خاورمیانه در قلمروی ناشناخته؛ خطوط قرمز جدیدی که تهران و تل‌آویو ترسیم کردند

به گزارش اکوایران، اکنون چشم‌ها خیره به حرکت ایران است.

اینکه تهران چگونه به حمله هوایی اسرائیل به قلمرو خود پاسخ می‌دهد، می‌تواند تعیین کند که آیا منطقه به سمت جنگ همه جانبه می‌رود یا در سطح آشفتگی و بی‌ثباتی فعلی باقی می‌ماند.

به نوشته آسوشیتدپرس، در قلمرو محاسبات سرد ژئوپلیتیک خاورمیانه، حمله‌ای در مقیاسی که اسرائیل در روز شنبه انجام داد، معمولاً با پاسخی قوی مواجه می‌شود. یک گزینه محتمل، دور دیگری از رگبار موشک‌های بالستیک است که ایران تاکنون دو بار در سال جاری انجام داده است.

انتقام‌جویی نظامی به تهران این امکان را می‌دهد که نه تنها به مخاطبان داخلی بلکه به حماس در غزه و حزب‌الله در لبنان، که با اسرائیل می‌جنگند و پیشگامان محور مقاومت تهران هستند، قدرت نشان دهد.

خیلی زود است که بگوییم آیا تهران این مسیر را دنبال خواهد کرد یا خیر.

تحلیلگران می گویند که تهران ممکن است در حال حاضر تصمیم بگیرد که انتقام جویی بزرگ و مستقیمی انجام ندهد، حداقل به این دلیل که انجام این کار ممکن است محدودیت‌هایی را نشان دهد و یک پاسخ بزرگتر اسرائیل را به دنبال داشته باشد.

صنم وکیل، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در اندیشکده چتم هاوس مستقر در لندن، گفت: «ایران اهمیت این حمله را کمرنگ خواهد کرد». او گفت که ایران به دلیل برخی محدودیت‌های نظامی و اقتصادی و عدم اطمینان ناشی از انتخابات ایالات متحده و تأثیر آن بر سیاست آمریکا در منطقه، «محصور شده است».

حتی در حالی که جنگ‌های خاورمیانه ادامه دارد، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب ایران، سیگنال می‌دهد که کشورش خواهان توافق هسته‌ای جدید با ایالات متحده برای کاهش تحریم‌های بین‌المللی است.

حفظ فضای مانور

به نظر می‌رسید که بیانیه شنبه شب ارتش ایران، فضای مانوری را برای تهران فراهم می‌کند تا از تشدید تنش‌ها عقب نشینی کند. این بیانیه می‌گفت که آتش بس در نوار غزه و لبنان مهمتر از هرگونه اقدام تلافی جویانه علیه اسرائیل است.

به نوشته آسوشیتدپرس، اولین اظهارات مقامات در تهران در مورد حمله در روز یکشنبه نیز سنجیده شده بود. 

به گفته ارتش اسرائیل، حمله روز شنبه سیستم‌های پدافندی و تأسیسات تولید موشک را هدف قرار داد.

به ادعای برخی تحلیلگران، اسرائیل آسیب‌پذیری‌هایی را در دفاع هوایی ایران آشکار کرده و ممکن است حملات خود را  افزایش دهد.

 سایت‌های هسته‌ای فعلی مورد حمله قرار نگرفتند. رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، همان روز در ایکس با تایید این موضوع گفت: «تاسیسات هسته‌ای ایران تحت تأثیر قرار نگرفته است».

علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین المللی بحران گفت: «هر تلاش ایران برای انتقام‌جویی باید با توجه به این انجام شود که حزب‌الله، مهم‌ترین متحد آن علیه اسرائیل، به طور قابل‌توجهی ضربه خورده و تا کنون دو حمله متعارف آن تا حدودی دفع شده است». او گفت که انتظار دارد ایران فعلاً اقدامی نکند.

برخی از شخصیت‌های برجسته در اسرائیل، مانند یایر لاپید، رهبر اپوزوسیون، گفته‌اند که حملات به اندازه کافی پیش نرفتند.

کارشناسان منطقه‌ای پیشنهاد کردند که فهرست اهداف نسبتا محدود اسرائیل عمداً تنظیم شده تا دور شدن ایران از تشدید تنش را آسان‌تر کند.

آنطور که یوئل گوزانسکی، عضو سابق شورای امنیت ملی اسرائیل می‌گوید: «تمرکز اسرائیل بر اهداف صرفا نظامی به ایران اجازه می‌دهد تا چهره را حفظ کند».

انتخاب اهداف اسرائیل همچنین ممکن است حداقل تا حدی بازتابی از محدودیت‌ توانایی‌های آن باشد. گوزانسکی گفت: «بعید است که اسرائیل به تنهایی قادر باشد تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار دهد و به کمک ایالات متحده نیاز دارد».

خاورمیانه در یک قلمرو ناشناخته

علاوه بر این، اسرائیل هنوز اهرمی برای دنبال کردن اهداف با ارزش‌تر در صورت تلافی ایران دارد، به ویژه که احساس می‌کند اکنون دفاع هوایی ایران تضعیف شده است.

گوزانسکی گفت: «شما انواع برنامه‌های احتمالی را برای خود حفظ می‌کنید».

توماس جونو، استاد دانشگاه اتاوا با تمرکز بر ایران و خاورمیانه، در ایکس نوشت این واقعیت که رسانه‌های ایرانی در ابتدا حملات را کم اهمیت جلوه دادند، نشان می‌دهد که تهران ممکن است بخواهد از تشدید بیشتر درگیری اجتناب کند. با این حال در یک نقطه سخت گرفتار شده است.

او نوشت: «اگر حمله تلافی جویانه انجام دهد، خطر تشدید تنش را به دنبال دارد که به معنای ضرر بیشتر است. اگر تلافی نکند، سیگنالی از ضعف نشان می‌دهد.»

یک چیز مسلم است: خاورمیانه در قلمروی ناشناخته است.

برای دهه‌ها، رهبران و استراتژیست‌های منطقه در مورد اینکه آیا و چگونه ممکن است اسرائیل روزی آشکارا به ایران حمله کند، حدس و گمان می‌زدند، همان‌طور که از خود می‌پرسیدند حمله مستقیم ایران به‌جای گروه‌های متحدش چگونه خواهد بود.

امروز، این سناریو یک واقعیت است. با این حال، کتاب بازی هر دو طرف مشخص نیست، و ممکن است هنوز در حال نوشتن باشند.

واعظ گفت: «به نظر می‌رسد که یک ناهماهنگی بزرگ هم از نظر شمشیری که هر طرف به کار می‌گیرد و هم از نظر سپری که استفاده می‌کنند، وجود دارد». او گفت: «در حالی که هر دو طرف سرعت بالا رفتن از نردبان تشدید را کنترل و محاسبه کرده‌اند، اما اکنون در قلمروی کاملاً جدید هستند، جایی که خطوط قرمز جدید، قرمز تیره هستند و خطوط قرمز قدیمی صورتی شده‌اند».