شود مربوط به مبادله زندانیان با ایران بود و تعلیق مالی (که ظاهراً در آوریل و دو ماه قبل از گزارش‌های از این موضوع آغاز شده بود) وجود دارد؟ زمان انتشار گزارش در اینجا مهم است.

در تاریخ 28 ژوئن، باراک راوید در وب‌سایت اکسیوس گزارش داد که جیک‌سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا و همتای اسرائیلی او تزاچی هانگبی گفت‌وگوی پرتنش و در عین حال مؤدبانه‌ای داشتند که در آن سالیوان نسبت به درز اطلاعات از سوی اسرائیل به مطبوعات در مورد مذاکرات غیرمستقیم ایالات متحده با هدف امضای یک توافق موقت، ابراز خشم کرد.

اندکی پس از مکالمه بین سالیوان و هانگبی، یک رسانه که به‌خاطر روابط نزدیک خود با چندین شخصیت بلندپایه اسرائیلی شناخته شده است، خبر تعلیق مالی به اتهام سوءاستفاده از اطلاعات طبقه‌بندی شده را گزارش کرد.

کارنامه‌ای انباشته از مخالفت با اسرائیل

رابرت مالی گذشته طولانی و پرفرازونشیبی با اسرائیل دارد. این وکیل 60 ساله و فارغ‌التحصیل رشته علوم سیاسی پسر سایمون مالی، یهودی مصری است که به‌عنوان گزارشگر برای روزنامه الجمهوریه مصر، کار می‌‌کرد. مادر مالی نیز باربارا سیلورستاین است که در سازمان ملل به نمایندگی از جبهه آزادی‌بخش ملی الجزایر کار می‌کرد که تا سال 1989 تنها حزب حاکم و قانونی الجزایر بود.

مالی به‌عنوان مشاور باراک اوباما در خاورمیانه خدمت می‌کرد و از دولت آمریکا خواست از اخوان‌المسلمین که در انتخابات مصر پس از بهار عربی پیروز شد، حمایت کند. در آن زمان او با نمایندگانی از حماس دیدار کرد و سپس برکنار شد. پس از آن، اوباما او را به‌عنوان نماینده ویژه در امور ایران منصوب کرد و دو سال پیش، جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا نیز او را به‌عنوان نماینده ویژه ایران منصوب و مسئول مذاکره برای یک توافق هسته‌ای جدید کرد.

مالی هنگامی که با این روایت که یاسر عرفات مسئول شکست مذاکرات کمپ دیوید در سال 2000 بود، مخالفت کرد، موجب خشم اسرائیلی‌ها شد. مالی در جولای 2001 در مقاله‌ای در نیویورک‌تایمز، ادعاهای اسرائیل در مورد پیشنهاد گسترده‌ای که به عرفات ارائه شده بود را رد کرد و قضاوت کرد که سه رهبر شرکت کننده در اجلاس سران، بیل کلینتون، ایهود باراک و عرفات، تقصیر این شکست را به طور مساوی بر عهده دارند.

یک سال بعد، «نیویورک ریویو آف بوکز» مصاحبه‌ای از ایهود باراک با محقق، بنی موریس را منتشر کرد که در آن باراک تز اصلی اسرائیل را تکرار کرد، مبنی بر اینکه عرفات هرگز برنامه ده بندی سازمان آزادی بخش فلسطین را رها نکرده بود و «قصد داشت همه اسراییل را در دست بگیرد». و آن را به «دولت همه شهروندانش» تبدیل کند، تا اینکه «اکثریت مسلمان همه چیز را در دست بگیرند». در همان مصاحبه، باراک این ادعاهای نژادی را مطرح کرد که فلسطینی‌ها «محصول فرهنگی هستند که در آن دروغ گفتن هیچ ناسازگاری ایجاد نمی‌کند. آنها از مشکل دروغ گفتن که در فرهنگ یهودی-مسیحی وجود دارد، رنج نمی‌برند.»

مالی به این اظهارات پاسخ داد و در مقاله‌ای که با همکارش حسین آقا منتشر کرد، به نظرات باراک حمله کرد و استدلال‌های او را رد کرد. این اظهارات علنی مالی را در چشم اسرائیل آلوده کرد و زمانی که بایدن او را به عنوان فرستاده ویژه در امور ایران منصوب کرد، این لکه دوباره ظاهر شد. انتصاب مالی به این سمت، باعث بروز اختلاف میان دموکرات‌های لیبرال و محافظه‌کار و همچنین دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان کنگره شد.

تعلیق مالی فرصتی است که جمهوری‌خواهان می‌خواهند از آن استفاده کنند، نه‌فقط برای حمله به وزارت امور خارجه، بلکه همچنین برای اثبات اینکه دولت بایدن یک سیاست مخفیانه را در قبال ایران در پیش گرفته است. اکنون سوال این است که چه کسی ادامه مذاکرات با ایران را اداره خواهد کرد؟ البته اگر مذاکراتی در پیش باشد. نقش مالی در حال حاضر توسط معاون او، آبرام پیلی برعهده گرفته شده است، اما اگر سالیوان، مشاور امنیت ملی بایدن مسئول اصلی مذاکرات باشد، خطر شکست مذاکرات وجود دارد.