مانور پر زرق و برق بن سلمان در میانه آتش خاورمیانه

به گزارش اکوایران، در یک اجلاس سرمایه‌گذاری پر زرق و برق در ریاض در هفته گذشته، اشاره‌ای به جنگ‌هایی که در سایر نقاط خاورمیانه در جریان است، نبود. در عوض، تبلیغات برای ابرشهرهای مجهز به ربات، صحبت از تاکسی‌های پرنده زیاد بود و مدیران تجاری غربی از مخاطبان می‌خواستند «در مورد چیزهایی که ممکن است، دوباره فکر کنند».

برای عربستان سعودی، این اجلاس که به عنوان ابتکار سرمایه گذاری آینده شناخته می‌شود، قرار است برنامه‌های بلندپروازانه‌ای را برای تغییر شکل اقتصاد این کشور ارائه دهد. این تلاشی برای معرفی عربستان به سرمایه گذاران جهانی به عنوان مرکزی برای هوش مصنوعی، سرمایه‌گذاری و گردشگری است، با وجود سابقه استفاده ریاض از اهرم فناوری برای سرکوب و جاسوسی از مخالفان.

به نوشته واشنگتن پست، در پشت صحنه و در حاشیه، برخی از مدیران صندوق به طور خصوصی گفتند که نگرانی‌ها در مورد سابقه حقوق بشر عربستان سعودی همچنان باعث می‌شود برخی از شرکت‌ها فرصت‌های سرمایه گذاری در این کشور را نپذیرند.

مقامات همچنین آسیب پذیری عربستان سعودی در برابر مارپیچ خشونت‌های منطقه را تایید کردند. جنگ در غزه نقشه‌های ریاض برای عادی سازی روابط با اسرائیل را از مسیر خود خارج کرده بود و حملات حوثی‌ها در دریای سرخ به مسیرهای کشتیرانی در سواحل عربستان آسیب زده است.

شاهزاده فیصل بن فرحان آل سعود، وزیر امور خارجه عربستان سعودی روز پنجشنبه در این نشست گفت: «تشدید بیشتر خطرناک است. این برای همه طرف‌ها خطرناک است». او گفت که عربستان سعودی تعامل با ایران را برای کمک به ایجاد «ثبات در منطقه» در اولویت قرار داده است.

اما از آنجایی که هفته گذشته و پس از حملات اسرائیل به سایت‌های نظامی ایران، ترس از درگیری گسترده‌تر در خاورمیانه دوباره افزایش یافت، مقامات سعودی ترجیح دادند روی چیزهای دیگری تمرکز کنند. وعده‌های بزرگ رشد اقتصادی، سرمایه گذاری‌های پرسود و پیشرفت‌های فناوری در دستور کار بود. مقامات گفتند که عربستان سعودی در موقعیت منحصر به فردی برای تبدیل شدن به یک نیروگاه سرمایه گذاری برای جهان قرار دارد.

یاسر الرمیان، رئیس صندوق سرمایه گذاری عمومی عربستان سعودی (PIF)، بزرگترین صندوق دولتی جهان، گفت: «در جهانی که دچار عدم اطمینان شده است، کشورهایی که می‌توانند سرمایه را بسیج کنند و شکاف بین شرق و غرب، شمال و جنوب را پر کنند، ضروری هستند.

او گفت: «عربستان سعودی با منابع منحصر به فرد و موقعیت جغرافیایی استراتژیک خود، می‌تواند به عنوان یک اتصال دهنده فوق العاده عمل کند.

محور تلاش‌های خود تبلیغی عربستان سعودی چشم‌انداز 2030 است، یک ابتکار توسعه بزرگ که توسط ولیعهد و رهبر این کشور، محمد بن سلمان رهبری می‌شود. شاهزاده می‌گوید می‌خواهد عربستان سعودی را که دومین ذخایر بزرگ اثبات شده نفت در جهان را دارد، اتکای خود به صادرات هیدروکربن را کاهش دهد و منابع درآمد خود را متنوع کند.

فیصل علیابراهیم وزیر اقتصاد و برنامه ریزی عربستان سعودی روز سه شنبه اعلام کرد که «فعالیت‌های غیرنفتی» اکنون 53 درصد از تولید ناخالص داخلی واقعی این کشور را تشکیل می‌دهد.

عربستان سعودی همچنین در حال پیگیری یک سری پروژه‌های آینده نگرانه و گران قیمت است که توسط صندوق سرمایه‌گذاری آن حمایت می‌شود، که برخی از آن‌ها با چالش مواجه شده‌اند: آسمان خراش مکعبی شکل که یک مرکز خرید است، یک کلان شهر بیابانی که توسط ربات‌ها خدمات رسانی می‌شود و یک سیستم راه آهن پرسرعت 22 میلیارد دلاری.

بخش‌هایی از این کلان‌شهر بیابانی، معروف به نئوم، در بحبوحه کاهش قیمت نفت و درآمدهای کمتر از حد انتظار دولت، حذف شده است، تعدیل‌هایی که به گفته تحلیلگران به دلیل مقیاس گسترده برنامه‌ها و محدود شدن زنجیره‌های عرضه جهانی، اجتناب‌ناپذیر است.

تیم کالن، رئیس سابق نمایندگی صندوق بین‌المللی پول در عربستان سعودی، گفت که اظهارات مقامات سعودی را دیده است که نئوم می‌تواند ۲۰ درصد از بازار فولاد جهان را به خود اختصاص دهد.

او گفت: «این که آیا این درست است یا نه، سؤالات جدی در مورد مقدار فولاد، مقدار سیمان و سایر مواد مورد نیاز شما، و این که چگونه آن را در دسترس قرار می‌دهید، ایجاد می‌کند.»

روز سه‌شنبه، روث پورات، مدیر ارشد سرمایه‌گذاری شرکت آلفابت و گوگل، در یک سالن مملو از جمعیت، به حضار گفت که «درباره چیزهایی که ممکن است تجدید نظر کنند» زیرا عربستان سعودی به‌دنبال تثبیت خود به عنوان قطب هوش مصنوعی منطقه است. او گفت: «ما در زمان خارق‌العاده‌ای در تاریخ زندگی می‌کنیم. هوش مصنوعی فناوری تحول آفرین این نسلی است.»

هم‌چنین در این پنل مدیران ارشد بلک راک، مدرنا و سیتادل حضور داشتند که برخی از آن‌ها پس از قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی و ستون‌نویس واشنگتن پست، در نشست سال 2018 شرکت نکردند. سیا به این نتیجه رسید که شاهزاده محمد دستور قتل او را صادر کرده است.

در سال‌های پس از آن، تقریباً همه بازیگران کلیدی به گردهمایی سالانه بازگشته‌اند و اکثر آن‌ها می‌گویند که آینده درخشانی برای عربستان می‌بینند.

پیتر دیاماندیس، یکی از اعضای هیئت مدیره این اجلاس، گفت: «دموکراسی‌ها آشفته‌اند. پادشاهی‌های خوش خیم کارآمد هستند». او پیش‌بینی می‌کند که با مقررات کمتر، نظارت کمتر و سرمایه‌های هنگفت، عربستان سعودی شاهد پیشرفت سریع فناوری‌ها از هوش مصنوعی تا خودروهای خودران خواهد بود.

او گفت: «آنها دیدگاهی طرفدار فناوری دارند، و ما باید به ارائه چشم‌اندازی امیدوارکننده و شامل فراوانی از آینده کمک کنیم.»

اما ثبات سیاسی که سرمایه‌گذارانی مانند دیاماندیس را به خود جذب می‌کند به آنچه که گروه‌های حقوقی می‌گویند سرکوب مخالفان و بیان آزاد توسط دولت است، متکی است. در گزارش جهانی 2024 دیده‌بان حقوق بشر، عربستان سعودی متهم به دستگیری «مخالفان مسالمت‌آمیز، روشنفکران و فعالان حقوق بشر» شده است و برخی از آنها به دلیل پست‌های رسانه‌های اجتماعی به «ده‌ها سال حبس یا حکم اعدام» محکوم شده‌اند.

کلود گرونیتزکی، مدیر ایکوییتی الاینس، یک شرکت سرمایه گذاری خطرپذیر گفت که علیرغم سوابق ضعیف حقوق بشری عربستان سعودی، او از ایده برگزاری کنفرانس سرمایه گذاری غیرغربی استقبال می کند.

او گفت: «من معتقدم که داشتن یک جهان چندقطبی واقعاً مهم است»، اما با توجه به موقعیت اجلاس، او گفت که انتظار دارد بحث قوی‌تری درباره درگیری در منطقه برگزار شود.

او گفت: «این نوع استفاده از قدرت و نفوذ یک مسئولیت است. احساس می‌کردم که بسیاری از مردم تنها با تمرکز بر کسب درآمد و جمع‌آوری پول آمده‌اند.»

عربستان سعودی همچنین کمپین خود برای رونق گردشگری در این پادشاهی را با سرمایه گذاری در سرگرمی‌ها در بوق و کرنا کرد. در اوایل سال جاری، این کشور میزبان افتتاحیه جام جهانی Esports، یک تورنمنت رقابتی برای گیمرهای حرفه‌ای بود. در مجموع، پادشاهی قصد دارد 38 میلیارد دلار در حوزه بازی‌های ویدیویی سرمایه گذاری کند.

دن بانتینگ، مدیر توسعه بازی‌های ویدیویی، گفت: «در سرتاسر جهان، مقداری رکود در تأمین مالی بازی‌ها بوده‌ است». او گفت که از آنجایی که اکثر جهان همچنان با خماری سرمایه گذاری پس از کووید درگیر هستند، عربستان سعودی یکی از تنها کشورهایی است که مایل است چنین پول‌هایی خرج کند.