تقابل تهران و تل‌آویو به کدام سو می‌رود؟

به گزارش اکوایران، پس از حمله روز شنبه اسرائیل به ایران، مقامات آمریکایی به سرعت نسبت به تداوم چرخه خشونت هشدار دادند، اما تحلیلگران می‌گویند کاهش تنش پایدار یک نتیجه قطعی نیست.

یک مقام ارشد دولت آمریکا پس از این حملات گفت که حملات هوایی باید پایانی بر این تبادل آتش مستقیم بین اسرائیل و ایران باشد.

به گزارش سی‌ان‌ان، پس از انتشار گزارش‌هایی مبنی بر شنیده شدن صدای انفجار در تهران، اسرائیل در بیانیه‌ای ادعا کرد آنچه را که «حملات دقیق به اهداف نظامی در ایران» توصیف می‌کند در اوایل روز شنبه آغاز کرده است. این حملات در پاسخ به رگبار موشک‌های جمهوری اسلامی ایران به اسرائیل در اول اکتبر بود که به تلافی ترور حسن نصرالله رهبر حزب‌الله و دیگران بود.

ایران گفت که اسرائیل روز شنبه به بخش‌هایی از مراکز نظامی در استان‌های تهران، خوزستان و ایلام حمله کرده و در برخی مناطق «خسارات محدودی» وارد کرده است.

کارشناسان ایرانی گفتند که به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی ایران حمله اسرائیل را کم اهمیت جلوه داده است. رسانه‌های دولتی تصاویری را پخش کردند که نشان دهنده آرامش در خیابان‌های تهران، با حرکت ترافیک و مردم در حال انجام کارهای روزمره بود.

وزارت خارجه جمهوری اسلامی این حمله را محکوم کرد و آن را «نقض آشکار» قوانین بین‌المللی خواند. این وزارتخانه افزود که ایران پس از حملات اسرائیل «خود را موظف می‌داند که از خود دفاع کند.»

تریتا پارسی، معاون اجرایی موسسه کوئینسی در واشنگتن، گفت که واکنش ایران ممکن است «بیشتر منعکس‌کننده تمایل آنها برای کاهش تنش باشد تا ارزیابی واقعی آسیب‌هایی که اسرائیل به ایران وارد کرده است»، مانند تلاش‌های اسرائیل برای پنهان کردن خسارات ناشی از حمله 1 اکتبر جمهوری اسلامی ایران.

پس از چند ساعت حمله روز شنبه، ارتش اسرائیل اعلام کرد که سایت‌های تولیدی مورد استفاده برای تولید موشک‌هایی را که جمهوری اسلامی ایران طی سال گذشته به سوی اسرائیل شلیک کرده است، هدف قرار داده است. اسرائیل همچنین اعلام کرد که بامداد روز شنبه سامانه‌های پدافند هوایی ایران را هدف قرار داده تا به هواپیماهایش اجازه حمله به سایر اهداف را بدهد.

به گفته مقامات اسرائیلی، تصمیم اسرائیل برای حمله بامداد شنبه پس از هفته‌ها رایزنی در کابینه امنیتی این کشور درباره ماهیت و دامنه چنین حمله‌ای اتخاذ شد.

مقامات آمریکایی مشتاق نشان دادن میزان مهار و دقیق بودن حمله اسرائیل بوده‌اند، به‌ویژه آن که ایالات متحده به دلیل ترس از برافروختن درگیری گسترده‌تر، اسرائیل را تحت فشار قرار داد تا به زیرساخت‌های انرژی ایران حمله نکند، درخواستی که به نظر می‌رسد اسرائیل به آن توجه کرده است.

پس از پایان حملات تلافی جویانه اسرائیل علیه ایران، شان ساوت، سخنگوی شورای امنیت ملی گفت که کاخ سفید از جمهوری اسلامی ایران می‌خواهد که حملات خود به اسرائیل را متوقف کند تا این چرخه جنگ بدون تشدید بیشتر پایان یابد.

اما اسرائیل همیشه خواسته‌های متحد آمریکایی خود را برآورده نکرده است. در طول جنگ، اسرائیل از درخواست‌های ایالات متحده برای خویشتن داری در مورد عملیات رفح در جنوب غزه، و اخیراً در مورد جنگ زمینی در جنوب لبنان، سرپیچی کرده است.

اختلافات بین دو طرف در نامه‌ای در 13 اکتبر از سوی ایالات متحده به اسرائیل به اوج خود رسید که در آن خواسته شده بود تا وضعیت بشردوستانه غزه را ظرف 30 روز آینده بهبود بخشد یا در معرض خطر نقض قوانین ایالات متحده در مورد کمک‌های نظامی خارجی قرار گیرد.

دنی سیترینوویچ، محقق برنامه ایران در مؤسسه مطالعات امنیت ملی در تل آویو و افسر بازنشسته اطلاعات دفاعی اسرائیل، گفت که برای پیش بینی حوادث ساعات و روزهای آینده خیلی زود است. او گفت: «اما یک چیز واضح است، اسرائیل و جمهوری اسلامی ایران دیشب بیش از هر زمان دیگری به آستانه جنگ مستقیم نزدیک شدند.»

سیترینوویچ در ایکس گفت: «توپ اکنون در زمین ایران است.» و افزود که ایران احتمالاً با یک دوراهی آشنا مواجه است: حمله متقابل برای دستیابی به اعتبار، یا حمله اسرائیل را پایانی برای درگیری مستقیم دانستن.

پارسی از موسسه کوئینسی گفت: «اگر جمهوری اسلامی ایران خویشتنداری را انتخاب کند ممکن است این فصل بسته شود، اما درگیری زنده باقی خواهد ماند».

هنگامی که ایران پس از اقدام تلافی جویانه اسرائیل در آوریل، خویشتنداری را برگزید، دولت یهودی را جسور کرد تا رهبران کلیدی حزب‌الله در بیروت را بیرون بکشد، که چرخه بعدی درگیری را آغاز کرد.

کارشناسان می‌‌گویند در حالی که اسرائیل به جنگ های خود در غزه و لبنان ادامه می‌‌دهد، هر گونه توقف در جنگ مستقیم بین ایران و اسرائیل احتمالا کوتاه مدت خواهد بود.

پارسی گفت: « تا زمانی که این جنگ‌های منطقه‌ای ادامه داشته باشد، مسیر کلی درگیری اسرائیل و جمهوری اسلامی ایران تشدید خواهد شد. در حالی که ممکن است شاهد کاهش تنش تاکتیکی باشیم، اما مسیر تنش همچنان رو به  افزایش است.»

اسرائیل مدتهاست که تلاش کرده است جمهوری اسلامی ایران و دیگر نیروهای مورد حمایت آن را به بازدارندگی بازگرداند. اما کارشناسان می‌گویند که استراتژی اسرائیل ممکن است کاملاً مؤثر نباشد.

هلیر، محقق بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی و مؤسسه خدمات سلطنتی ایالات متحده برای مطالعات دفاعی و امنیتی در لندن، به پائولا نیوتن از سی‌ان‌ان گفت که بازدارندگی اغلب به عنوان بهانه‌ای توسط دولت مهاجم استفاده می‌شود، اما تنها منجر به بی‌ثباتی بیشتر منطقه می‌شود. او گفت: «تنش از طریق تشدید تنش کاهش نمی‌یابد، این باورنکردنی‌ترین چیزی است که شنیده‌ام.»