قمار زلنسکی در خاک کرملین؛ چگونه نقاب شکست‌ناپذیری پوتین در هم شکست؟

به گزارش اکوایران، نیروهای اوکراینی دوباره نشان دادند که روسیه ولادیمیر پوتین حقیقتاً چقدر شکننده و آسیب‌پذیر است.

به نوشته سی‌ان‌ان، دو ماه پیش، زمانی که نیروهای روسی به منطقه خارکیف سرازیر شدند، کی‌یف مرزهای خود را زیر نظر داشت و نگران بود که روسیه ممکن است نقاط آسیب‌پذیر دیگری بیابد. با این حال، به نظر می‌رسد اوکراین به نقشه نگاه کرده و به این نتیجه رسید که روسیه نیز به همان اندازه در معرض خطر است و قمار مسکو علیه خودش به کار گرفت.

با گذشت یک هفته، تصمیم کی‌یف برای اعزام هزاران سرباز به منطقه کورسک و فراتر از آن که در ابتدا، گیج‌کننده و شاید حتی عجولانه به نظر می‌رسید، آورده‌هایی برای اوکراین داشته است. برای دومین‌بار در کمتر از یک سال، کرملین شاهد حضور نیروهای متخاصم در جنوب خود بوده و کار زیادی نمی‌تواند در مورد آن انجام دهد. ژوئن گذشته، مزدوران یاغی واگنر بر علیه فرماندهی نظامی کشور شوریده و به سمت مسکو حرکت کردند. اکنون نیز ارتش خود اوکراین ادعا می‌کند هزار کیلومتر مربع از قلمرو مرزی را تصاحب کرده است.

برخی تحلیل‌ها در آخر هفته رقم واقعی را حدود یک‌سوم مقدار ادعایی اوکراین دانستند. با این وجود، توانایی الکساندر سیرسکی، فرمانده کل قوای اوکراین برای حتی مطرح‌کردن این ادعا، پیروزی چشمگیر کی‌یف در جنگ اطلاعاتی است.

لیندزی گراهام، سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی در سفر روز دوشنبه خود به کی‌یف، عملیات فرامرزی اوکراین را «جسورانه، درخشان و زیبا» توصیف کرد و ریچارد بلومن‌تال، سناتور دموکرات نیز آن را «تاریخی» و «دگرگونی بزرگ» خواند.

هم شورش واگنر و هم تهاجم فرامرزی اوکراین شکاف بین ظاهر نفوذناپذیری که کرملین سعی در نمایش آن داشته و واقعیت قدرت فرسوده آن را برملا ساخته و از این جهت، بسیار شبیه به هم هستند. قیام یوگنی پریگوژین، رئیس سابق واگنر زمانی با شکست مواجه شد که او دریافت تنها بوده و به جای اینکه با به چالش کشیدن فرماندهی نظامی روسیه، تأیید پوتین را به دست بیاورد، او را خشمگین ساخته است. حالا نیز تنها تدارکات اندک و جاه‌طلبی نیروهای اوکراینی جلوی پیشروی بیشترشان را گرفته است.

پیشروی سریع اوکراین نمونه دیگری از چابکی و تحرک نیروهای آن‌ها در نبرد نسبت به رویکرد مسکو برای حملات آهسته و طولانی‌مدت چندماهه بر روی یک مکان است. دقیقاً مشخص نیست که نیروهای اوکراین در کجا هستند.

همچنین مشخص نیست که نیروهای اوکراینی کجا در حال سنگرگرفتن بوده و کجا در حال پیشروی هستند. فقدان شفافیت در سیستم روسیه، جایی که اشتباهات و مشکلات پنهان می‌شوند، به نفع کی‌یف عمل می‌کند. بعید است مسکو یا حتی فرماندار کورسک تصویر کاملی از وضعیت آشفته میدان داشته باشند.

خبرهای واصله به کرملین به طور غیرمعمولی اسفناک است. زمانی که الکسی اسمیرنوف، سرپرست استان کورسک در تلویزیون دولتی به پوتین گفت که ۲۸ شهرک تحت کنترل اوکراین قرار داشته و سرنوشت ۲ هزار نفر مشخص نیست و ۱۲۱ هزار نفر تخلیه شده‌اند، احتمالاً این لحظه مانند اکثر جلسات تلویزیونی پوتین صحنه‌سازی و از پیش‌ ضبط‌شده بود.

اما به چه قیمتی؟ پوتین این سؤال را از فرماندهان نظامی خود پرسید که طی ۳۰ ماه فراز و نشیب این جنگ، تدریجاً آن‌ها قلع و قمع کرده است. آن‌ها هنوز به راه‌حلی نرسیده‌اند. اما با این حال، پوتین سعی دارد نقش تزار را بازی کند که نهادهای آشفته و شکست‌خورده حکومت خود را تنظیم می‌کند؛ اگرچه والری گراسیموف، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه به او اطمینان داده که پیشروی اوکراین متوقف شده است. آخرین‌باری که چنین حمله‌ای به روسیه رخ داد، ژوزف استالین مسئول بود و کاری غیر از نمایش علنی رهبری شکست‌خورده‌اش انجام داد.

دو سؤال باقی می‌ماند. اولین مورد مربوط به سرنوشت نهایی تهاجم اوکراین است. آیا آن‌ها قصد دارند حتی کوچکترین مقدار زمین را حفظ کنند؟ آیا آن‌ها می‌خواهند به پیشروی و نبرد در سرزمین‌های بی‌دفاع ادامه دهند؟ همچنین اوکراین چقدر حاضر است نیروی آتش، نیروی انسانی و تجهیزات گرانبهای غربی را فدای تلاش‌هایش کند؟ مزایای این حمله کمتر پس از گذشت یک‌هفته کمتر مورد شک قرار دارد. پوتین ضربه خورده، اما کی‌یف باید پایان بازی خود را به دقت طراحی کرده تا بتواند از موفقیتش بهره برد.

دومین سؤال این است که این چه تاثیری بر خط مقدم چالش‌برانگیزتر اوکراین در دونباس دارد؟ طی هفته گذشته، موفقیت‌های منطقه کورسک با اخبار بدتر از تورتسک یا نزدیک به پوکروفسک همراه شد؛ زیرا نیروهای روسی پیشروی پرهزینه، خونین اما بی‌امان خود را ادامه می‌دهند.

تاکنون امید اوکراین مبنی بر اینکه عملیات کورسک منجر به عقب‌نشینی واحدهای زبنده مسکو از دونباس برای حمایت از مرزهای روسیه شود، هنوز به ثمر نرسیده است. با ادامه انتشار تصاویری از اسیرشدن دسته‌جمعی سربازان چچنی کم‌مهارت توسط اوکراینی‌های پیشرو در کورسک، مشخص است که روسیه واحدهای کم‌اثر خود را برای جنگ اعزام کرده است. حتمالاً کرملین این رویکرد را تغییر دهد. پوتین همچنین این عملیات را به اف‌اس‌بی، سرویس امنیت داخلی که کنترل مرزبانی را نیز در دست دارد، سپرده که «عملیات ضدتروریستی» را آغاز کرده است. پیشتر از این سازمان برای مقابله با نیروهای یاغی اسلامگرا استفاده می‌شد، نه ستون‌های زرهی اوکراینی. این تصمیم نیز ممکن است بسیار کوتاه‌بینانه بوده باشد.

کمبود نیروی انسانی

اما به زودی برای کی‌یف مشکل کمبود سرباز پیش می‌آید. یک ماه دیگر وضعیت نیروهای آن چه خواهد بود؟ آیا بحث ماه‌های گذشته درباره کمبود نیروی انسانی به این دلیل بوده که آن‌ها مخفیانه نیروهایی را برای این حمله ذخیره می‌کردند؟ آیا آن‌ها از این پیشروی‌ها به اندازه‌ای برتری استراتژیک کسب می‌کنند که دیدگاه مسکو نسبت بهشان به عنوان یک دشمن شکست‌خورده تغییر کند؟ آیا این پیشروی باعث می‌شود حامیان غربی آن‌ها دریابند که حمایتشان واقعا نتیجه‌بخش است؟

صرف‌نظر از اینکه اوکراین چه پاسخی به این سؤالات بدهد، روسیه برای دومین‌بار در ۱۵ ماه شدیداً تحقیر شده است. اول توسط وفاداران خود پوتین که علیه فساد و سوءمدیریت ارتش قیام کردند. این‌بار نیز اف‌اس‌بی خود پوتین است که نتوانست کنترل مرزها را در جنگ انتخابی خودکامه کرملین حفظ کند. صدای این تشت رسوایی در جامعه شدیداً کنترل‌شده روسیه احتمالاً شنیده نمی‌شود، اما قطعا پیامدهایی خواهد داشت.

با این حال، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین و ولادیمیر پوتین در مورد نقش این حمله در مذاکرات صحبت کرده‌اند. پوتین گفت که اوکراین در تلاش است تا موقعیت خود را قبل از مذاکرات بهبود بخشد؛ مذاکراتی که هنوز به نظر می‌رسد فاقد دستورکار، تاریخ یا هرگونه حس اعتماد بین طرفین است.

روز دوشنبه، زلنسکی گفت: «این تهاجم چقدر می‌تواند برای نزدیک‌ترشدن صلح مفید باشد». او افزود: «اگر پوتین آنقدر می‌خواهد به جنگ ادامه دهد، باید روسیه را مجبور به صلح کرد». کی‌یف می‌داند که نمی‌تواند بدون دست قوی وارد مذاکره با روسیه شود؛ زیرا سبک مذاکره فریبکارانه کرملین ثابت کرده که برای وقت‌کشی تلاش می‌کند، مگر اینکه شدیداً به چیزی از طرف مقابل خود نیاز داشته باشند.

با این حال، حتی اگر سیرسکی تنها نیمی از هزار کیلومتر مربع ادعایی خود را داشته باشد، فصل پاییز تقریباً شش هفته دیگر فرا می‌رسد و با آن، حرکت نیروها در زمین‌های لجن‌آلود میدان جنگ کند خواهد شد. ضدحمله ناموفق اوکراین در تابستان گذشته توسط موفقیت ناگهانی این حمله در ماه آگوست تحت‌الشعاع قرار گرفته است.

تاثیرات زمستان نحس گذشته هنوز پابرجاست، اما ممکن است آن‌ها با دست بهتری به استقبال زمستان آتی بروند،  و حداقل ایده آسیب‌ناپذیری کرملین -که اولین بار در تهاجم اولیه ناموفق آن‌ها درهم‌شکست شد- حداقل برای سومین بار در این جنگ شکست خورد.