ضدحمله دیپلماتیک کیف آغاز شد؛ وسط‌بازی پکن و بلندپروازی شاهزاده

به گزارش اکوایران، اوکراین برای جلب حمایت ده‌ها کشوری که در جنگ این کشور علیه روسیه بی‌طرف مانده‌اند، آخر هفته در یک گردهمایی در عربستان سعودی مجدداً تلاش خواهد کرد تا با شروع یک کارزار گسترده در ماه‌های آینده، قدرت دیپلماتیک خود را جهت منزوی‌کردن روسیه تقویت کند.

آغاز جبهه دیپلماتیک

به نوشته نیویورک‌تایمز، اوکراین و عربستان سعودی دیپلمات‌های حدود ۴۰ کشور را برای گفتگوها در بندر جده دعوت کرده‌اند. در میان آن‌ها چین، هند، برزیل، آفریقای جنوبی و برخی از کشورهای نفت‌خیز خلیج‌فارس که در طول جنگ تلاش کرده‌اند روابط خوبی با اوکراین و روسیه داشته باشند، به چشم می‌خورد.

بسیاری از دولت‌های دعوت‌شده لزوم ترجیح و انتخاب یک طرف بر دیگری را رد کرده و جنگ را رقابتی بین قدرت‌های جهانی می‌دانند که نمی‌خواهند در آن مشارکتی داشته باشند. حتی با نزدیک‌شدن به این رویداد نیز مشخص نبود چه تعداد در آن شرکت خواهند کرد.

این نشست نقطه شروع چیزی است که انتظار می‌رود یک کارزار فشار دیپلماتیک اوکراین در ماه‌های آینده برای تضعیف روسیه باشد. این رویداد در چهارشنبه و زمانی آغاز شد که ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین سفرای خود را برای یک جلسه استراتژی اضطراری در مورد چگونگی رساندن پیام این کشور به جهان فراخواند. او به سفرا گفت که باید از هر ابزاری که در اختیار دارند برای متقاعدکردن متحدان ثابت‌قدم و ملت‌هایی که عمدتاً بی‌طرف مانده‌اند استفاده کنند؛ زیرا این تنها راه صلح پایدار شکست کامل روسیه است.

نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ماه سپتامبر فرصت دیگری را در اختیار اوکراین قرار می‌دهد تا رویکرد خود را مطرح کند. این کشور همچنین در حال برنامه‌ریزی نشستی در اواخر پاییز است تا از فرمول صلح ۱۰ ماده‌ای خود که امید دارد بنای مذاکرات آتی را تشکیل دهد، حمایت کند.

مقامات اوکراینی و غربی سعی کرده‌اند انتظارات از مذاکرات آخر هفته را پایین بیاورند. آن‌ها تأکید کردند که به احتمال زیاد، پایان جنگ را نزدیک نمی‌بینند و بعید می‌دانند که بسیاری از کشورهایی که دعوت شده‌اند موضع خود را تغییر دهند.

ایالات متحده که انتظار می‌رود در این رویداد شرکت کند، از شرکت کشورهای بی‌طرفی مانند اندونزی، هند، مکزیک، شیلی و آفریقای جنوبی در جده، خوشحال است. همه مشتاقند که جنگ، با توجه به مشکلات اقتصادی ناشی از آن، پایان یابد، اما این ممکن است برای وادارکردن آنها به مخالفت با مسکو کافی نباشد.

برای اوکراین، این رویداد در دورانی مهم برگزار می‌شود.

در حالی که نبرد سختی در خط مقدم خونین‌ترین جنگ اروپا در دهه‌های اخیر در جریان است و با افزایش فشارها در ماه‌های آتی برای یافتن مسیری برای مذاکرات صلح، زلنسکی به دیپلمات‌های خود گفت که اوضاع سخت‌تر نیز خواهد شد. مقامات ارشد اوکراینی با اشاره به تلاش‌های کیف برای راضی‌کردن ریاض، گفتند که انتخاب عربستان سعودی به عنوان میزبان تصادفی نبود. مانند بسیاری از کشورهای خاورمیانه، عربستان سعودی همزمان با کمک مالی به اوکراین، روابط نزدیک خود با روسیه را حفظ کرده است.

وسط‌بازی چین و سودای بن سلمان

چین که از برگزاری گردهمایی مشابه در ماه ژوئن در کپنهاگ اجتناب کرد، گفت که در نشست عربستان شرکت خواهد کرد که ممکن است نشان‌دهنده تعمیق روابط این کشور با عربستان باشد. در سال جاری، پکن با میانجی‌گری یک توافق مهم دیپلماتیک، روابط عربستان با ایران را احیا کرد.

علی‌رغم حمایت‌های حیاتی از روسیه که به کاهش اثرات تحریم‌های اقتصادی و انزوای دیپلماتیک کمک کرده است، چین تلاش کرده که با ادعای بی‌طرفی، تعادل سختی را در این جنگ حفظ کند.

برای عربستان سعودی که مدت‌ها به عنوان میانجی در درگیری‌های منطقه‌ای عمل کرده است، نشست جده می‌تواند نقش پادشاهی در یک بحران جهانی بزرگ را پررنگ کند.

در زمستان سال گذشته، شاهزاده فیصل بن فرحان اولین وزیر خارجه عربستان بود که از زمان برقراری روابط دیپلماتیک دو کشور در سه دهه پیش، به اوکراین سفر کرد. شاهزاده محمد بن سلمان نیز از زلنسکی دعوت کرد تا در ماه می در جده در گردهمایی کشورهای عربی سخنرانی کند؛ جایی که رهبر اوکراین از حاکمان خاورمیانه خواست تا از وسط‌بازی خارج شده و در کنار کشورش در برابر روسیه بایستند.

گفتگوهای آخر هفته به شاهزاده محمد ۳۸ساله فرصت دیگری می‌دهد تا خود را به عنوان یک رهبر با نفوذ فرامنطقه‌ای و کسی که می‌تواند کشورهای بی‌طرف را به میز مذاکره بکشاند، نشان دهد.

زمانی که عوامل سعودی جمال خاشقجی، ستون‌نویس واشنگتن‌پست و منتقد سلطنت عربستان را در سال ۲۰۱۸ به قتل رساندند، ولیعهد برای مدت کوتاهی به یک منفور بین‌المللی تبدیل شد. اما او از آن زمان به دنبال این بود که نشان دهد آن‌قدر قدرتمند است که نمی‌توان نادیده‌اش گرفت و روابط خود با ایالات متحده و دیگر متحدانش را از نو ساخت.

یک تیر و دو نشان

اوکراین با آغاز فشارهای دیپلماتیک خود با یک چالش دیپلماتیک دوگانه مواجه است.

کیف با درگیربودن در یک ضدحمله طاقت‌فرسا، خونین و پرهزینه که طی دو ماه گذشته دستاوردهایی را به همراه داشته اما هنوز یک پیشرفت بزرگ محسوب نمی‌آید، مجبور است حمایت متحدان غربی خود را محکم نگه دارد. اما همچنین باید این حمایت را با جذب کشورهای دیگر که تاکنون به هیچ یک از دو طرف متعهد نبوده‌اند، گسترش دهد.

از آنجایی که اوکراین و حامیان غربی آن با روسیه بر سر جلب حمایت غیرمتعهدها در رقابتند، این کار آسانی نخواهد بود.

اخیراً ولادیمیر پوتین میزبان گروهی از رهبران آفریقایی در کشورش بود و پیشنهاد تأمین غلات رایگان برای نیم دوجین کشور آفریقایی را داد. روسیه جلوی صادرات غلات اوکراین را که قبل از جنگ، ۱۰ درصد از عرضه جهانی را تشکیل می‌داد، گرفته است. منتقدان مسکو را متهم کرده‌اند که از غذا و گرسنگی هم به عنوان سلاح و هم به عنوان وسیله‌ای برای تأمین مالی جنگش استفاده می‌کند.

تحلیل‌گران می‌گویند که عربستان سعودی باید با احتیاط وارد دیپلماسی اوکراین شود.

رفیق نیمه‌راه

سال گذشته، عربستان با تصمیم برای کاهش تولید نفت با هماهنگی اوپک‌پلاس، موجب عصبانیت کاخ سفید شد. کاهش تولید به جلوگیری از کاهش قیمت نفت کمک کرد، در زمانی که ایالات متحده در تلاش بود درآمد نفت روسیه را کاهش دهد.

در حالی که مدت‌هاست روسیه و عربستان سعودی در مورد مسائل کلیدی مرتبط با نفت به روش‌هایی که برای دو طرف سودمند بوده به توافقات خود عمل کرده‌اند، نشانه‌هایی وجود دارد که ممکن است روابط طولانی‌مدت آنها تحت فشار باشد؛ زیرا به نظر می‌رسد که اخیراً روسیه بیش از آنچه که تعهد کرده بود، نفت تولید کرده است.

دقیقاً این نوع شکاف‌هاست که مقامات اوکراینی و غربی امیدوارند از آن‌ها به نفع خود استفاده کنند.

زلنسکی به دیپلمات‌های خود گفت: «کشورهایی هستند که می‌توانند به جنبه‌های امنیتی و سیاسی طرح صلح کمک کنند. کشورهایی هستند که نفوذ، نقش و سنت بشردوستانه آنها در روابط بین‌الملل می‌تواند به بازگرداندن کودکان اوکراینی که به زور به روسیه برده شده‌اند و بازگشت زندانیان نظامی و غیرنظامی به کشور کمک کنند».

او گفت که اولویت شماره ۱ این بود که به جهان بفهمانیم که هرگونه پایان جنگی که روسیه در آن بخش وسیعی از اوکراین را در اختیار داشته باشد، تنها به عنوان مقدمه‌ای برای خشونت بیشتر خواهد بود.