سود و زیان معامله پهپادی ایران و بولیوی

به گزارش اکوایران، تنها چند روز پس از سفر ابراهیم رئیسی به ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه، نگرانی‌ها در آمریکا درباره «نفوذ کردن» تهران به آمریکای لاتین با توافقی که این کشور خاورمیانه در 20 ژوئیه با بولیوی امضا کرد، دوباره شعله‌ور شد.

به نوشته ریسپانسیبل استیت‌کرافت، ادموندو نوویلو، وزیر دفاع بولیوی در سفر به تهران، یادداشت تفاهمی با همتای ایرانی خود، محمدرضا آشتیانی امضا کرد. واشنگتن‌پست و تایمز اسرائیل از جمله رسانه‌هایی بودند که زنگ خطر را در مورد چشم انداز افزایش نفوذ ایران در آمریکای جنوبی به صدا درآوردند. مؤسسه مطالعات جنگ ادعا کرد که ایران به‌عنوان بخشی از این توافقنامه به دنبال فروش هواپیماهای بدون سرنشین به بولیوی است.

گروهی از قانونگذاران مخالف در بولیوی و آرژانتین، که به بهانه اتهام بمب‌گذاری مرگبار در خاک این کشور، روابط تیره‌ای با ایران دارند نیز به آن‌ها ملحق شدند.

به نوشته این رسانه، پوشش قرارداد ایران و بولیوی در روزنامه‌های واشنگتن‌پست و تایمزاسرائیل بیش از آنچه که لازم باشد هشداردهنده بوده است. همچنین نمی‌توان پس‌زمینه گسترده‌تر این معامله و واکنش‌ها به آن را نادیده گرفت.

در ابتدا، طرفین ترجیح دادند محتوای این یادداشت را علنی نکنند، بنابراین بیشتر اظهارنظرها و هشدارهای پس از آن، به ناچار حدس و گمان هستند. وزیر دفاع بولیوی تا حدی شرایط این توافق را روشن کرد. او تأیید کرد که بولیوی ممکن است پهپادها و قایق‌های ایرانی را برای کنترل مرزها و مبارزه با قاچاق مواد مخدر خریداری کند.

برخلاف برخی گمانه زنی‌های افراطی‌تر در بولیوی، او همچنین به طور قاطعانه خرید موشک‌های بالستیک ایرانی را رد کرد.

برای ایران، این توافق تنها جنبه‌های مثبت دارد: این توافق به شکستن انزوای دیپلماتیک تهران کمک می‌کند و توانایی‌ آن برای ایجاد نگرانی برای ایالات متحده در نیمکره غربی را نشان می‌دهد. این توافق همچنین جایگاه تهران را به عنوان تولید کننده تجهیزات امنیتی تقویت می‌کند. پهپادهای ایران در حال حاضر به ۲۲ کشور صادر می‌شوند و بولیوی در صورت تصمیم‌گیری می‌تواند نفر بعدی باشد.

علاوه بر این، اگر این توافق در واقع فقط یک یادداشت تفاهم باشد، آن طور که به نظر محتمل است، و نه یک قرارداد لازم اجرا، ایران را متعهد به ارائه هیچ چیز ملموس نمی‌کند. به احتمال زیاد، روابط ایران با بولیوی از همان الگوی ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه پیروی خواهد کرد: لفاظی‌های «ضد امپریالیستی» بسیار برای آزار دادن دشمن مشترک خود - ایالات متحده - بدون ایجاد تغییر مؤثر در معادله امنیتی آمریکای لاتین.

با توجه به ظرفیت‌های محدود ایران، این دستاورد برای پیشبرد اهداف دیپلماتیک آن کافی است.

علاوه بر این، ایجاد روابط نزدیکتر با بولیوی احتمالاً در این مرحله بر روابط ایران با سایر بازیگران در آمریکای جنوبی تأثیر منفی نخواهد گذاشت. از زمان بازگشت رئیس جمهور لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا به قدرت در برزیل، ایران از روابط خوبی با این قدرت منطقه‌ای برخوردار است.

در مورد آرژانتین، نگرانی‌ها در مورد این توافق بیشتر به مخالفان محدود می‌شود. قابل توجه است که هم واشنگتن‌پست و هم تایمز اسرائیل در پوشش خود فقط از نمایندگان مخالفان نقل قول کردند. برخی از اعضای اپوزیسیون این توافق را «توهین و تجاوز به آرژانتین» خواندند و از دولت بوئنوس آیرس خواستند آن را محکوم کند و خواستار لغو آن شود. با این حال، این اظهارات را باید در چارچوب انتخابات ریاست‌جمهوری آرژانتین در اواخر سال جاری دید، که اپوزیسیون محافظه‌کار تلاش می‌کند تا پرونیست‌های چپ‌گرای حاکم را در برابر ایران ضعیف نشان دهد.

دولت آرژانتین از بولیوی در مورد گستره و مقیاس این معامله توضیح خواست، اما بعید است که تنش‌ها را با لاپاز (پایتخت بولیوی) که با آن مرز مشترک، انبوهی از منافع مشترک و وابستگی ایدئولوژیکی دارد، دامن بزند. آرژانتین همچنین به دنبال تجدید تنش با ایران نیست، آن هم در حالی که هم بوینس آیرس و هم تهران در تلاش برای ایجاد روابط نزدیکتر با کشورهای بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) هستند.

از طرف دیگر به دلیل شبه‌کودتایی که در سال 2019 در پی تلاش حزب حاکم بر بولیوی به رهبری اوو مورالس برای کسب دوره چهارم ریاست جمهوری و ادعای تقلب در آن اتفاق افتاد و حمایت دولت وقت بوئنوس آیرس از آن، اپوزوسیون آرژانتین رابطه پیچیده‌ای با دولت فعلی این کشور دارد. ایالات متحده و اتحادیه اروپا نیز ادعاها درباره تقلب در انتخابات 2019 بولیوی را تکرار کرده‌اند.

در چنین شرایطی است که حزب حاکم «جنبش به سوی سوسیالیسم» بولیوی در تلاش است تا با برقری روابط با کشورهایی مانند ایران حاکمیت خود را تقویت کند.