سورپرایز قاره سبز؛ بانوی آهنین ناجی کشتی اروپا در میان بحران‌های جهانی می‌شود؟

به گزارش اکوایران، از طبقه سیزدهم مقر بزرگ کمیسیون اروپا در بروکسل، اورسولا فون در لاین برای پیش‌راندن بزرگترین بلوک تجاری جهان مبارزه کرده است، اما این تلاش‌ها اکنون در خطرند.

به نوشته بلومبرگ، با افزایش فشارهای بیرونی بر اتحادیه اروپا، اخیراً از داخل بلوک نیز بوی مشکل به مشام می‌رسد. در دهه ۱۹۶۰، نقشه‌ای در مقر اتحادیه دست‌به‌دست می‌شد که نشان می‌داد به خاطر قدرت تجمیع‌شده در بروکسل، حمایت آلمانی‌ها (هم‌وطنان فون در لاین) از این بلوک کاهش یافته بود.

سورپرایز قاره سبز

پنج سال پیش، این سیاستمدار ۶۵ساله با طرحی برای تبدیل اتحادیه اروپا به بازیگری مؤثر در عرصه ژئوپلیتیک، به بروکسل آمد. همه‌گیری کرونا و جنگ اوکراین پیگیری اهدافش را سرعت بخشید و با متمرکزکردن قدرت این نهاد در منصب کمیسر اتحادیه، فون در لاین مقامات ارشد را ناراحت ساخت و برای پوپولیست‌هایی که قصد تضعیف بلوک از داخل را داشتند، فرصتی فراهم کرد.

از آنجایی که دوره جدید ریاست کمیسیون نزدیک است، آینده سیاسی فون در لاین با معضلات ۴۵۰ میلیون اروپایی در هم آمیخته است. انتخاب رئیس جدید کمیسیون سؤالی کلیدی را مطرح می‌کند: ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا حاضرند چقدر از قدرت خود به بروکسل واگذار کنند.

اتحادیه اروپا که با هدف ایجاد ثبات در اروپا از طریق تجارت تأسیس شده، در نقطه عطفی قرار دارد. چین به رقیبی سیستماتیک تبدیل شده و حتی اگر دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری نوامبر ۲۰۲۴ پیروز نشود، ایالات متحده نیز دیگر ضامن قابل‌اعتمادی برای صلح و رفاه اروپا تلقی نمی‌شود؛ این امر، بلوک را به بازتعریف مجدد خود و یافتن راه‌هایی برای عرض‌اندام اقتصادی و سیاسی خود در صحنه جهانی که به طور فزاینده قطبی شده است، سوق می‌دهد.

در حالی که ممکن است دختر سیاستمدار آلمانی متولد بروکسل به زودی برنامه خود برای رقابت در دور بعد ریاست کمیسیون را اعلام کند، تصمیم نهایی پس از انتخابات ماه ژوئن کشورهای اروپایی و با رهبران جدید اتحادیه خواهد بود؛ زمانی که احزاب پوپولیست می‌توانند قدرت بیشتری کسب کرده و باعث تجدید رویکرد اتحادیه شوند.

دیتا چارانزووا، یکی از معاونین پارلمان اروپا از جمهوری چک و عضو یکی از احزاب لیبرال رقیب گفت: «شکی وجود ندارد که رهبری و نگرش «هرچه لازم باشد» فون در لاین به ما کمک کرده است. اما در صورت انتصاب مجدد، او باید برای ارتباط با شهروندان و بازیابی اعتماد آن‌ها اعتماد تلاش بیشتری اختصاص دهد».

روابط پرحاشیه با همکاران اروپایی

روابط فون در لاین با اعضای بلوک مختلف است. این محافظه‌کار آلمانی با جورجیا ملونی ایتالیایی و پدرو سانچز اسپانیایی به خوبی کار می‌کند؛ اگرچه آن‌ها در نقاط مختلف طیف سیاسی قرار دارند. ویکتور اوربان مجارستانی به او اعتماد ندارد. در حالی که به گفته افراد نزدیک به عملکرد داخلی اتحادیه اروپا، روابط او با اولاف شولتز آلمانی به دلیل درگیری‌های داخلی در ائتلاف شولتز پیچیده شده است.

به گفته یکی از قانون‌گذاران اروپایی، همچنان در پارلمان اروپا به خاطر توافقی که فون در لاین را به قدرت رساند و برنامه‌ها برای تعیین نامزد اصلی بزرگترین فراکسیون را تغییر داد، دلخوری‌هایی وجود دارد. در سال ۲۰۱۹، قرار بود منفرد وبر، محافظه‌کار اهل کشور باواریا نامزد اصلی آن‌ها باشد.

در سال ۲۰۲۱، چارلز میشل، نخست‌وزیر پیشین بلژیک طی نشستی با رئیس‌جمهور ترکیه، در حرکتی توهین‌آمیز بر صندلی مخصوص کمیسر اتحادیه (فون در لاین) نشست. این اتفاق که به سوفاگِیت معروف شد، در روابط اعضای بلوک تنش آفرید و از آن زمان، موضوع داغ محافل اتحادیه به شمار می‌رود.

هفته گذشته، میشل از برنامه‌های قبلی خود مبنی بر کناره‌گیری در صورت راه‌یافتن به پارلمان اتحادیه عقب نشست که نشان‌دهنده فشار موجود بر مناصب اصلی اتحادیه اروپا و مخاطراتی است که با چنین پست‌هایی همراه است. در اتفاقی که بوی رقابت می‌دهد، نام کریستین لاگارد و ماریو دراگی (رؤسای فعلی و سابق بانک مرکزی اروپا) بی‌سروصدا به عنوان جانشینان احتمالی فون در لاین به گوش می‌خورد.

استیون بلوکمنز، پژوهشگر ارشد اندیشکده سی‌ای‌پی‌اِس گفت: «برای او بسیار مهم است که از دوره پیشاانتخاباتی برای تطهیر وجهه منفی خودساخته‌اش، استفاده کند. البته که مأموریت آسانی نخواهد بود».

در میان خودبینی‌ها و مبارزات بر سر قدرت، نکته‌ای روشن به چشم می‌خورد؛ دوره دوم ریاست فون در لاین حتی پیچیده‌تر از دوره نخست خواهد بود.

هدایت اروپا در بحران‌های جهانی

در کنار حمایت از اوکراین در برابر روسیه و هدایت بلوک اروپا از میان بحران غزه، اتحادیه باید جلوی فشار وارده ناشی از رقابت ایالات متحده و چین بر اروپا را بگیرد و همچنین از وابستگی دردسرساز اروپا به انرژی و مواد خام مورد نیاز برای حرکت به اقتصاد سبز و دیجیتال بکاهد. ممکن است بودجه محدود و چالش‌های پیش روی در طرح‌های اقلیمی و برنامه‌های جبران صدمات همه‌گیری کرونا و همچنین گسترش بلوک به سمت اروپای شرقی (درست زیر نگاه مسکو)، به نزاعی درون اتحادیه بیانجامد.

پس از پیروزی با کمترین اختلاف در تاریخ اتحادیه اروپا، فون در لاین بسیاری را شگفت‌زده کرد. رویکرد قاطعانه او در تجمیع قدرت هرچه بیشتر نسبت به هر یک از پیشینیانش، برای اعمال تحریم‌های بی‌سابقه علیه روسیه حیاتی بود.

اما دوران ریاست او هم فراز و نشیب‌هایی داشته است. اشتباه بزرگ فون در لاین در معرفی طرح استقرار مجدد بازرسی‌های مرزی در ایرلند، صلح در این جزیره را به خطر انداخت. اخیراً، او به دلیل حمایت بی‌قیدوشرط از اسرائیل در برابر حماس انتقاد مواجه شد. «قرارداد سبز» باعث ایجاد نگرانی‌هایی از بابت سوءاستفاده جریان راست افراطی (به ویژه در آلمان) شد.

مقامات اتحادیه اروپا گفتند که با کمک گروهی از دستیاران دولت آلمان، فون در لاین که در دولت آنگلا مرکل به عنوان وزیر دفاع خدمت می‌کرد، عصبانیت کمیسران و بوروکرات‌های بلندپایه بروکسل را برانگیخته است. یکی دیپلمات‌های ارشد اتحادیه گفت که منش و روش او پایدار نیست.

یک مقام کمیسیون گفت که فون در لاین ابتدا به دنبال شناسایی راه‌حل‌های مشکلات و سپس تمرکز بر پشتوانه‌های قانونی و حمایت سیاسی است. این مقام افزود که اگر همه‌گیری کرونا از همان اول چنان آسیب نمی‌زد و نیازی به تصمیم‌گیری‌های خیلی سریع نبود، احتمالاً ریاست اتحادیه اروپا متفاوت عمل می‌کرد.

شکاف‌های داخلی یا تهدیدات ژئوپلیتیکی؟

وجود بادهای مخالف فون در لاین در پایتخت اروپا مشهود است. در حالی که برخی نگران محدودیت‌های بودجه‌ای یا واکنش‌های منفی به سیاست‌های اتحادیه هستند، برخی دیگر نسبت به گسترش راست افراطی هشدار می‌دهند. در آلمان، نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که حزب راستگرا و ضدیورویی «آلترناتیو برای آلمان» در شرق کشور که سابقاً کمونیستی بوده و در برخی از بخش‌های مرکز صنعتی آلمان پیشتاز است.

در سراسر سرزمین مادری فون در لاین، این حزب که اتحادیه اروپا را «پروژه‌ای شکست‌خورده» می‌نامد، پس از جریان محافظه‌کار فون در لاین، دومین جریان پرطرفدار آلمان بوده و خیلی جلوتر از حزب سوسیال‌دموکرات اولاف شولتز، صدراعظم فعلی این قرار دارد. افزایش اخیر در اعتراضات گسترده علیه حزب آلترناتیو برای آلمان بر نگرانی‌ها در مورد افزایش ناسیونالیسم آلمان تأکید می‌کند.

اوایل این ماه، فون در لاین شخصاً شاهد این تنش‌ها بود. هنگام صحبت با گروهی تجاری در شمال آلمان، دیدار او درگیر تظاهرات علیه برنامه ائتلاف شولتز برای کاهش یارانه‌های کشاورزی شد.

رئیس کمیسیون گفت: «حتماً متوجه شده‌اید که صدای بیرون نسبتاً بلند است».

تنها چند روز پس از مشاهده شکاف‌های داخلی، او در مجمع جهانی اقتصاد از تهدیدات ژئوپلیتیکی سخن گفت. او خاطرنشان کرد از آنجایی که بحران‌ها ترکیب شده و همپوشانی دارند، «شکی نیست که ما با بزرگترین خطر برای نظم جهانی در دوران پس از جنگ مواجه هستیم».

پس از توافق پنهانی امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه و آنگلا مرکل، صدراعظم سابق آلمان، فون در لاین نامزد ریاست کمیسیون اروپا و مسئول پیشبرد دستور کار بلوک شد. یک دیپلمات ارشد اتحادیه گفت که او کمیسیون را به نماینده قدرتمند اروپا در صحنه جهانی تبدیل کرد و این یک نقطه قوت است.

اما از جهات خاصی، او هنوز حال و هوای یک بیگانه را در بروکسل دارد. مادر هفت فرزند به جای خانه خود، در دفتر اداری مقر کمیسیون اقامت دارد. وضعیت فعلی او بازتاب زمانی است که او به شهر محل تولدش بازگشت و به دنبال جلب حمایت و همبستگی بود.

پیش از تأیید صلاحیتش در سال ۲۰۱۹، فون در لاین به قانون‌گذاران اتحادیه اروپا گفت: «اگر می‌خواهیم مسیر اروپا را طی کنیم، ابتدا باید اتحادمان را بازیابیم. اگر در داخل متحد باشیم، هیچ‌کس از بیرون نمی‌تواند میان ما تفرقه بیاندازد».