به گزارش اکوایران، به گفته رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران برای اولین بار در بیش از یک سال گذشته تمایل خود را برای شرکت در «گفتگوی جدی» با ناظر هسته‌ای سازمان ملل نشان داده است.  این نشانه‌ای است که تهران به دنبال کاهش تنش با ایالات متحده است.

رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به فایننشال تایمز گفت که تهران و این سازمان ناظر که ماه‌ها روابط پرتنش را تحمل کرده‌اند، ممکن است پس از انجام مذاکرات او در ایران وارد «مرحله دیگری» شوند.

او گفت که به نظر می‌رسد تهران مایل به گفت و گو درباره موضوعات "بنیادی" است.

تغییر ظاهری لحن به دلیل دعوت محمد اسلامی، رئیس هسته‌ای ایران، از گروسی برای شرکت در مذاکرات در جمهوری اسلامی صورت گرفت. این تماس در اواسط آوریل و در زمان تشدید تنش‌ها بین ایران، اسرائیل و ایالات متحده مطرح شد.

این رسانه در ادامه گزارش خود مدعی شده که در همان زمان، مقامات ایرانی تهدیدهای پنهانی صادر کردند مبنی بر اینکه تهران می‌تواند سیاست خود را تغییر دهد و به دنبال تسلیحاتی کردن برنامه هسته‌ای گسترده خود برود.

اما پس از دیدار با اسلامی و سایر مقامات ارشد در هفته گذشته، در اولین سفر خود به ایران از مارس 2023، گروسی گفت که فرصتی برای حل و فصل برخی موارد اختلاف، از جمله بهبود توانایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی وجود دارد.

گروسی گفت: «من در آن‌ها این درک را می‌بینم که بهتر است کمی تعامل داشته باشیم تا اینکه به مسیر کاملاً متفاوت ادامه دهیم، که منجر به تشدید بیشتر و شاید خطرات بیشتر از جمله جنگ شود. این بسیار مهم است، زیرا ما پس از چندین ماه صحبت در کنار یکدیگر، دوباره به هم وصل شدیم.»

وی افزود که واشنگتن و تهران همچنان به باز نگه داشتن یک "کانال دوجانبه" ادامه می دهند. فایننشال تایمز فاش کرد که مقامات ارشد ایالات متحده و ایران در ماه ژانویه در عمان گفتگوهای غیرمستقیم محرمانه‌ای انجام دادند و هر دو طرف به دنبال جلوگیری از انفجار درگیری اسرائیل و حماس به یک جنگ منطقه‌ای تمام عیار بودند.

پس از زد و خورد ایران و اسرائیل، تحلیلگران ابراز نگرانی کردند که ایران می‌تواند برنامه هسته‌ای خود را - که در حال حاضر در حال غنی سازی اورانیوم نزدیک به درجه بالا است - گسترش دهد تا از آن به عنوان اهرم فشار با ایالات متحده و به عنوان هشداری برای دشمنانش استفاده کند.

گروسی گفت که ایران از زمان حمله حماس در 7 اکتبر، مقیاس یا سرعت فعالیت هسته‌ای خود را تغییر نداده است.

وی افزود: «هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد ایران به سمت یک برنامه تسلیحاتی حرکت کرده یا در حال حرکت یا برنامه ریزی برای حرکت است».

گروسی گفت که تهران اکنون مواد شکافت پذیر کافی برای تولید حدود سه بمب هسته‌ای در عرض چند هفته در اختیار دارد. تهران می‌گوید که برنامه‌اش فقط برای اهداف غیرنظامی است.

گروسی گفت: «نوساناتی در تولید 60 درصد [اورانیوم غنی شده] وجود داشته است، اما هیچ چیز چشمگیری نیست. آنچه ما می‌بینیم این است که یک تولید ثابت وجود دارد. آنها در گذشته سریع‌تر بوده‌اند، اما چیزی که ما می‌بینیم یک [سرعت] متوسط است.»

اما «برنامه در حال رشد است، بزرگتر می‌شود، گسترده‌تر می‌شود، قوی ‌تر می‌شود - بدون شک». 

گروسی گفت که مذاکرات فنی بین آژانس بین المللی انرژی اتمی و مقامات ایرانی از زمان بازگشت وی از تهران ادامه داشته است. تهران در سفر گروسی هیچ تعهدی به آژانس بین المللی انرژی اتمی را نپذیرفت، اما هر دو طرف در مورد موضوعاتی که باعث ایجاد اصطکاک بین آنها شده است گفتگو کردند.

دیده‌بان اتمی امیدوار است از مذاکرات برای متقاعد کردن تهران برای نصب مجدد دوربین‌های آژانس در تاسیسات هسته‌ای، اجازه دسترسی بازرسان به کارخانه‌های مورد استفاده برای تولید قطعات سانتریفیوژ و بازدید از تاسیسات مرتبط با ۳ سایت اعلام نشده استفاده کند. 

گروسی گفت، در مارس سال گذشته، تهران متعهد شد که حدود 30 دوربین آژانس بین المللی انرژی اتمی را در تاسیسات هسته‌ای خود نصب کند، اما تنها 9 دوربین فعال شدند.

 جلسه بعدی شورای حکام ۳ ژوئن برگزار می‌شود.

اما گروسی گفت آنچه مهم است اطمینان از عدم وجود "انفصال کامل" یا "پارگی" نظارت‌ها است.

گروسی گفت: «این کاری است که ما سعی می کنیم انجام دهیم و سطوحی از دید مفید و معنادار را داشته باشیم.»