دونالد ترامپ در شطرنج پیچیده پایان دادن به جنگ اوکراین

به گزارش اکوایران، «آن‌ها در حال مرگ هستند، روس‌ها و اوکراینی‌ها»، این‌ها سخنان ترامپ در سال گذشته بود. «من می‌خواهم آن‌ها دیگر نمیرند. و من این کار را انجام می‌دهم. در ۲۴ ساعت.»

در ژانویه، ترامپ به کاخ سفید باز می‌گردد. اما آیا او می‌تواند بزرگ‌ترین جنگ در اروپا از سال ۱۹۴۵ را به پایان برساند؟ احتمالات علیه او هستند. او باید با مقاومت روسیه، خشم اوکراین و تفرقه در اروپا مقابله کند. ترس این است که ترامپ ممکن است به خاطر ظاهر قضیه، توافق بدی را پیش برد.

به گزارش اکونومیست، اگر اولویت ترامپ رسیدن به توافق باشد؛ هر توافقی، او می‌تواند به سادگی کمک‌های خود به اوکراین را قطع کرده و اصرار کند که اوکراین خواسته‌های روسیه را بپذیرد. برخی از افراد در دایره نزدیک به او، مانند پسرش دونالد جونیور، از این ایده خوشحال می‌شوند که ترامپ «حق‌الزحمه» اوکراین را قطع خواهد کرد؛ یعنی میلیاردها دلاری که آمریکا به آن کشور کمک می‌کند تا در برابر حمله تمام‌عیار روسیه دفاع کند.

جِی‌دی وانس، معاون رئیس‌جمهور منتخب، در سال ۲۰۲۲ اعلام کرد: «من واقعاً اهمیتی نمی‌دهم که چه اتفاقی برای اوکراین بیفتد.»، او در آوریل امسال افزود: «من همچنان مخالف هرگونه پیشنهادی برای ادامه تأمین مالی این جنگ توسط ایالات متحده هستم.»

اگر آمریکا کمک‌های خود به اوکراین را قطع کند، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، می‌تواند تقریباً شرایط را کنترل کند. در ژوئن او شرایط خود را بیان کرد: اوکراین باید نیروهای خود را از چهار استان ضمیمه‌شده توسط روسیه، دونتسک، لوهانسک، خرسون و زاپوریژیا، عقب بکشد، حتی اگر حدود یک‌چهارم از این مناطق هنوز در دست اوکراین باشد. (روسیه همچنین کریمه را که در سال ۲۰۱۴ اشغال کرده است حفظ خواهد کرد). اوکراین همچنین باید از برنامه‌های خود برای پیوستن به ناتو صرف‌نظر کند.

بدون شک این یک نمایش است. در نوامبر، مقامات روسی به خبرگزاری رویترز گفتند که آن‌ها ممکن است فقط خطوط فعلی را حفظ کرده و «امکان مذاکره درباره تقسیم دقیق‌تر» سرزمین را در نظر بگیرند. اما با عقب‌نشینی نیروهای اوکراینی، صنعت دفاعی روسیه در حال رشد و پیوستن نیروهای کره شمالی به جنگ در کنار روسیه، پوتین باور دارد که دست بالا را دارد.

اگرچه فشارهای اقتصادی و اجتماعی در داخل در حال افزایش است، او عجله‌ای برای پایان دادن به جنگ ندارد. حتی ممکن است برخی از خواسته‌های تحقیرآمیزی که مذاکره‌کنندگان روس در مذاکرات صلح سال ۲۰۲۲ مطرح کردند، از جمله محدودیت‌های شدید برای نیروهای مسلح اوکراین (حداکثر ۸۵,۰۰۰ نفر)، تانک‌ها (حداکثر ۳۴۲ دستگاه) و موشک‌ها (برد حداکثر ۴۰ کیلومتر) را دوباره مطرح کند، زیرا می‌داند اوکراینی‌ها حتی تحت فشار هم این‌ها را نمی‌پذیرند.

با این حال، برخی ناظران بر این باورند که ترامپ شکست اوکراین را هم برای آمریکا و هم برای تصویر خود بد می‌داند.

ماتئو کرونیک، عضو شورای آتلانتیک در واشنگتن دی‌سی، که به‌تازگی با مایک والتز مقاله‌ای برای نشریه اکونومیست نوشته است، می‌گوید: «ترامپ اجازه نمی‌دهد فریب بخورد.» والتز کسی است که ترامپ به عنوان مشاور امنیت ملی خود انتخاب کرده است. «او از یک توافق بد فاصله خواهد گرفت.» افراد نزدیک به ترامپ می‌گویند که او از شکست در اوکراین می‌ترسد، که همانطور که خروج آشفته از افغانستان در سال ۲۰۲۱ به اعتبار جو بایدن آسیب زد، به او آسیب بزند.

مایک والتز اذعان کرده است که آمریکا ممکن است برای به دست آوردن شرایط بهتر از ولادیمیر پوتین به اهرم فشار نیاز داشته باشد. او پیشنهاد کرده است که آمریکا صادرات گاز خود را گسترش دهد، فروش نفت روسیه را محدود کند، تسلیحات بیشتری به اوکراین بدهد و در صورتی که پوتین وارد مذاکره نشود، محدودیت‌ها را در استفاده از آن‌ها کاهش دهد. کورت وولکر، که در دوران اولین دوره ریاست‌جمهوری ترامپ به عنوان نماینده ویژه آمریکا در اوکراین خدمت کرده، احتمال می‌دهد که رویکرد ترامپ در ابتدا ساده باشد: درخواست برای «متوقف کردن جنگ» بدون هیچ‌گونه شرطی.

برخی دیگر در دنیای ماگا نیز در حال فکر کردن به نحوه اجرای توافق هستند. کیث کلوگ، ژنرال بازنشسته‌ای که ترامپ او را به عنوان نماینده ویژه به روسیه و اوکراین منصوب کرده است، و فرد فلیتز، یک کهنه‌کار سیا در یک اندیشکده حامی ترامپ، پیشنهاد کرده‌اند که آمریکا «به ارسال تسلیحات به اوکراین ادامه دهد تا اطمینان حاصل کند که روسیه هیچ پیشرفتی نخواهد داشت و پس از آتش‌بس دوباره حمله نخواهد کرد».

از اوکراین خواسته نخواهد شد که سرزمینی واگذار کند و آمریکا و متحدانش تنها در صورتی تحریم‌ها را لغو کرده و روابط را عادی می‌کنند که روسیه توافقی «قابل قبول برای اوکراین» امضا کند. اگر ترامپ این پیشنهادات را بپذیرد، اوکراینی‌ها خوشحال خواهند شد.

راهکار ترامپ

سوال دیگر این است که اروپا چه نقشی ایفا خواهد کرد. مشاوران امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، نگرانند که دیپلماسی به یک موضوع آمریکایی-روسی تبدیل شود و اوکراین و اروپا کنار گذاشته شوند. یک دیپلمات از شرق اروپا می‌گوید: «من فکر نمی‌کنم که ما باید در مورد اینکه ترامپ می‌خواهد صلح در اوکراین برقرار شود با او مخالفت کنیم»، او معتقد است که تنها کسانی که از روسیه حمایت می‌کنند نیستند که خواستار پایان جنگ هستند. اما هدف، به گفته او، باید صلحی پایدار باشد، نه یک صلح ناقص. این دیپلمات می‌گوید ترامپ هنوز «در حال بازی با ایده‌هاست» و «او به دنبال دریافت راهکار از سمت اروپایی‌هاست.»

بله، راهکار، اما شاید همچنین یک هزینه سنگین. ترامپ بر این باور است که در کمک به اوکراین، مانند دفاع اروپا به طور کلی، اروپایی‌ها باید بیشتر هزینه‌ها را بر دوش بکشند. کشورهای اروپایی از تاریخ ۲۴ ژانویه ۲۰۲۲ تا ۳۱ اوت ۲۰۲۴ حدود ۱۱۸ میلیارد یورو (معادل ۱۲۴ میلیارد دلار) کمک به اوکراین تخصیص داده‌اند، در حالی که کمک آمریکا ۸۵ میلیارد یورو بوده است که تقریباً نسبت 60 به 40  را نشان می‌دهد. اما اگر ترامپ بخواهد این تقسیم‌بندی را به 80 به 20 تغییر دهد، به گفته دیپلمات اروپایی، این قیمت برای ادامه مشارکت آمریکا ناچیز در نظر گرفته می‌شود. خستگی از جنگ در اروپا اغراق‌آمیز است. به عنوان مثال، در آلمان، طبق یک نظرسنجی اخیر Politbarometer، ۴۳٪ از پاسخ‌دهندگان می‌خواهند کمک به اوکراین افزایش یابد، در حالی که تنها ۲۴٪ می‌خواهند این کمک‌ها کاهش یابد.

مشکل این است که اگر توافقی انجام شود، حمایت سیاسی از ادامه کمک‌ها ممکن است به سرعت کاهش یابد. روسیه بیش از ۸٪ از تولید ناخالص داخلی خود را صرف دفاع می‌کند و بنابراین ممکن است به تسلیح مجدد ادامه دهد. اوکراین، در عین حال، مجبور خواهد شد برای احیای اقتصاد خود نیروهایش را کاهش دهد. این ممکن است پوتین را وسوسه کند که دوباره در یک یا دو سال آینده حمله کند.

طبیعتاً اوکراین می‌خواهد ضمانت‌های امنیتی محکمی داشته باشد. ایده‌آل این ضمانت‌ها می‌تواند در قالب عضویت در ناتو باشد. اما ترامپ بارها از این ائتلاف انتقاد کرده است.

پیت هگست، انتخاب ترامپ برای وزیر دفاع، چهار سال پیش نوشت: «ناتو یک باقی‌مانده از گذشته است و باید حذف شود.» حتی اگر ترامپ با این نظر موافق نباشد، ممکن است سایر اعضای ناتو، مانند مجارستان، مخالفت کنند و به عضویت اوکراین رأی منفی بدهند.

برخی از افراد در اطراف ترامپ پیشنهاد کرده‌اند که اروپا به جای آن ائتلافی از کشورهای داوطلب تشکیل دهد تا نیروهایی را به داخل اوکراین اعزام کند. هرگونه اعزام نیرو بار سنگینی بر دوش نیروهای مسلح اروپا خواهد گذاشت. کشورهای شرق اروپا که چندین گروه‌ رزمی ناتو را میزبانی می‌کنند، نمی‌خواهند این نیروها را از دست بدهند. همچنین فرماندهی عالی ناتو نمی‌خواهد نیروهای ذخیره این ائتلاف را تحویل دهد. پول یکی دیگر از نگرانی‌هاست. به عنوان مثال، اعزام یک گردان به لیتوانی از سوی آلمان ممکن است تا ۶ میلیارد یورو برای راه‌اندازی و ۸۰۰ میلیون یورو در سال برای اداره آن هزینه داشته باشد. استقرار پایگاه‌ها در اوکراین نیاز به لجستیک پیچیده‌تری دارد و دفاع‌های پیشرفته‌تری می‌طلبد. برای مثال، استقرار پنج گردان در آنجا می‌تواند به راحتی از ۴۳.۵ میلیارد یورویی که کشورهای اتحادیه اروپا تاکنون برای کمک‌های نظامی به اوکراین هزینه کرده‌اند، فراتر رود. از همه مهم‌تر، بعید است که اروپایی‌ها هیچ نیرویی را بدون دخالت حداقل اندکی از سوی آمریکا اعزام کنند، اگرچه پوشش هوایی و حمایت غیرمستقیم ممکن است کافی باشد.

به گفته یک منبع دولت‌های اروپایی به نظر نمی‌رسد که تمام این مسائل را به دقت بررسی کرده باشند. «ما هیچ نشانه‌ای از یک تلاش جدی برای برنامه‌ریزی پشت این ایده بزرگ مشاهده نکرده‌ایم.» اما این ایده بزرگ حداقل در سطح بالا در پایتخت‌های اروپایی مورد بحث قرار گرفته است. کشورهای شمالی و شرقی اروپا احتمالاً راحت‌تر با این موضوع کنار خواهند آمد، در حالی که کشورهای غربی و جنوبی کمتر از آن استقبال می‌کنند. اگرچه نظر عمومی در بسیاری از کشورهای اروپایی مخالف است، در صورتی که اعزام نیرو پس از توقف درگیری‌ها و به عنوان بخشی از یک نیروی چندملیتی اروپایی انجام شود، ممکن است جذاب‌تر به نظر برسد.

مکرون ایده اعزام نیروهای فرانسوی به اوکراین را علنی مطرح کرده است.

بریتانیا نیز ممکن است یکی از اعضای بالقوه هر نیروی اعزامی باشد. نیروهای مسلح بریتانیا در اوکراین به شدت درگیر بوده‌اند و کیر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، تمایل دارد روابط امنیتی و دفاعی با شرکای اروپایی خود را بازسازی کند. مقامات آلمانی محتاط‌تر هستند. اما فریدریش مرز، رهبر حزب دموکرات‌های مسیحی راست‌گرا و احتمالاً صدراعظم آینده پس از انتخابات فوریه، به نظر می‌رسد که بازتر به این ایده نگاه کند.

حرکت به جلو و سرزنش بایدن

با این حال، این طرح‌ها به این بستگی دارند که ترامپ هنوز علاقه‌ای به یک توافق داشته باشد. اریک سیاراملا از بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی، یک اندیشکده در واشنگتن دی‌سی، که در دوران ترامپ در کاخ سفید خدمت کرده است، استدلال می‌کند که جناح ایزوله‌گر حزب جمهوری‌خواه در حال قدرت گرفتن است. ترامپ ممکن است به دنبال یک توافق آسان از طریق ترکیب «هویج برای روسیه و چوب برای اوکراین» باشد: پیشنهاد رفع تحریم‌ها علیه روسیه و تهدید به قطع کمک‌های نظامی به اوکراین. اگر اوکراین سقوط کند، سیاراملا می‌گوید ترامپ به سادگی بایدن را مقصر خواهد دانست.

سقوط اوکراین اما غیرقابل اجتناب نیست، اگرچه پیشروی‌های روسیه احتمالاً در هفته‌های آینده تسریع خواهد شد. دولت بایدن در حال تسریع ارسال تسلیحات در هفته‌های پایانی خود است و آخرین منابع مجاز از سوی کنگره را برای کمک به جبهه‌های جنگ ارسال می‌کند. این دولت همچنین قوانین محدودکننده استفاده از برخی موشک‌ها علیه اهداف در روسیه را کاهش داده و مین‌های زمینی را برای کند کردن پیشروی روسیه منتقل می‌کند. تسلیحات تا سال آینده جریان خواهند داشت، مگر اینکه ترامپ جریان آن را متوقف کند. مقامات ارشد دولت بایدن استدلال می‌کنند که ذخایر مهمات اوکراین، از جمله گلوله‌های توپخانه، موشک‌های ضد هوایی و سایر مهمات، از مدت‌ها پیش به این خوبی نبوده است.

متحدان آمریکا بیشتر از سر امید و نه اطمینان،  باور دارند که ترامپ اوکراین را به خطر نخواهد انداخت. بسیاری از مقامات ارشد اوکراینی از انتخاب ترامپ استقبال کردند. ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، پیشنهاد کرده است که دسترسی ویژه برای شرکت‌های آمریکایی به ذخایر معدنی نادر اوکراین به عنوان معامله‌ای باشد که ممکن است برای ترامپ که به معاملات تجاری علاقه دارد، جذاب باشد.

دریادار راب بائر، رئیس کمیته نظامی ناتو، در سخنرانی خود در اجلاس امنیتی هالیفاکس در کانادا در اواخر نوامبر اعلام کرد: «نمی‌توانم تصور کنم که در منافع ایالات متحده باشد که پوتین از هر گونه مذاکرات صلح به عنوان برنده بیرون بیاید.» یک وزیر امور خارجه اروپایی نیز از پذیرش این ایده که اوکراین رها شود، امتناع کرد. او گفت: «اینقدر شوکه‌کننده خواهد بود که چنین اتفاقی نخواهد افتاد.»