قمار بزرگ شی برای تصاحب تایوان؛ چگونه بدون شلیک یک گلوله تایپه تسلیم می‌شود؟

به گزارش اکوایران، یک اندیشکده برجسته هشدار داده که ارتش چین می‌تواند تایوان را منزوی ساخته، اقتصاد آن را فلج کند و باعث شود بدون شلیک حتی یک گلوله، جزیره دموکراتیک تسلیم اراده حزب کمونیست پکن شود.

به نوشته بِرَد لِندون برای وبگاه سی‌ان‌ان، ترس از اینکه حزب کمونیست چین به وعده خود برای تسلط بر تایوان، حتی با استفاده از زور عمل کند، با اقدامات سال‌های اخیر شی جین‌پینگ، رهبر چین علیه این جزیره خودمختار تشدید شده است.

تصاحب بدون خون‌ریزی

مدت‌هاست که برای چنین سناریویی، تحلیلگران و استراتژیست‌های نظامی بر دو گزینه کلیدی در دسترس چین تمرکز کرده‌اند: حمله‌ای تمام‌عیار یا محاصره نظامی. اما اندیشکده آمریکایی مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS) هشدار داده که راه سوم دیگری نیز برای چین وجود دارد که مقابله با آن برای ایالات متحده و سایر دموکراسی‌های همفکر را به مراتب دشوارتر می‌سازد: «قرنطینه تایوان».

گزارش جدید CSIS می‌گوید که گارد ساحلی چین و آژانس‌های مختلف پلیس و ایمنی دریایی آن می‌توانند با استفاده از تاکتیک‌های ایجاد «منطقه خاکستری»، یعنی اقداماتی که در سطح جنگ تلقی نمی‌شوند، قرنطینه کامل یا جزئی تایوان را آغاز کرده و دسترسی به بنادر آن را قطع کنند و جلوی رسیدن منابع حیاتی به این جزیره را بگیرند.

همانطور که بانی لین، برایان هارت، متیو فونایوله، سامانتا لو و ترولی تینسلی در این گزارش به آن اشاره کرده‌اند، احتمالاً نیروهای دریایی، هوایی و زمینی ارتش آزادی‌بخش خلق چین (PLA) که بزرگترین نیروی نظامی جهان به شمار می‌رود، تنها نقش کمکی و پشتیبانی را ایفا کنند.

در این گزارش آمده است: «طی سال‌های اخیر، چین فشارهای زیادی را بر تایوان وارد کرده و این نگرانی را برانگیخته که ممکن است تنش‌ها به درگیری آشکاری تبدیل شود. غالب توجهات به تهدید حمله نظامی منعطف شده، اما پکن برای اجبار، تنبیه یا الحاق تایوان، گزینه‌هایی به جز حمله نظامی در اختیار دارد».

در نشست گفتگوهای امنیتی که اوایل این ماه در سنگاپور برگزار شد، دریاسالار دونگ جون، وزیر دفاع چین به کسانی که از هرگونه حرکت به سمت استقلال تایوان حمایت می‌کنند هشدار داد که نهایتاً نابودی خود را رقم خواهند زد. در حالی که دونگ «دخالت خارجی» برای فروش سلاح و داشتن «ارتباطات رسمی غیرقانونی» با تایوان را مورد انتقاد قرار داد، گفت: «ما اقدامات قاطعی برای مهار استقلال تایوان انجام خواهیم داد و اطمینان حاصل می‌کنیم که چنین توطئه‌ای هرگز موفق نشود».

اخیراً ارعاب نظامی و اقتصادی تایوان بسیار آشکارتر شده است. حزب کمونیست چین این جزیره را متعلق به خود می‌داند و قول داده که آن را دوباره با سرزمین اصلی متحد سازد و حتی اگر لازم باشد، به زور متوسل خواهد شد.

اما گزارش CSIS می‌گوید که پکن گزینه‌های قدرتمندی دارد که نه تنها می‌تواند PLA را از جنگ دور نگه دارد، بلکه می‌تواند دموکراسی جزیره یا حامیان آن مانند ایالات متحده را در نقش آغازگران درگیری نظامی برای حفظ خودمختاری تایوان قرار دهد.

گزارش اشاره می‌کند که نیروی گارد ساحلی چین یک سازمان مجری قانون محسوب می‌شود و این بدان معناست که می‌تواند کشتی‌رانی در اطراف جزیره را متوقف ساخته یا برای بر آن محدودیت اعمال کند که با محاصره متفاوت است.

در گزارش آمده است: «قرنطینه یک عملیات برای کنترل ترافیک دریایی یا هوایی در یک منطقه خاص است؛ در حالی که محاصره، در درجه اول ماهیت نظامی دارد». کارشناسان می‌گویند که حقوق بین‌الملل محاصره را اقدامی جنگی می‌داند.

این گزارش می‌گوید: «قرنطینه‌ای که توسط گارد ساحلی چین رهبری می‌شود، اعلام جنگ علیه تایوان نیست». نویسندگان آن هشدار می‌دهند چنین تاکتیکی ایالات متحده را در موقعیت سختی قرار می‌دهد. طبق قانون روابط با تایوان، ایالات متحده موظف است امکانات دفاعی را برای این جزیره فراهم ساخته و تسلیحات دفاعی را در اختیار آن قرار دهد.

جو بایدن فراتر از الزامات قانونی عمل کرده و بارها گفته که از نیروهای آمریکایی برای محافظت از تایوان استفاده خواهد کرد؛ هشداری که به نظر می‌رسد از موضع قبلی واشنگتن مبنی بر «ابهام استراتژیک» منحرف شده، اما مقامات کاخ سفید از آن عقب‌نشینی کرده‌اند.

اما اگر کشتی‌ها یا هواپیماهای نظامی ایالات متحده در آنچه چین آن را یک عملیات اجرای قانون می‌داند دخالت کنند، ممکن است ایالات متحده به عنوان آغازگر خصومت‌های نظامی تلقی شود.

تسلط دریایی و هوایی چین

این گزارش تعداد گشتی‌های اقیانوس‌پیمای چین را ۱۵۰ فروند و تعداد شناورهای کوچک‌تر را ۴۰۰ فروند اعلام می‌کند که از نظر اندازه ناوگان، بزرگترین نیروی جهان به شمار می‌رود. پکن همچنین صدها کشتی دیگر در سازمان امنیت دریایی و شبه‌نظامیان دریایی خود دارد و قایق‌های ماهیگیری نیز در خدمات نظامی و انتظامی چین ادغام شده‌اند.

طبق گزارش، نیروی گارد ساحلی تایوان تنها با ۱۰ کشتی اقیانوس‌پیما و حدود ۱۶۰ کشتی کوچک‌تر، توان مقابله با تاکتیک قرنطینه‌ای را ندارد و این تعداد برای عقب‌راندن چنین نیروهای پکن کافی نیست.

نویسندگان CSIS خاطرنشان می‌کنند که اقدامات قرنطینه‌ای اعمال‌شده توسط پکن می‌تواند بسیار محدود بوده، اما همچنان موجب خفگی اقتصادی تایوان شود. با ریسک توقیف دارایی‌هایشان توسط مقامات چین، تمایل کمی از سوی اپراتورها برای ارائه خدمات به این جزیره وجود خواهد داشت. گزارش می‌گوید: «تمایل آشکار چین برای بازرسی و توقیف تنها تعداد کمی از کشتی‌های تجاری می‌تواند تأثیر بازدارندگی بزرگی داشته باشد و از تخلفات مشابه جلوگیری کند».

این گزارش همچنین اشاره می‌کند که اقدامات محدود بازرسی یا توقیف بر پروازها به تایوان تأثیر می‌گذارد؛ زیرا قرنطینه همچنین می‌تواند بر حمل‌ونقل هوایی نیز اعمال شود. طبق گزارش، تنها تعداد کمی از هواپیماهای مسافربری نیاز به هشدار از سوی هواپیماهای چینی دارند تا تأثیری خفه‌کننده بر کل ترافیک هوایی داشته باشند.

در همین حال، گزارش CSIS خاطرنشان می‌کند که به جای انسداد، قرنطینه چین را ملزم به بستن یا محدودساختن دسترسی به تنگه تایوان نمی‌کند. این بدان معناست که احتمالاً واشنگتن و متحدانش یکی از مهم‌ترین ادعاهای خود برای مداخله تحت قوانین بین‌المللی، یعنی حفظ آزادی ناوبری در یک آبراه بین‌المللی از دست بدهند.

گزارش می‌افزاید: «اگر قرنطینه به عنوان یک عملیات اجرای قانون تلقی شود، چین به راحتی می‌تواند پایان عملیات را اعلام کرده و ادعا کند که به اهداف خود دست یافته است».

محتمل، اما همچنان پرخطر

تحلیلگران دیگری که گزارش CSIS را بررسی کرده‌اند، آن را محتمل می‌دانند. اما آن‌ها همچنین تردیدهای مهمی در مورد چگونگی جلورَفت اوضاع ابراز کرده‌اند. برخی به این نکته اشاره دارند که تبعات اقتصادی این تاکتیک لزوماً به نفع پکن عمل نمی‌کند.

کارل شوستر، مدیر سابق عملیات در مرکز اطلاعات مشترک فرماندهی اقیانوس آرام ایالات متحده گفت: «حفظ قرنطینه پرهزینه و وقت‌گیر خواهد بود». شوستر ادعا کرد: «تایپه در کمتر از ۶۰ روز تسلیم نخواهد شد. آیا پکن می‌تواند این تلاش و واکنش احتمالی بین‌المللی را برای مدتی طولانی تحمل کند»؟

کارشناسان هشدار می‌دهند که تلاش‌ها برای برهم زدن وضعیت موجود در تنگه تایوان می‌تواند تجارت خارجی پکن را بیشتر تضعیف کند. آلساندرو پاتالانو، استاد جنگ و استراتژی در کالج کینگ لندن به چالش‌هایی اشاره دارد که اقتصاد در حال بهبود چین از انزوای ناشی از کرونا، با آن‌ها مواجه است.

تایوان یک اقتصاد صنعتی برجسته، نقطه‌ای حیاتی در زنجیره‌های تأمین جهانی و سازنده بخش اعظمی از پیشرفته‌ترین نیمه‌رساناهای جهان به شمار می‌آید. قرنطینه این جزیره پیامدهای اقتصادی جهانی خواهد داشت. در حالی که اکثر کشورها به طور دیپلماتیک پکن را حاکم تایوان می‌دانند، این جزیره روابط غیررسمی قوی‌تری با دموکراسی‌های بزرگ غرب برقرار ساخته و این روابط را در سال‌های اخیر عمیق‌تر کرده است.

تایوان و چین همچنین از نظر اقتصادی عمیقاً به هم مرتبط هستند. طبق آمار وزارت امور اقتصادی تایوان، سال گذشته ۳۵ درصد از صادرات این جزیره به سرزمین اصلی چین بوده است. در همان سال، صادرات سرزمین اصلی ۲۰ درصد از کل واردات این جزیره را تشکیل می‌داد. طبق آمار دولت تایوان، بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۲۲، شرکت‌های تایوانی مجموعاً ۲۰۳ میلیارد دلار در سرزمین اصلی سرمایه‌گذاری کرده و میلیون‌ها شغل در آنجا ایجاد کرده‌اند.

علاوه بر این، سیدهارت کوشال، پژوهشگر ارشد مؤسسه رویال یونایتد سرویس می‌گوید که قرنطینه جزیره می‌تواند مردم را به سمت حمایت از دولت تایپه بکشاند. کوشال هشدار می‌دهد که قرنطینه همچنین می‌تواند دولت تایپه را به سمت اعلام استقلال سوق دهد؛ چیزی که پکن بارها گفته که احتمالاً منجر به درگیری مسلحانه خواهد شد. او می‌گوید: «این امر حزب کمونیست را با گزینه‌های تشدید تنش یا عقب‌نشینی بزرگ مواجه می‌کند».

پاتالانو می‌گوید که صبر کلید تحقق هدف «بازگرداندن» تایوان به چین است و تشدید تنش و حمله «از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست».