یارکشی به سبک واشنگتن؛ رقیب جدید پکن در منطقه کیست؟

به گزارش اکوایران، سفر اخیر نخست وزیر نارندرا مودی به امارات متحده عربی و قطر آغاز فصل مهمی در روابط رو به رشد هند با خلیج فارس بود.

به نوشته المانیتور، مودی از زمان تصدی پست نخست وزیری در سال 2014، بیش از 14 بار از این منطقه بازدید کرده است و افتتاح معبد یکی از فرقه های هندو در ابوظبی نماد تغییر روابط از بی توجهی نسبی، به تعامل فعال است. ایجاد ارتباطات شخصی با رهبران خلیج فارس در تقویت روابط قوی‌تر بین هند و منطقه مؤثر بوده است. هند که به طور انحصاری به دنبال روابط تجاری است، اکنون از طریق عضویتش در گروه هند، اسرائیل، آمریکا، امارات (I2U2)، گروه سه جانبه فرانسه، هند، امارات؛ و کریدور اقتصادی هند، خاورمیانه و اروپا (IMEC) وارد گفتگوی راهبردی گسترده‌تری با خاورمیانه می‌شود.. این تعاملات رابطه بین آسیای جنوبی و خاورمیانه را تغییر می‌دهد و آنها را به عنوان یک منطقه بزرگتر و به هم پیوسته تصویر می‌کند که می‌توان آن را «آسیای غربی» نامید.

این سه قالب کوچک - I2U2، سه‌جانبه فرانسه-هند-امارات متحده عربی و IMEC- ساختار نوظهوری از یک محور دهلی-ابوظبی را نشان می‌دهد که منعکس‌کننده یک هم‌سویی استراتژیک گسترده‌تر است که فراتر از غرب آسیا تا اقیانوس هند و اقیانوس آرام امتداد دارد. هم هند و هم امارات متحده عربی دیدگاه مشترکی برای جهانی چند قطبی دارند که در آن آزادند مسیری را ترسیم کنند که نیازی به تبعیت یا وفاداری به یک طرف در نظم دو قطبی ندارد. با این حال، محور دهلی-ابوظبی صرفاً مظهر منافع مشترک دیپلماتیک و اقتصادی بین دو ملت نیست. هم هند و هم امارات قدردانی از سنت‌های اجتماعی-فرهنگی منحصربه‌فرد یکدیگر را نشان می‌دهند - همچنان که افتتاح معبد هندو در ابوظبی نشان می‌دهد. چنین پیوندهای اجتماعی-فرهنگی در طول سال‌ها توسط مهاجران انبوه هندی حاضر در امارات متحده عربی و به طور کلی در سراسر خلیج فارس حفظ شده است.

شریک امنیتی خلیج فارس؟

در پی آزادی هشت افسر نیروی دریایی هند توسط قطر که متهم به جاسوسی برای اسرائیل بودند، سفر نارندرا مودی نخست وزیر به دوحه نشان دهنده تمرکز گسترده هند در منطقه خلیج فارس، فراتر از عربستان سعودی و امارات است. این اقدام که مورد استقبال هند قرار گرفت، نشان دهنده تمایل قطر برای یافتن زمینه‌های مشترک با دهلی است. علاوه بر این، دیدار مودی تأکید می‌کند که قطر - با مشارکت محوری خود در تلاش‌های مذاکره در افغانستان و غزه و نقش حیاتی برای نیروهای آمریکایی در خلیج فارس - با گسترش همکاری‌های خود در خلیج فارس، مستحق توجه هند است. این با نقش در حال تحول هند در منطقه مطابقت دارد.

با کمرنگ شدن روابط خلیج فارس با پاکستان و روابط هند با ایران، دهلی، ریاض و ابوظبی مسیری را برای روابط استراتژیک‌تر تعیین کردند که فراتر از تثبیت سنتی بر روابط قدیمی است. هند با درک قدرت اقتصادی خلیج فارس، اکنون به دنبال همکاری عمیق تری فراتر از خرید نفت است. استفاده از سرمایه خلیج فارس برای نوسازی اقتصادی هند یک نقطه تمرکز کلیدی است.

این منافع اقتصادی و استراتژیک باعث شد تا هند خود را به عنوان یک شریک امنیتی نوظهور که تلاش می‌کند در حفاظت از مسیرهای تجاری حیاتی از طریق کانال سوئز و دریای سرخ ایفای نقش کند، تغییر شکل دهد. به ویژه، هند بر مقابله با تهدیداتی مانند انصارالله (حوثی‌ها) و دزدی دریایی و تعیین دهلی به عنوان یک شریک اقتصادی و امنیتی عمده در منطقه تمرکز کرده است. استقرار کشتی‌های جنگی که نظارت هوایی را انجام می‌دهند نشان دهنده تعهد هند به حفاظت از منافع خود و کمک به ثبات منطقه است. این با دیدگاه هند در مورد یک «جهان چندقطبی» در حال ظهور همسو است، جهانی که در آن نفوذ ایالات متحده و چین در این منطقه متعادل است.

هند به عنوان وزنه تعادل در برابر چین

نفوذ فزاینده هند در خلیج فارس بر ظهور «آسیای غربی» تأکید می‌کند، یک تغییر مفهومی که مناطق قبلاً متمایز آسیای جنوبی و خاورمیانه را به عنوان یک فضای ژئوپلیتیکی به هم پیوسته و وابسته به هم متصور می‌شود که همکاری و رقابت در آن مشخص است. مسائل ژئوپلیتیکی که زمانی نامتجانس و ناسازگار به نظر می‌رسید، اکنون شرکای غیرمنتظره - هند، اسرائیل، عربستان سعودی، قطر، مصر و امارات - را در آغوش یک «صلح گرم» آزمایشی و یکپارچگی اقتصادی منطقه‌ای پیوند می‌دهد. اما با ظهور مسئله فلسطین به عنوان نیروی محرکه‌ای برای چرخه‌های رقابتی که ممکن است مانع یکپارچگی واقعی اقتصادی و ژئوپلیتیکی شود، سایه تاریکی باقی مانده است.

ایالات متحده با هدایت پویایی‌های در حال تحول در دنیای چند قطبی، «آسیای غربی» را به عنوان یک ساختار جدید ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی پذیرفته و فعالانه ترویج می‌کند. هدف این چارچوب دستیابی به دو هدف کلیدی است: تضعیف ساختار قدرت منطقه‌ای با حمایت از هند به‌عنوان وزنه تعادل در برابر روسیه و چین؛ و همسو کردن منافع هند با متحدان و شرکای منطقه‌ای آمریکا. کریدور هند-خاورمیانه-اروپا به عنوان یک نمونه عینی از اهداف ژئواکونومیکی و ژئوپلیتیکی دکترین واشنگتن برای غرب آسیا است.