ارامنه قره‌باغ: پیش از تسلیم اسلحه‌ها به تضمین امنیتی نیاز داریم/ اتهام نقض آتش‌بس از سوی باکو

به گزارش اکوایران، یکی از مشاوران رهبر ارامنه قره باغ روز پنجشنبه، یک روز پس از اینکه آذربایجان اعلام کرد که این منطقه جدا شده را به کنترل خود بازگردانده است، گفت که ارمنی‌های قره باغ قبل از تسلیم کردن سلاح‌های خود به تضمین‌های امنیتی نیاز دارند.

بنابر گزارش رویترز، مقامات ارمنی قره باغ، آذربایجان را به نقض آتش بس توافق شده در روز چهارشنبه، پس از حمله برق آسای آذربایجان که جدایی‌طلبان را مجبور به موافقت با خلع سلاح کرد، متهم کردند.

وزارت دفاع باکو گفت این ادعا که نیروهای این کشور آتش بس را نقض کرده‌اند «کاملا نادرست» است. دو منبع در شهر اصلی قره‌ باغ به رویترز گفتند که صبح پنجشنبه صدای تیراندازی شدیدی شنیده اند، اما مشخص نبود چه کسی تیراندازی می‌کند.

تیراندازی‌ها و روایت‌های متضاد، پتانسیل خونریزی بیشتر را با وجود توافقی که 24 ساعت قبل از آن به دست آمده بود، نشان می‌دهد؛ توافقی که آذربایجان می‌گوید پس از 35 سال درگیری، حاکمیت باکو را بر قره باغ بازگرداند.

دیوید بابایان، مشاور ساموول شهرامانیان، رهبر ارمنیان جدایی‌طلب قره‌باغ، به رویترز گفت: «ما توافقی در مورد توقف عملیات نظامی داریم، اما منتظر توافق نهایی هستیم - مذاکرات در حال انجام است.»

بابایان در پاسخ به سوالی در مورد تسلیم سلاح‌ها، گفت که نمی‌توان مردم را رها کرد تا بمیرند، بنابراین ابتدا به تضمین‌های امنیتی نیاز است.

او گفت: «هنوز یک سری مسائل باید حل شود. آن‌ها هر لحظه ممکن است ما را نابود کنند، وارد نسل کشی علیه ما شوند.»

پس از 9 ماه محاصره منطقه با مسدود کردن کریدور حیاتی لاچین، آذربایجان گفت که با درخواست ارائه سوخت و کمک‌های بشردوستانه به قره باغ موافقت کرده است.

مذاکرات در شهر یولاخ آذربایجان بین آذربایجان و نمایندگان ارامنه قره باغ برگزار شد.

آذربایجان، ملتی عمدتا مسلمان، اتهامات مربوط به پاکسازی قومی را رد کرده و می‌گوید که خواهان «ادغام مجدد» آهسته جمعیت ارمنی و مسیحی منطقه است.

رئیس جمهور الهام علی اف روز چهارشنبه گفت که ارامنه از حقوق کامل آموزشی، فرهنگی و مذهبی برخوردار خواهند شد، اما پیام خود را با لفاظی‌های تند ناسیونالیستی همراه کرد.

او در تلویزیون دولتی گفت که همه اقوام و مذاهب به عنوان «یک مشت، برای آذربایجان، برای عزت، برای میهن» متحد خواهند شد.

«شورای نظامی جنایتکار»

قره باغ در سطح بین المللی به عنوان بخشی از آذربایجان به رسمیت شناخته شده است، اما از زمان جدا شدن در جنگ دهه 1990 پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در عمل از استقلال برخوردار بوده است.

بازگرداندن کنترل این منطقه برای علی‌اف، که عملیات نظامی برق آسایی را در روز سه شنبه آغاز کرد و به سرعت خطوط ارمنی‌های قره باغ را شکست، یک آرزوی بزرگ بود.

مقامات قره باغ گفتند که حداقل 200 نفر از طرف آنها کشته شده‌اند. علی اف گفت که تعدادی از آذربایجانی‌ها به عنوان «شهید» جان خود را از دست داده اند و سربازان دیگری نیز مجروح شده‌اند، بدون اینکه تعداد آن‌ها را مشخص کند.

داویت ملکومیان، معاون «مجلس ملی قره باغ»، پس از اینکه منطقه جدا شده مجبور به پذیرش آتش‌بس شد، در 21 سپتامبر 2023 در شهر یولاخ، آذربایجان

علی‌اف در سخنرانی خود خطاب به ملت، خشم خود را بر رهبری قره باغ متمرکز کرد: «پس از تسلیم شورای نظامی جنایتکار، این منبع تنش، این لانه زهر، به تاریخ سپرده شد.»

شکست برای جدایی‌طلبان زهر تلخی بود، و همچنین برای ارمنستان که به خویشاوندان خود در این منطقه کمک کردند تا خودمختاری خود را حفظ کنند و در عرض 30 سال دو جنگ با آذربایجان انجام دادند.

نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان در یک سخنرانی به مناسبت روز استقلال کشورش اذعان کرد که ارامنه قره‌ باغ «مصائب جسمی و روانی غیر قابل توصیفی را متحمل شده‌اند.»

اما او همچنین گفت که برای تضمین بقا، کشورش به شدت به صلح نیاز دارد.

پیش نویس صلح

علی اف روز چهارشنبه گفت که خویشتن‌داری ارمنستان در تلاش نکردن برای جلوگیری از حمله باکو، یک مانع برای صلح بین دو همسایه قفقازی را برطرف خواهد کرد. خبرگزاری ریا روسیه گزارش داد که یکی از دستیاران علی اف گفته است که باکو پیش نویس جدید توافقنامه صلح را به ایروان داده است.

روسیه که نیروهای حافظ صلح در منطقه دارد، نیز هیچ کاری برای جلوگیری از حمله آذربایجان انجام نداد - که باعث خشم بسیاری از ارامنه شد که به مسکو به عنوان متحد و محافظ نگاه می کردند.

خبرگزاری اینترفاکس به نقل از دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، گفت که مسکو معتقد است که این مسئله که قره باغ متعلق به کیست اکنون حل شده است و این نشان دهنده یک حرکت اساسی به سوی یک معاهده صلح است.

در ایروان، هزاران معترض چهارشنبه شب شکست دولت خود در حفاظت از قره باغ را محکوم کردند.

بسیاری خواهان استعفای پاشینیان شدند، کسی که در سال 2020 در جنگ شش هفته‌ای که راه را برای از دست دادن قره‌باغ در این هفته هموار کرد، رهبری شکست از آذربایجان را برعهده داشت، اما با این وجود چندین ماه بعد، دوباره در انتخابات پیروز شد.

در قره باغ، بسیاری از ارمنی‌های طی سه روز گذشته خانه‌های خود را ترک کرده‌اند، برخی در فرودگاه شهر اصلی تجمع کرده‌اند و برخی دیگر نزد نیروهای حافظ صلح روسی پناه گرفته‌اند.

گایان سرکیسیان، یکی از ساکنان قره‌ باغ گفت: «آوارگان زیادی از روستاها اینجا هستند، آن‌ها تنها به شهر منتقل شده‌اند و جایی برای گذراندن شب نداشتند.»

او در یک پیام صوتی به رویترز گفت که شایعات در مورد اتفاق بعدی در حال چرخیدن هستند و مردم در «هرج و مرج و سردرگمی» گرفتار هستند.