به گزارش اکوایران، بررسی‌های آماری نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۳ سهم پول از رشد نقدینگی شتاب بیشترین نسبت به سهم شبه پول گرفته است. در نتیجه این اتفاق ممکن است نقدینگی ایجاد شده در اقتصاد به سمت بازارهای مختلف سرازیر شود و نااطمینانی اقتصادی را افزایش دهد.

در اقتصاد هر کشوری، پول و شبه‌پول نقش کلیدی بازی می‌کنند. این دو متغیر پولی، نه‌تنها معاملات روزانه ما را ممکن می‌سازند، بلکه چرخ اقتصاد کلان را نیز به حرکت درمی‌آورند.

پول همان چیزی است که هر روز در دست داریم یا در حساب‌های بانکی‌مان می‌بینیم. از اسکناس و سکه گرفته تا پول دیجیتال، پول ابزاری است که زندگی ما را ساده‌تر می‌کند. هر جا بخواهید خرید کنید یا قرضی را بپردازید، پول آماده استفاده است. نقدینگی بالای پول آن را به ابزار اصلی مبادلات روزمره تبدیل کرده است.

از سوی دیگر، شبه‌پول دارایی‌هایی است که شاید به‌اندازه پول نقد در دسترس نباشند، اما ارزش اقتصادی بالایی دارند. سپرده‌های بلندمدت، حساب‌های پس‌انداز، و اوراق مالی نمونه‌هایی از شبه‌پول هستند. این دارایی‌ها به زمان یا شرایط خاصی برای تبدیل به پول نقد نیاز دارند، اما معمولاً سود بیشتری برای دارنده خود به همراه دارند.

می‌توان گفت پول برای نیازهای امروز است و شبه‌پول برای فردا. افراد با استفاده از پول نقد نیازهای روزمره خود را برطرف می‌کنند، درحالی‌که از شبه‌پول برای پس‌انداز و سرمایه‌گذاری بهره می‌برند.

بانک‌ها و سیاست‌گذاران اقتصادی با مدیریت پول و شبه‌پول، تورم را کنترل می‌کنند، سرمایه‌گذاری‌ها را هدایت می‌کنند و رشد اقتصادی را بهبود می‌بخشند. این هماهنگی میان پول و شبه‌پول باعث می‌شود که اقتصاد، حتی در بحران‌ها، پایدار باقی بماند و نیازهای افراد جامعه به بهترین شکل تأمین شود.

مجموع پول و شبه پول در اقتصاد نقدینگی را می‌سازد. زمانیکه نقدینگی در اقتصاد رشد می‌کند مهم است که این رشد در بیشتر از جانب کدام یک از این دو عامل باشد. اگر سهم پول از رشد نقدینگی بیشتر شود نشان می‌دهد نقدینگی ایجاد شده در جامعه به سمت بازارها حرکت کرده و ممکن است در بازارها تشنج ایجاد کند.  

اما اگر این رشد از بیشتر از جانب شبه پول باشد، سپرده‌های بانکی نقش انبار باروت را داشته و در سال‌های آتی می‌تواند با سیاست‌ها پولی اشتباه، بازارهای مختلف را تحت فشار تقاضا قرار دهد.

بررسی روند پول و شبه پول از رشد نقدینگی در ۱۳ سال اخیر سه نقطه عطف داشته که در این گزارش به آن پرداخته شده است.

030919

سه نقطه عطف در بررسی روند سهم پول و شبه پول

آمارهای نقدینگی و اجزای آن از سال ۱۳۹۱ تا شهریور ۱۴۰۳ نشان می‌دهد سهم شبه پول در رشد نقدینگی سه مقطع زمانی مهم را تجربه کرده است.

مقطع زمانی اول مربوط به سال ۱۳۹۳ بوده است. در این سال برای اولین بار در ۱۳ سال اخیر سهم شبه پول در رشد نقدینگی یک قله مهم را به ثبت رسانده و بخش زیادی از آن را به خود اختصاص داده است.

در ادامه این روند دومین مقطع زمانی مهم در مربوط به انتهای سال ۹۳ تا میانه سال ۹۴ بوده است. بررسی این بازه زمانی نشان می‌دهد سهم پول در رشد نقدینگی در این بازه زمانی منفی بوده تمام رشد نقدینگی به صورت شبه پول بوده است. شواهد نشان می‌دهد در این بازه زمانی نرخ سود حقیقی مثبت بوده و تورم سالانه به سمت تک رقمی شدن حرکت کرده است. لذا به وضوح می‌توان اثر کنترل تورم را در این بازه زمانی مشاهده کرد.

سومین و آخرین مقطع زمانی حائز اهمیت مربوط به میانه سال ۱۴۰۰ بوده که رشد نقدینگی رکورد ۱۳ ساله خود را ثبت کرده اما بیشترین سهم در رشد این نقدینگی مربوط به شبه پول بوده است. در این بازه زمانی سهم پول در رشد نقدینگی نزولی بوده و بیشتر پول به صورت بلوکه شده در سپرده‌های بلندمدت درآمده است.

آخرین بررسی‌های آماری حاکی از آن است که در سال ۱۴۰۳، سهم پول از رشد نقدینگی از ۴ درصد در فروردین به ۶.۳ درصد در شهریور رسیده و از سوی دیگر سهم شبه پول از رشد نقدینگی از ۲۰.۱ درصد در فروردین به ۲۱.۵ درصد در شهریور افزایش پیدا کرده است. این ارقام نشان می‌دهد نقش سهم پول از رشد نقدینگی در این سال پررنگ‌تر شده و این اتفاق می‌تواند باعث افزایش تورم و ایجاد تشنج در بازارها در سال جاری شود.