در خبرها آمده است که حجت عبدالملکی - دبیر شورای عالی مناطق آزاد - گفته «دولت موفقیت سرمایه‌گذاری خارجی در مناطق آزاد را تضمین می‌کند». با فرض صحت چنین نقل قولی، نیاز به یک تذکر جدی وجود دارد.

موفقیت سرمایه‌گذاری خارجی تضمین نمی‌شود و هیچ دولت خارجی هم چنین کاری انجام نمی‌دهد. علت این امر هم روشن است. سرمایه‌گذار خارجی، سرمایه خود را در اختیار ما قرار نمی‌دهد. سرمایه در اختیار خود اوست. تفاوت سرمایه‌گذاری خارجی با فاینانس هم در همین امر است. وقتی از کشورهای خارجی فاینانس دریافت می‌کنیم، منابع مالی در اختیار وام گیرنده ایرانی (اعم از دولتی یا خصوصی) قرار می‌گیرد. از همین رو، وام‌دهنده خارجی می‌تواند بگوید من که منابع مالی خود را در اختیار شما قرار دادم، کاری به سودآور بودن یا زیان‌ده بودن استفاده شما از آن منابع ندارم و در سررسید، سود خود را مطالبه می‌کنم. برای دریافت اصل و سود وامی که داده‌ام نیز تضمین می‌خواهم.

اما سرمایه‌گذار خارجی، سرمایه را در اختیار دیگران قرار نمی‌دهد. پروژه‌ای را با سرمایه خود در کشور ما انجام می‌دهد و مالکیت و مدیریت سرمایه در اختیار خود اوست. او تصمیم می‌گیرد که منابع را چگونه و به چه نحو مصرف کند. بنابراین، تضمین موفقیت او، به معنای این است که ما پیشاپیش بپذیریم که هزینه‌هایی که خطاهایی که او ممکن است در جریان مدیریت سرمایه انجام دهد را بر عهده می‌گیریم. کدام عقل سلیم و کدام منطقی می‌پذیرد که کشور چنین تعهد عجیب و بی‌قاعده‌ای را بر عهده گیرد؟

تعهدات دولت‌ها در مقابل سرمایه‌گذاران خارجی شامل اموری همچون مصادره نکردن سرمایه‌های خارجیان و دادن اجازه خروج سرمایه به آنها می‌شود. دولت‌ها به سرمایه‌گذاران خارجی تعهد می‌دهند که حقوق مالکانه آنها را محترم خواهند شمرد و دست تعرض به سرمایه‌های آنان دراز نخواهند کرد و رویه‌های گذشته مبنی بر مصادره و ملی کردن سرمایه‌های خارجی را تکرار نخواهند کرد. همچنین می‌پذیرند هرگاه که سرمایه‌گذار خارجی اراده کرد که سرمایه خود را از کشور خارج کند، مانعی برای وی ایجاد نخواهند کرد.

این تعهدات کجا و تضمین موفقیت سرمایه‌گذار خارجی کجا؟ ادبیات سرمایه‌گذاری خارجی برای همه سرمایه‌گذاران در تمامی دنیا روشن است. دادن وعده‌های خیالی و غیرعملیاتی به سرمایه‌گذاران خارجی، نه تنها موجب جلب سرمایه‌گذاری خارجی نمی‌شود، بلکه اثر معکوس خواهد داشت. سرمایه‌گذاران خارجی بیش و پیش از هر چیز، به دنبال فضایی امن برای سرمایه‌گذاری هستند و امن‌ترین فضا، جایی است که در آن عقلانیت وجود داشته باشد.