صف‌آرایی هسته‌ای پکن و مسکو / ابرقدرتی آمریکا به چالش کشیده شد؟

به گزارش اکوایران، برخلاف جنگ سرد، ایالات متحده در دهه آینده رویاروی دو دشمن هسته ای قرار خواهد گرفت که در مجموع دو برابر بیشتر از این بازیگر سلاح هسته ای استراتژیک خواهند داشت. به گفته یک مقام ارشد آمریکایی، چین تا سال 2034 به همان اندازه سلاح های هسته ای استراتژیک خواهد داشت که ایالات متحده امروز دارد. بنابراین، یک دهه بعد، آمریکا ممکن است از روسیه و چین با داشتن بیش از 3 هزار کلاهک هسته ای استراتژیک از آمریکا که دارای 1500 کلاهک هست، پیشی بگیرند.

پایان عصر راست‌آزمایی هسته‌ای؟

آنگونه که موسسه سیاستگذاری استراتژیک استرالیا نوشته، بر اساس مفاد پیمان استارت جدید 2018، روسیه و آمریکا هر کدام مجاز به داشتن 1550 کلاهک هسته ای استراتژیک و 700 موشک بالستیک بین قاره ای مستقر، موشک های بالستیک زیردریایی و بمب افکن های هسته ای سنگین هستند. این معاهده در 5 فوریه 2026 منقضی می‌شود. اما روسیه سال گذشته تعهداتش در این پیمان را به حالت تعلیق درآورد - اگرچه ادعا می‌کند که از محدودیت عددی 1550 کلاهک هسته‌ای مستقر شده تبعیت خواهد کرد. ایالات متحده و روسیه از اوایل دهه 1970 تاکنون در مورد کاهش تسلیحات هسته ای استراتژیک رایزنی های مثبتی داشتند. در اوج جنگ سرد، زرادخانه هسته ای ایالات متحده بیش از 32 هزار سلاح و زرادخانه شوروی بیش از 45 هزار سلاح داشت. این دو بازیگر همچنین حدود 14 هزار سلاح هسته ای تاکتیکی را سرزمین هایی مانند اروپا مستقر کردند. اما اکنون این سوال مطرح می‌شود که آیا عصر راستی‌آزمایی توانایی‌های هسته‌ای استراتژیک به پایان رسیده است؟

روس‌ها و آمریکایی‌ها دیگر در سطح سیاسی درباره این موضوعات حیاتی رایزنی ندارند، اگرچه مذاکرات کارشناسی ادامه داشته  و چندین معاهده دوجانبه کنترل تسلیحات لغو شده اند، از جمله معاهده موشک های ضد بالستیک، پیمان نیروهای هسته ای در اروپا، توافقنامه آسمان های باز، توافقنامه نیروهای متعارف در اروپا و غیره.به گفته پرانای وادی - دستیار ویژه رئیس جمهور در امور کنترل تسلیحات، خلع سلاح و عدم اشاعه در شورای امنیت ملی، روسیه، چین و کره شمالی همگی در حال گسترش و تنوع زرادخانه های هسته ای خود با سرعتی سرسام آور هستند. به ادعای وادی در دهه گذشته شکاف‌های جدی در ستون‌های بین‌المللی توافقنامه های مرتبط با کاهش خطرات هسته‌ای، برجستگی سلاح‌های هسته‌ای و محدود کردن زرادخانه‌های استراتژیک بزرگترین قدرت‌های هسته‌ای آشکار شده است.باید گفت از سال 2016، روابط دوجانبه بین روسیه و آمریکا بیش از پیش بدتر شده است. ولادیمیر پوتین تلاش دارد تا اینگونه وانمود کند که انگشتش روی ماشه سلاح هسته ای است. اما چه کسی می داند در ذهن او چه می گذرد؟ پوتین باید به خاطر داشته باشد که در اوج جنگ سرد، محاسبات پنتاگون این بود که در صورت حمله اتمی تمام عیار به روسیه، حدود یک چهارم جمعیت روسیه یا 70 میلیون نفر در عرض 48 ساعت کشته خواهند شد.

محرک واشنگتن برای ورود به جنگی همه‌جانبه

چین از مشارکت با آمریکایی ها در مورد کنترل و راستی آزمایی تسلیحات هسته ای خودداری کرده است. این کشور ادعا می کند که نیروهای هسته ای استراتژیکش در مقایسه با نیروهای ایالات متحده انقدر اندک است که صحبت از مذاکره بی فایده خواهد بود. درست است که تا همین اواخر، ذخایر استراتژیک هسته ای چین از بریتانیا یا فرانسه (هر کدام 200 تا 300 سلاح هسته ای) بیشتر نبود. با این حال، طبق گفته پنتاگون، چین اکنون حدود 500 سلاح هسته ای دارد و تا سال 2030 به هزار سلاح هسته ای دست پیدا می کند. شکی وجود ندارد که نوع محدودیت هایی که ایالات متحده ممکن است در باب آن با روسیه به توافق برسد، تحت تأثیر اندازه و مقیاس ساخت هسته ای چین و نیازهای بازدارندگی ایالات متحده در رابطه با پکن قرار دارد.با این حال، هنوز هیچ برنامه ای در ایالات متحده برای اعمال محدودیت بر سلاح های هسته ای روسیه و چین وجود ندارد. این یک گام بسیار پرهزینه خواهد بود و احتمالاً چند دهه طول خواهد کشید. اگرچه می‌توان کلاهک‌ها را از ذخیره خارج کرد. مشاور امنیت ملی رئیس جمهور به صراحت گفته که آمریکا «نیازی ندارد نیروهای هسته‌ای خود را افزایش دهد تا در این عرصه با رقبا برابری کند یا در زمینه بازدارندگی دست بالا را داشته باشد».

با این حال اگر ایالات متحده ظرفیت جنگ هسته ای بزرگ را به طور همزمان علیه چین و روسیه افزایش دهد، داشتن 1500 کلاهک کافی نخواهد بود. وادی کاملاً روشن کرد که ایالات متحده باید وضعیت و توانایی های خود را ارتقا داده تا از تحقق بازدارندگی و رسیدن به سایر اهداف در آینده اطمینان حاصل کند. این دستورالعمل به روز شده هسته ای بر نیاز به حسابرسی جهت رشد و تنوع زرادخانه هسته ای جمهوری خلق چین – و نیاز به بازدارندگی همزمان روسیه، چین و کره شمالی تاکید دارد. به طور خلاصه، روسیه و چین ایالات متحده و متحدانش را مجبور می کنند تا برای جهانی آماده شوند که در آن رقابت هسته ای بدون تضمین محدودیت های عددی رخ می دهد.راه های مختلفی وجود دارد که آمریکا می تواند موقعیت هسته ای خود را تغییر دهد. در حال حاضر، ایالات متحده در حال توسعه یک نوع جدید ICBM به نام LGM-35 Sentinel است تا جایگزین 450 ICBM قدیمی Minuteman شود و از سال 2029 تا 2075 خدمت کند، اگرچه این برنامه با بیش از دو سال تاخیر اجرا می شود. هزینه های اولیه این پروژه به سرعت از بودجه اولیه 95.3 میلیارد دلار آمریکا به بیش از 125 میلیارد دلار در ژانویه 2024 برآورد شده است. روسیه خود بر نوسازی هسته ای متمرکز شده، از جمله توسعه موشک ICBM Sarmat که جایگزین SS-18 Satan جنگ سرد خواهد شد، که حامل یک کلاهک 20 مگاتونی یا 10 کلاهک یک مگاتنی است را در اولویت قرار داده. روسیه همچنین در حال توسعه یک زیردریایی هسته ای جدید با موشک بالستیک (SSBN) و همچنین یک اژدر بسیار بزرگ با سلاح هسته ای است.

با این حال، نکته قابل تامل این است که توانایی هسته‌ای دو کشور در برابر حملات پیشگیرانه ایالات متحده در جنگ زیر آب بسیار آسیب‌پذیر است. به نظر می‌رسد چین می‌داند که SSBN‌هایش بسیار آسیب‌پذیر هستند، از همین رو بر روی موشک‌هایش سرمایه گذاری کرده تا هدف‌گیری ایالات متحده را پیچیده کند.در این میان این امکان وجود دارد که ایالات متحده استفاده از ذخایر عظیم کلاهک های هسته ای ذخیره خود را در دستور کار قرار دهد که در مجموع 4200 عدد است. طبق گزارش سال 2009 کمیسیون وضعیت استراتژیک آمریکا، ایالات متحده انبار بزرگی از سلاح های ذخیره را به عنوان پوششی در برابر غافلگیری، چه از نوع ژئوپلیتیکی یا فنی در اختیار دارد.غافلگیری ژئوپلیتیکی می‌تواند برای مثال به معنای تغییر ناگهانی در نیت رهبری روسیه یا چین باشد؛ گزاره ای که تهدیدی برای ایالات متحده است و این توان را دارد تا واشنگتن را بارگیری مجدد سلاح‌های هسته‌ای ذخیره در سیستم‌های تحویل وادارد. همه اینها نشان می دهد که اگر شرایط استراتژیک آمریکا به طور چشمگیری بدتر شود یا اگر یکی از دشمنان هسته ای این بازیگر در حوزه فن آوری به پیشرفتی چشم گیر دست یابد، واشنگتن می تواند به سرعت به حدود 4 هزار کلاهک هسته ای استراتژیک ذخیره دسترسی پیدا کند.

این همان جایی است که بازدارندگی هسته‌ای گسترده وارد عمل می‌شود. واشنگتن باید به دقت به نحوه واکنش کشورهایی مانند ژاپن توجه کند. ژاپن با تهدید هسته ای بالقوه نه تنها از سوی چین و روسیه، بلکه از سوی کره شمالی (که توانایی هسته ای نسبتاً خام آن را نباید دست کم گرفت) مواجه است. با این حال، بازدارندگی گسترده یک نتیجه قطعی نیست - به ویژه برای متحدان آمریکا-.

این مفهوم در جنگ سرد نسبتاً ساده بود زیرا تنها شوروی در قامت ابرقدرت هسته ای مانور می داد. اما امروز مفهوم بازدارندگی هسته‌ای منوط به تفسیر هریک از قدرت های هسته ای از اهرمی است که در اختیار دارند. متحدان با تهدیدات هسته ای و متعارف فزاینده روسیه، چین و کره شمالی روبرو هستند و ممکن است نگران اعتبار تضمین های ایالات متحده شوند.ایالات متحده در جنگ سرد تمام تلاش خود را به کار برد تا اطمینان حاصل کند که بازدارندگی اش معتبر و مؤثر تلقی می شود، از جمله از طریق سیاست های اعلامی قوی که در این صورت عقب نشینی از تعهدات بازدارنده هسته ای خود را بسیار دشوار می کرد.در شرایط کنونی نیز ایالات متحده باید با متحدان خود در باب آنچه برای اطمینان شان مورد نیاز است، رایزنی دقیقی داشته باشد.