به گزارش اکوایران، همزمان با تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی و تشدید ناآرامی ها در سراسر خاورمیانه، ایران خواستار مذاکرات جدید برای احیای توافق هسته‌ای شده است.

این درخواست روز دوشنبه در قالب بیانیه‌ای خطاب به رئیس شورای امنیت سازمان ملل متحد صادر شد، که در حال حاضر جونکوک هوانگ، نماینده دائم کره جنوبی آن را بر عهده دارد، و توسط نمایندگی ایران در سازمان ملل با نیوزویک به اشتراک گذاشته شد.

در این بیانیه، امیر سعید ایروانی، نماینده دائم ایران از اظهارات اخیر آمریکا و قدرت‌های اروپایی - که همگی نسبت به تصمیم تهران برای دو برابر کردن فعالیت‌های هسته‌ای ابراز نگرانی کرده‌اند - در حالی که تحریم‌های غرب از زمان خروج واشنگتن از برجام در سال 2018 همچنان ادامه دارد، انتقاد کرد. ایروانی اذعان داشت که برجام «بی‌نقص نبود» اما تاکید کرد که «همچنان عملی‌ترین گزینه باقی مانده است.

ایروانی گفت: «آقای رئیس، بگذارید صریح بگویم: فشار، ارعاب، تهدید و رویارویی نتیجه‌ای ندارد و در نهایت به بن‌بست منجر می‌شود. تنها گزینه مناسب برای بازگرداندن برجام، گفتگوی صمیمانه و همکاری سازنده است.»

او استدلال کرد که ایران همچنان به سیاست خود مبنی بر «رد سلاح‌های هسته‌ای» متعهد است و در عین حال «از حقوق ذاتی خود برای استفاده از انرژی هسته‌ای برای مقاصد صلح‌آمیز» و «تعهد تزلزل‌ناپذیر به گفتگو و دیپلماسی» استفاده می‌کند.

از سوی دیگر، فرانسه، آلمان، بریتانیا و آمریکا «عمداً منشأ اصلی وضعیت کنونی را نادیده گرفته‌اند، در درجه اول خروج یکجانبه و غیرقانونی ایالات متحده از برجام.»

توافق تاریخی برجام که در زمان باراک اوباما، رئیس جمهور وقت ایالات متحده. و حسن روحانی، رئیس جمهور وقت ایران با امضای چین، فرانسه، آلمان، روسیه، بریتانیا و اتحادیه اروپا حاصل شد، تحریم‌های بین المللی علیه ایران را در ازای اعمال محدودیت‌های اساسی بر برنامه هسته‌ای این کشور لغو کردند. این توافق توسط دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا کنار گذاشته شد و او مجدداً محدودیت‌های اقتصادی را علیه جمهوری اسلامی اعمال کرد. تهران یک سال بعد شروع به کاهش تعهدات هسته‌ای خود کرد.

دولت جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، پس از آغاز به کار در سال 2021 در تلاش برای بازگرداندن اجرای کامل توافق به میز مذاکره بازگشت. با این حال، مذاکرات در نهایت تا پایان سال 2022 به نتیجه نرسید و ایران از آن زمان به دور شدن از توافق ادامه داده است، با این استدلال که این اقدامات به دلیل عدم اجرای تعهدات برجام از سوی کشورهای امضاکننده غربی موجه هستند.

فاصله زیاد از دیپلماسی هسته‌ای

در همین حال، تشدید تنش‌ها در خاورمیانه تنها اصطکاک بین واشنگتن و تهران را تشدید کرده است.

تشدید درگیری‌ها بین ارتش اسرائیل و جنبش حزب‌الله لبنان به‌ویژه نگرانی‌ها را نسبت به چشم‌انداز درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر افزایش داده و همچنین اخیراً هشدارهایی بین مقامات ایرانی و اسرائیلی رد و بدل شده است.

در بحبوحه اولین حملات مستقیم بین ایران و اسرائیل در ماه آوریل، تعدادی از مقامات و کارشناسان ایرانی علناً شروع به بحث درباره تغییرات احتمالی در دکترین هسته‌ای ایران کردند که نگرانی‌های بیشتر کاخ سفید را برانگیخت.

در اوایل ماه جاری، ایالات متحده و 19 کشور دیگر در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، علیه ایران انتقاد رسمی صادر کردند که مقامات تهران این اقدام را «عجولانه» و «غیرعاقلانه» و همچنین برای دیپلماسی و همکاری «مضر» توصیف کردند.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در آن زمان گفت: «ما مدت‌هاست گفته‌ایم که در نهایت، دیپلماسی را بهترین راه برای دستیابی به راه‌حلی پایدار و مؤثر در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران می‌دانیم.»

سخنگوی وزارت خارجه گفت: «اما با توجه به تشدید تنش ایران در همه زمینه‌ها، از جمله تشدید تنش‌های هسته‌ای و عدم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ما در حال حاضر با چنین چیزی فاصله داریم و همه گزینه‌ها روی میز باقی می‌مانند».

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل نیز متعهد شده است که حتی از طریق استفاده احتمالی از نیروی نظامی با برنامه هسته‌ای ایران مقابله کند.

در حالی که ایروانی روز دوشنبه بار دیگر بر تعهد ایران به عدم دستیابی به سلاح هسته‌ای تاکید کرد، به وضعیت بحرانی امنیت منطقه نیز اشاره کرد و در درجه اول آمریکا و اسرائیل را مقصر دانست.

ایروانی در بیانیه خود گفت: «تجمع گسترده نظامی، تجاوز و اشغال آمریکا و همچنین صادرات گسترده تسلیحات پیشرفته به منطقه ما در دهه‌های گذشته و در حال حاضر، یکی دیگر از منابع ناامنی و بی‌ثباتی منطقه است.»

او اضافه کرد: «نمونه زنده نقش مخرب و بی‌ثبات‌کننده ایالات متحده، عرضه گسترده بمب‌های بسیار پیشرفته به رژیم اسرائیل است تا بتواند زنان و کودکان فلسطینی بیشتری را به طرز وحشیانه‌تری بکشد و بیمارستان‌ها، مدارس، مساجد و خانه‌های بیشتری را در غزه ویران کند.»

ایروانی همچنین اتهامات غرب مبنی بر انتقال ادعایی تسلیحات ایران به انصارالله یمن موسوم به جنبش حوثی برای استفاده در حملات بی‌سابقه این گروه به اسرائیل و کشتی‌های تجاری، و همچنین به روسیه برای استفاده در جنگ جاری این کشور در اوکراین. را رد کرد.

وی در عین حال تاکید کرد که برنامه‌های فضایی و موشکی ایران - علی‌رغم درخواست‌های آمریکا برای توافق جامع‌تر و شامل محدودیت‌هایی بر این قابلیت‌ها - خارج از محدوده برجام است.

در همین حال، در حالی که کشور برای برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری فوق‌العاده در پایان هفته جاری آماده می‌شود، برجام بار دیگر به خط مقدم بحث‌های سیاسی تفرقه‌انگیز در داخل ایران تبدیل شده است.

از میان دو نامزد پیشتاز محافظه‌کار، سعید جلیلی، مذاکره‌کننده سابق هسته‌ای و دستیار نزدیک رهبر ایران، به‌طور سنتی با برجام مخالف است، در حالی که محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس و فرمانده سابق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نسبت به آن بازتر بوده است. تنها نامزد اصلاح طلبان از میان شش نامزد تایید شده، مسعود پزشکیان، نماینده مجلس، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه پیشین را به عنوان مشاور سیاست خارجی خود معرفی کرد که بر مذاکرات برجام نظارت داشت.

ظریف هفته گذشته طی یک گفتگوی تلویزیونی در حمایت از پزشکیان، برجام و تعامل با غرب سخنرانی آتشینی ایراد کرد. او در اظهاراتی که با واکنش‌های انتقادی هم از سوی جلیلی و هم قالیباف مواجه شد، سیاستمداران تندرو با نفوذ را متهم به خرابکاری در تلاش‌ها برای احیای توافق هسته‌ای کرد.