محمد باقر قالیباف در همایش دانشگاه و حکمرانی و گرامیداشت مرحوم روستاآزاد گفت: من در ایام بررسی برنامه هفتم صحن علنی مجلس را ترک نمی‌کنم، با این حال برای حضور در این مراسم با اشتیاق آمدم. مرحوم روستا آزاد را چند روز قبل از فوتش دیدم که راه رفتن و تکلم سختی داشت اما همچنان تلاش داشت با من در حوزه حکمرانی و علم صحبت کند.

رئیس مجلس شورای اسلامی به مقوله حکمرانی اشاره کرد و گفت: بعضی‌ها یا فهم درستی از جایگاه مقوله حکمرانی ندارند یا می‌خواهند از آن برای مقاصد سیاسی خودشان استفاده کنند و از این منظر حکمرانی را یک نظام سیاسی می‌دانند در حالی که در یک نظام سیاسی شیوه‌های متعدد حکمرانی را می‌توان اجرا کرد.

قالیباف بیان کرد: اگر الگوی شیوه‌های حکمرانی ما از نظریه و نظام سیاسی فاصله بگیرد کارآمدی خود را از دست می‌دهد. مرزبندی ما با سیاستمداران جداست و ما معتقد به مردم سالاری دینی ذیل جمهوری اسلامی هستیم که برگرفته از دین و بزرگترین دستاورد انقلاب اسلامی است. بر این اساس ما هر گونه مردم سالاری که به تحقق دین کمک نکند را مردود می‌دانیم.

وی یادآور شد: مردم سالاری دینی بدون مردمی‌سازی شکست می‌خورد چون [مردم] سازنده حکمرانی است و حکمرانی بدون مردم کارآمد نخواهد بود اما نباید با خصوصی‌سازی اشتباه شود. مردم یعنی همه مردم نه فقط عده‌ای خاص که با ما هم حوزه هستند را در نظر بگیریم.

رئیس مجلس شورای اسلامی تاکید کرد که حکمرانی ایمانی و انقلابی همه مردم و نه تنها انقلابیون را شامل می‌شود. حکمرانی از نظر امیرالمومنین یعنی حاکم در خدمت همه مردم باشد، ما تا بن دندان باور داریم که انقلاب اسلامی ایران ماهیت فرهنگی داشته است. حکمرانی مناسب آن نمی‌تواند فرهنگ پایه نباشد. منظور از فرهنگ یعنی دیده شدن جنس فرهنگ در همه حوزه‌ها.

قالیباف اضافه کرد: ما حتی برای پروژه‌های عمرانی هم باید طراحی فرهنگی داشته باشیم و سپس پیوست عمرانی و اقتصادی و غیره در آن جاری شود. هنوز بعد از ۴ دهه رد پای فرهنگی را در حکمرانی نمی‌بینیم اما در برنامه هفتم تلاش‌کرده ایم این موضوع دیده شود.

وی به بُعد انتظار کارآمدی در عرصه حکمرانی اشاره کرد و گفت: در هر کاری بدون حضور مردم کارآمدی یک سراب است و در دوره‌هایی از تجربه حکمرانی درباره ارتباط دانشگاه با صنعت خیلی حرف زده می‌شد. امروز باید بدانیم کل دانشگاه در خدمت حکمرانی باشد و دستگاه حکمرانی هم موظف است طبق نقشه راه دستگاه علم حرکت کند.

رئیس دستگاه قوه مقننه درباره حکمرانی دانایی محور که در زمینه فلسفه الهیات و هنر باید دنبال شود، توضیح داد: این بال دیگر حکمرانی در بخش‌های عمرانی و اقتصادی به شمار می‌رود و حرکت بدون این دو بال محال است. وقتی حرف از حکمرانی می‌زنیم از دو موضوع تشخیص علمی و تصمیم سیاسی سخن می‌گوئیم که ترکیب این دو یک تأثیرگذاری را در کشور در دستگاه‌های مختلف حکمرانی ایجاد می‌کند.

وی اظهار داشت: در سالهای دهه ۹۰ به حکمرانی علم محور توجهی نشد، هرچند دستگاه حکمرانی ما در پهنه داخلی طراحی می‌کند اما نباید نگاهش به افق داخل محدود شود و باید درک فرامرزی از حکمرانی داشته باشیم وگرنه حتی موفق به مهار تهدیدها نخواهیم شد.

با پدیده وطن‌گزینی مواجهیم

رئیس مجلس شورای اسلامی اظهار تأسف کرد که در موج جدید مهاجرت با پدیده وطن گزینی مواجهیم نه وطن گریزی؛ در دهه اخیر قوه عاقله ما در تهدیدهای خارجی بیشتر به ماندگاری می‌اندیشید تا توسعه داخل، بنابراین الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت عملاً رها شده است و نتوانستیم چشم انداز درست و روشنی را به جوانان و نخبگان ارائه کنیم.

قالیباف افزود: شاید هیچ کشور و نظام سیاسی در تاریخ به اندازه جمهوری اسلامی مورد تهاجم به اشکال مختلف قرار نگرفته باشد این طبیعی است که در برابر این تهدیدها از خودمان مقاومت نشان دهیم اما پیروزی کامل زمانی است که پیشرفت کنیم و دشمن بفهمد که نمی‌خواهیم بمانیم بلکه می‌خواهیم رشد کنیم. مردم وقتی امیدوار می‌شوند که چشم انداز پیشرفت را ببینند.

وی گفت: ما در عرصه علمی و نظامی پیشرفت‌هایی داریم اما در عرصه‌های فرهنگی و اقتصادی هم باید به موفقیت‌هایی برسیم. ما در پیچ تاریخی قرار داریم که عبور از آن نیازمند تحول است. باید با شجاعت نقاط ضعف را بپذیریم و با عقلانیت آن را به نقاط قوت تبدیل کنیم. وقتی حرف از استقلال می زنیم باید مولد باشیم و قدرت معرفت و منزلت تولید کنیم. اگر قدرت و منزلت و معرفت و ثروت تولید نکنیم مطمئن باشید کشور مستقلی نیستیم و نمی‌توانیم استقلال خود را حفظ کنیم.

بزرگ‌ترین چالش ما حکمرانی است

رئیس مجلس شورای اسلامی بزرگترین چالش امروز را حکمرانی در بخش‌های مختلف می‌توان عنوان کرد. ما کمبود امکانات و اختیارات نداریم. در این بیش از ۴ دهه فهمیده‌ام چالش ما نوع مدیریت و حکمرانی است که باید دانشگاه در این مسیر حرکت کند.

این اولین بار نیست که قالیباف، از نظام اداره کشور انتقاد می‌کند و پیش از این نیز گفته بود: «امروز نظام اداری-اجرایی ما اسب سرکشی شده که هیچ‌کس حریفش نیست. ... یک قوه قدرتمندتر از همه ما [روسای سه قوه] این نظام بوروکراسی است که [در میان خودشان] منافع مشترک پیدا کرده‌اند، با قوانین نانوشته اما مستحکم. یعنی وزیر ما، وکیل ما تا بخواهد در هرکجا در این چهار سال سوار کار بشود از همان لایه اول، دوم رد نمی‌شود به لایه‌های بعدی- آنها کار خودشان را انجام می‌دهند.»