شوک اردوغان به پوتین

به گزارش اکوایران، اعلامیه اخیر آنکارا مبنی بر کاهش وابستگی ترکیه به گاز روسیه بخش انرژی منطقه را شوکه کرد. تکیه به گاز روسیه که در حال حاضر 36 یا 37 درصد از مصرف ترکیه را تامین می کند، نگرانی‌هایی را در مورد آسیب‌پذیری‌های ژئوپلیتیکی و محدودیت‌های اقتصادی ایجاد کرده است.

سیاست های جاه طلبانه آنکارا

به نوشته اقتصادنیوز، امروز آنکارا برای تنوع بخشیدن به منابع گاز خود، به دنبال فرصت هایی در دریای خزر، مدیترانه شرقی و اکتشاف منابع بالقوه جدید در عراق است. سال 2021، ترکیه تقریباً 44.9 درصد از گاز طبیعی خود را از روسیه، 16 درصد از ایران، 15 درصد از آذربایجان، 10.2 درصد از الجزایر و 8.1 درصد از ایالات متحده وارد کرد. امروز به نظر می رسد تلاش بلندپروازانه این کشور جهت تامین گاز مورد نیازش، زمینه را برای مانورهای ژئوپلیتیک منطقه ای فراهم  کند.

افزایش بهای انرژی منجر به دو برابر شدن واردات انرژی ترکیه شده و موجب گشته تا این  کشور از دیپلماسی سخت گیرانه تری پیروی کند.در همین راستا گروهی از ناظران می گویند که ترکیه قصد دارد به قطب اصلی صادرات گاز به اروپا تبدیل شود. این کشور در راستای جذب سرمایه های بین المللی از شرکت های برجسته نفت و گاز برای تقویت بخش انرژی و تبدیل شدن به بازیگر فعال تر در بازارهای جهانی تلاش دارد.به همین دلیل دولت ترکیه پس از مذاکره با سایر کشورهای تامین کننده گاز برای اطمینان از عرضه کافی، اعلام کرد که قصد دارد اجرای پروژه مرکز توزیع گاز را کلید بزند.

خیز برای تبدیل شدن به حلقه انتقال انرژی

همزمان آلپارسلان بایراکتار، وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه، از نتایج قابل توجه فعالیت های حفاری خبر داد و با اشاره به کشف میدان گازی ساکاریا، بزرگترین میدان گازی ترکیه، بر تشدید عملیات در مناطق اکتشاف نشده تاکید کرد. در واقع، این تلاش ها برای تامین 20 درصد از نیازهای انرژی بسیار مهم است .همزمان اظهارات اخیر رجب طیب اردوغان نیز سر و صدای زیادی به پا کرد، چرا که او تاکید داشت زمانی که این پروژه به ظرفیت کامل برسد، قادر است تقریبا 30 درصد نیاز سالانه انرژی ترکیه را پوشش دهد.هدف نه تنها کاهش وابستگی آنکارا به گاز طبیعی وارداتی است، بلکه چنین سیاستی این پتانسیل را دارد که چشم انداز انرژی ترکیه را تغییر دهد.

پروژه دیگر برای کاهش وابستگی گازی ترکیه به روسیه، خط لوله نفت ترانس خزر است. به گفته اوغوزان آکینر، رئیس مرکز تحقیقات انرژی و استراتژی های انرژی، کشورهایی که بیش از همه مشتاق تحقق این خط لوله هستند، قزاقستان و ترکمنستان هستند. این پروژه برای انتقال نفت و گاز طبیعی از قزاقستان و ترکمنستان به آذربایجان و از آنجا به بازارهای بین المللی طراحی شده است. این پروژه از دو بخش تشکیل شده است: یک خط لوله نفتی که نفت را از قزاقستان به باکو منتقل می کند و یک خط لوله گاز که گاز طبیعی را از ترکمنباشی به باکو انتقال می دهد.ترکیه حمایت خود را از این پروژه اعلام کرده، زیرا این کشور به یک حلقه کلیدی در انتقال انرژی به اروپا تبدیل خواهد شد.

ماحصل سیاست های آنکارا در حوزه انرژی

آنگونه که جیمز تاون نوشته، ترکیه با هدف کاهش وابستگی خود به گاز طبیعی سیاست جامعی را از طریق ترکیب فعال منابع انرژی جایگزین، انجام اکتشافات مختلف برای ذخایر جدید گاز و تنوع بخشیدن به واردات گاز خود از یک گروه گسترده از شرکا اتخاذ کرده است. در نهایت، این فعل و انفعال ها پیامدهای ژئوپلیتیکی کلیدی برای منطقه به دنبال دارد. احتمالا تداوم چنین سیاستی روابط آنکارا با مسکو را مختل خواهد کرد، زیرا کاهش واردات گاز روسیه از ترکیه می تواند عواقب اقتصادی و سیاسی داشته باشد.چنین تحولاتی همچنین فرصت هایی را برای تعامل با سایر کشورهای تولید کننده انرژی مانند کشورهای ساحلی دریای خزر و کشورهای مدیترانه شرقی هموار می کند.

با این همه این حقیقت را نباید نادیده گرفت که در شرق دریای مدیترانه، اکتشاف و استخراج ذخایر گاز ترکیه باعث تنش و اختلافات ارضی در میان کشورهای منطقه شده است. این تلاش ها ممکن است به تشدید درگیری های ژئوپلیتیکی موجود و افزایش تنش ها با کشورهایی مانند یونان و قبرس کمک کند. این سیاست ها همچنین می تواند زمینه ساز رقابت و مذاکرات بیشتر بین بازیگران منطقه ای برای کنترل منابع گاز شود. همزمان روسیه به امید حفظ نفوذ خود بر بخش انرژی ترکیه، می‌تواند به سوی ارائه قیمت‌های رقابتی‌تر، قراردادهای مطلوب‌تر، مشوق‌های بیشتر و افزایش سرمایه‌گذاری حرکت کند - در عین حال با اعمال فشار دیپلماتیک و ایجاد انگیزه‌های ژئوپلیتیکی و اقتصادی، آنکارا را از تنوع بخشیدن به خود منصرف کند.

با این حال، از آنجایی که ترکیه و روسیه طیف گسترده ای از روابط ژئوپلیتیکی مشترک دارند، آنکارا واردات گاز روسیه را کاملا کاهش نخواهد داد. تامین انرژی ترکیه از منابع جایگزین این پتانسیل را دارد که بر روابط ژئوپلیتیکی در منطقه، از جمله بهبود روابط با کشورهای آسیای مرکزی و عراق تاثیر بگذارد و در عین حال درگیری‌های در حال جوشش در شرق مدیترانه را تشدید کند.