زیان کم‌سابقه در خودروسازی؛ رکوردزنی چهارساله

به گزارش اکوایران، پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی ایران، گزارش ماهانه تولید صنعتی شرکت‌های بورسی در خرداد 1402 را منتشر کرد. 

طبق این گزارش روند نزولی نرخ رشد تولید صنعتی برای سومین ماه متوالی ادامه یافت و به 2.1 درصد رسید که کمترین نرخ رشد این بخش در یک سال اخیر بوده است. در دو ماه ابتدایی سال ۱۴۰۲، رشد شاخص تولید صنعتی به ترتیب به 8/ 6 و 3/ 6 درصد (شش و هشت‌دهم - شش و سه‌دهم) به ثبت رسیده بود. 

بررسی روند شاخص شرکت‌های صنعتی در خردادماه نشان می‌دهد که بخشی از این روند کاهشی، به‌دلیل افت رشد تولید «شرکت‌های خودروسازی» و «محصولات شیمیایی» بوده است. آمارها حاکی از ان است که رشد بخش خودروسازی از بالای ۳۴ درصد به زیر 18 درصد رسیده است و رشد بخش محصولات شیمیایی نیز به همین ترتیب نزولی بوده است.  

رشد سودآوری شرکت‌ها؛ کمتر از 10 درصد

اگرچه سودآوری در شرکت‌ها و صنایع مسأله مالی به حساب می آید ولی باید به این نکته توجه کرد که برای تداوم تولید و پایداری رشد در صنایع، داشتن حاشیه سود مطمئن از الزامات به شمار می‌آید. مقایسه رشد اسمی سود شرکت‌ها با رشد قیمت‌ها در اقتصاد نشان می‌دهد که رشد سود شرکت‌ها کمتر از رشد قیمت‌ها رشد کرده است.

به عبارت دیگر رشد سود واقعی در سال 1401 منفی بوده است. بررسی سودآوری شرکت‌های بورسی نشان می‌دهد که سود اسمی 481 شرکت بورسی در 12ماهه سال 1401، نسبت به سال قبل تنها 8.2 درصد رشد داشته است. 

خودرو صدرنشین زیان‌دهی

گزارش بازوی پژوهشی بانک مرکزی نشان می‌دهد که در بین صنایع مهم، شرکت‌های خودروسازی و ساخت قطعات بدترین وضعیت را از نظر سودآوری داشته‌اند. در صنعت خودروسازی و ساخت قطعات مجموع زیان ایجاد شده در سال مالی 1400 حدود 30 درصد بیشتر از سال قبل بوده است. همچنین در کل سال 1401، زیان این صنعت نسبت به سال قبل بیش از 143 درصد افزایش داشته است، یعنی بیشترین میزان زیان‌دهی در چهار سال اخیر.

این گزارش در بخشی دیگر نشان می‌دهد که نرخ تولید کاهش و سرعت دپوی خودروها نیز افزایش یافته است. برخی از کارشناسان بر این باورند که این موضوع عمدتا ریشه در قیمت گذاری دستوری خودرو دارد. در واقع آخرین قیمت‌گذاری برای خودرو به آذرماه سال ۱۴۰۰ بازمی‌گشت و در حالی که خودروسازان انتظار داشتند بعد از گذشت یک سال و نیم از آخرین قیمت‌گذاری، با توجه به رشد تورم‌، افزایش قیمت متناسب با شرایط اقتصاد کشور باشد، در نهایت در اوایل اردیبهشت‌ماه، افزایش قیمت ۱۰ تا ۴۹ درصدی خودرو ابلاغ شد. برخی دیگر معتقدند که ممکن است کاهش رشد تولید خودرو و افزایش دپوی آن به علت کمبود قطعه باشد و در‌واقع خودروهای دپو‌شده احتمالا خودروهای ناقص بوده‌اند.

کدام صنایع سودآور شدند؟

مطابق گزارش منتشرشده از سوی پژوهشکده پولی و مالی، فلزات اساسی، پس از صنعت خودروسازی و قطعات، بدترین وضعیت را از نظر سودآوری تجربه کرده است. سود اسمی در صنعت فلزات اساسی، حدود 20 درصد کمتر از سال قبل بوده است. همچنین در میان صنایع سودآور، صنایع محصولات غذایی و فرآورده های نفتی به ترتیب با ۸۷٫۹ درصد و ۷۶ درصد بیشترین نرخ رشد سود را داشته‌اند.