به گزارش اکوایران، دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل روز چهارشنبه با انتشار قطعنامه‌ای فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را به دلیل آن‌چه امتناع این کشور از دسترسی بازرسان به برنامه غنی‌سازی اورانیوم می‌خواند محکوم کرد.

با این‌حال روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز با انتشار گزارشی ادعا کرده که دولت ایالات متحده پیش از صدور قطعنامه، متن پیش‌نویس آن را تعدیل کرد تا به زعم خود از ایجاد بحران بیشتر در زمانی که منطقه خاورمیانه درگیر تنش‌های فزاینده است، جلوگیری کند.

پیش‌نویس اولیه این قطعنامه توسط دولت‌ فرانسه، بریتانیا و آلما تهیه شد که در شورای حکام 35 عضوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با 20 رای موافق، 12 رای ممتنع و دو رای مخالف به تصویب رسید. روسیه و چین رای منفی دادند.

نه سال پیش، بر اساس یک توافق بین‌المللی چندجانبه، تهران با محدودیت‌های شدید بر برنامه هسته‌ای خود موافقت کرد. اکنون و با رای روز چهارشنبه در وین، به وضوح روشن شده که موقعیت طرفین آن توافق به طرز چشمگیری تغییر کرده است.

در حالی که قطعنامه‌های انتقادی آژانس از نظر قانونی الزام‌آور نیستند، با این حال دارای بار سیاسی هستند. در نوامبر 2022، شورای حکام آژانس قطعنامه مشابهی را تصویب کرد که توسط همان سه کشور اروپایی تهیه شد و در آن از ایران خواسته شد در تحقیقات در مورد آثار اورانیوم یافت شده [ادعایی] در سایت‌های اعلام نشده همکاری کند.

با این حال، بر اساس گزارش نیویورک‌تایمز، در شرایط کنونی دولت بایدن آشکارا دغدغه داشت از صدور قطعنامه‌ای اجتناب شود که با بیان تندش واکنش‌های شدیدی را در تهران به دنبال داشته باشد. مقامات آمریکایی گفته‌ بودند که با نگرانی اروپایی‌ها پیرامون برنامه اتمی ایران هم‌عقیده‌اند، اما نمی‌خواهند از قطعنامه‌ای غیرقابل اجرا حمایت کنند که ممکن است ایران را وادار کند برنامه هسته‌ای خود را -آن هم در زمانی که واشنگتن به دنبال کاهش تنش در منطقه است- شدت بخشد.

به نوشته این روزنامه، در نهایت پس از ایجاد برخی اصلاحات در عبارت پیش‌نویس، آمریکا به این قطعنامه رای مثبت داد.

به عقیده علی واعظ، مدیر بخش ایران گروه بین‌المللی بحران قطعنامه‌ی مصوب روز چهارشنبه، با توجه به نگرانی‌های دیرینه [غرب] درباره عدم همکاری ایران با آژانس سازمان ملل، قابل انتظار بود، اما ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد و تجربه گذشته نشان می‌دهد که تهران به احتمال زیاد در برابر اقداماتی که محکوم می‌شود، تغییر رویه نمی‌دهد.

هنوز مشخص نیست که ایران چه اقداماتی ممکن است انجام دهد، اما گزینه‌های این کشور شامل افزایش بیشتر سطح اورانیوم غنی‌شده‌اش است که اکنون به 60 درصد رسیده است. روز چهارشنبه، علی باقری کنی، سرپرست وزارت خارجه ایران، که به عنوان مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای نیز فعالیت داشته، گفت که دولت می‌تواند بر اساس منافع ملی خود، قابلیت‌های هسته‌ای خود را «فعال» کند.

ایران به همراه هفت متحد خود -روسیه، چین، بلاروس، زیمبابوه، ونزوئلا، نیکاراگوئه و سوریه- بیانیه مشترکی صادر کردند و ضمن محکومیت این اقدام شورای حکام آژانس، انتقادات این قطعنامه را نادرست خوانده و گفتند که با توجه به اینکه ایران همچنان برای درگذشت رئیس جمهور و وزیر خارجه خود عزادار است، این قطعنامه ناقض هنجارهای دیپلماتیک است. در این بیانیه آمده است که این قطعنامه «اثر معکوس» خواهد داشت.

هم‌چنین واعظ در رابطه با رای ایالات متحده در شورای حکام به لارا روزن، خبرنگار دیپلماتیک گفته: «اگرچه طبق گزارش‌ها، ایالات متحده در رایزنی‌های داخلی استدلال می‌کرد که هزینه‌های قطعنامه بیشتر از منافع احتمالی آن است، اما اروپایی‌ها اصرار داشتند که عدم اقدام اعتبار شورای حکام را تضعیف می‌کند».

به گفته واعظ اهرم نقطه فشار نهایی آژانس بین المللی اتمی ارجاع موضوع به شورای امنیت سازمان ملل است، جایی که روسیه از هرگونه قطعنامه علیه ایران جلوگیری می‌کند. به عقده او: «از این نظر، این رویکرد سود بسیار کمی دارد. اما در عین حال اروپایی‌ها معتقدند که عدم همکاری ایران در زمینه پادمان‌ها باید عواقبی داشته باشد، در غیر این صورت رژیم منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای تضعیف می‌شود». با این حال واعظ در توجیه کرنش نهایی آمریکایی‌ها در برابر قطعنامه گفت دولت بایدن در نزدیکی انتخابات نمی‌خواهد این‌گونه دیده شود که در حال نرمش در برابر ایران است، ان هم در شرایطی که متحدانش رویه سخت‌تری را در پیش گرفته‌اند.