بزرگ‌ترین برنده و بازنده ژئوپلیتیکی جنگ غزه/ چرا پوتین بی‌طرفی همیشگی میان ایران و اسرائیل را کنار گذاشت؟

به گزارش اکوایران، مافیای سیسیل برای اینکه بفهمند چه کسی پشت یک قتل قرار دارد، از خودشان می‌پرسیدند «cui bono» (چه کسی سود می‌برد؟).

چه کسی ضرر می‌کند؟

به نوشته ادوارد لوس برای وبگاه فایننشال تایمز، هیچ مدرکی وجود ندارد که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در حمله ۷ اکتبر نقش داشت. اما روسیه یکی از بزرگترین بهره‌مندان از این ماجرا بوده است. برای رسیدن به این نتیجه، فقط باید پرسید «cui malo» (چه کسی ضرر می‌کند؟). بزرگترین بازنده این ماجرا از نظر ژئوپلیتیکی، جو بایدن است. با پیشروی نیروهای اسرائیلی به سمت رفح، به نظر می‌رسد شرایط برای بایدن بدتر هم بشود.

سرنوشت طوری رقم خورد حمله ۷ اکتبر درست در روز تولد پوتین رخ دهد. بی‌ثباتی ژئوپلیتیکی از آن زمان تاکنون، هدیه‌ای برای مسکو بوده است. پوتین اکنون به راحتی می‌تواند «نظم بین‌المللی لیبرال» بایدن را پوسته‌ای توخالی توصیف کند. بایدن صراحتاً اعلام کرده که اگر دیوان کیفری بین‌المللی هرگونه کیفرخواستی علیه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل و همکارانش صادر کند، از اسرائیل به طور کامل حمایت خواهد کرد. در مقابل، رئیس‌جمهور آمریکا از کیفرخواست دیوان کیفری علیه پوتین به خاطر جنایات جنگی ادعایی او در اوکراین حمایت می‌کند.

نکته طنز ماجرا این است که تا هفتم اکتبر، پوتین و نتانیاهو به نوعی یکدیگر را تحسین می‌کردند. هر کدام در دیگری رهبری قدرتمند می‌دید که هر کاری برای حفظ قدرت انجام می‌دهد. هر دو نفر از لیبرال‌های آمریکایی و دموکرات‌های خیرخواه نفرت داشتند. آن دلخوری‌های مشترک همچنان باقی است. با این حال، از زمان حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ و به ویژه از هفتم اکتبر، روسیه از اسرائیل فاصله گرفته و با ایران، دشمن اصلی اسرائیل، متحد شده است.

در انتظار بازگشت ترامپ

ایران همکاری نظامی عمیقی با روسیه برقرار ساخته و مسکو نیز به نوبه خود، وانمود به بی‌طرفی بین ایران و اسرائیل که سال‌ها با ظرافت سعی در حفظ آن داشت را رها کرده است. مسکو همچنین سه هفته پس از ۷ اکتبر، هیئتی از مقامات ارشد حماس را به حضور پذیرفت. نشانه هشداردهنده‌تر این بوده که پوتین همچنین به سمت یهودی‌ستیزی آشکار گرایش پیدا کرده است. تا همین اواخر، او یکی از معدود رهبران تاریخ روسیه بود که از این حربه قدیمی اجتناب می‌کرد. اما اکنون او مرتباً به این واقعیت اشاره می‌کند که ولودیمیر زلنسکی، رهبر اوکراین یهودی است. او به طرز عجیبی این کار را همزمان با ادعای نازی‌بودن دولت زلنسکی انجام می‌دهد.

هر چیزی که به ضرر بایدن باشد، به نفع پوتین است. از آنجایی که بایدن تنها مدافع «نظم بین‌المللی مبتنی بر قواعد» در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ است، پیروزی بایدن خبر بدی برای مسکو خواهد بود. همانطور که جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی بایدن در آخر هفته گذشته به فایننشال تایمز گفت، دور دوم ریاست‌جمهوری بایدن اوکراین را برای ضدحمله این کشور در سال ۲۰۲۵ علیه قلمروهای تحت اشغال روسیه آماده می‌سازد.

پیروزی دونالد ترامپ به معنای تسلیم اجباری اوکراین به شروط روسیه در میز مذاکره خواهد بود. هر چه از این به بعد تا انتخابات نوامبر آمریکا در غزه هرج‌ومرج بیشتری ایجاد شود، شکست‌دادن ترامپ برای بایدن سخت‌تر خواهد شد. این همان چیزی است که اقدام ارتش اسرائیل برای ورود به شرق رفح را برای بایدن بسیار خطرناک می‌سازد.

هم‌سویی نتانیاهو و پوتین

در بیشتر موارد، پوتین ذی‌نفعی منفعل از عواقب عملیات‌های ارتش اسرائیل در غزه است. اما منافع او در این مورد با منافع نتانیاهو همپوشانی دارد. رهبر اسرائیل در این هفته با اعلام اینکه به هر حال به شرق رفح حمله خواهد کرد، عملاً شانس آتش‌بس با حماس را از بین برد.

رهبر اسرائیل با یک تضاد منافع عظیم روبروست. با پایان جنگ، انتخابات سراسری اسرائیل برگزار می‌شود. نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که حزب لیکود نتانیاهو موفق به کسب اکثریت نمی‌شود که احتمالاً موجب خواهد شد او مستقیماً به زندان رفته تا محاکمه‌های به تعویق افتاده در مورد فسادش برگزار شود. او انگیزه زیادی برای ادامه جنگ دارد. این موضوع باعث می‌شود که نتانیاهو به اندازه پوتین، تهدیدی برای پیروزی مجدد بایدن باشد.

هنوز هم این احتمال وجود دارد که تیم بایدن به رهبری آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا و ویلیام برنز، مدیر سازمان اطلاعات سی‌آی‌ای راهی برای توافق اسرائیل و حماس بر آتش‌بس و آزادی برخی اسرا پیدا کنند. این می‌تواند شرایط را در اسرائیل تغییر دهد. نتانیاهو می‌داند که پس از شروع این فرایند سه‌مرحله‌ای، از سر گیری عملیات نظامی بسیار سخت‌تر خواهد شد. همانطور که سالیوان در آخر هفته گذشته نیز گفت، دیپلماسی در مورد این است که «هزار بار نه بشنوید، تا اینکه روزی به یک بله برسید». رسیدن به آن بله اولویت اصلی کاخ سفید است.

عدم موفقیت در تأمین آتش‌بس می‌تواند به معنای کشته‌شدن هزاران غیرنظامی دیگر در غزه، قحطی احتمالی با محدودشدن کمک‌های بشردوستانه و اعتراضات گسترده‌تر دانشجویی در آمریکا باشد. همچنین منجر به ایجاد شکاف‌های عمیق‌تری در حزب دموکرات خواهد شد. بایدن اخیراً به دلیل نگرانی‌های بشردوستانه مانع از ارسال سلاح به اسرائیل شد. اگر جنگ غزه دوباره بالا بگیرد، او مجبور خواهد شد بسیار سخت‌تر از آن عمل کند.

در تمام این مدت، بایدن باید یک نکته را در نظر بگیرد. آنچه به نفع نتانیاهو باشد، به نفع پوتین و بنابراین، به نفع ترامپ نیز خواهد بود.