به گزارش اکوایران، هنگامی که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در سال ۲۰۲۲ حمله تمام‌عیاری را به اوکراین آغاز کرد، به نظر می‌رسید که او معتقد است نیروهای روسیه می‌توانند در عرض چند هفته دولت اوکراین را سرنگون کنند و پس از ۳۰ سال استقلال، سلطه مسکو بر این کشور را احیا نمایند.

اما پوتین اشتباه می‌کرد و جنگی که او آغاز کرد، نزدیک به سه سال بعد همچنان ادامه دارد. تصور این‌که پوتین به اشتباهات خود نیندیشیده باشد، دشوار است، به ویژه زمانی که نیروهای مخالف تحت رهبری شبه‌نظامیان، دمشق را تصرف کردند و بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه را کمتر از دو هفته پس از آغاز حمله خود از قدرت برکنار کردند.

به نوشته رادیو اروپا، تمرکز کرملین بر جنگ علیه اوکراین یکی از عواملی بود که به سرعت و موفقیت حمله شورشیان سوری کمک کرد. در حالی که هواپیماهای جنگی روسیه حملات خود به مناطق تحت کنترل شورشیان را افزایش دادند، اما با توجه به محدودیت‌های نظامی مسکو در سوریه و تمرکز آن بر اوکراین، روسیه تلاش گسترده‌ای برای جلوگیری از این اتفاق نکرد.

اکنون که اسد سقوط کرده است، این شکست بزرگ روسیه در خاورمیانه چه تأثیری بر جنگ این کشور علیه اوکراین خواهد داشت؟

نتایج خروج از سوریه بر جبهه اوکراین

بر اساس نظر تحلیل‌گران، این موضوع تأثیر قابل‌توجهی در میدان جنگ نخواهد داشت، اگرچه این تا حدی به سرنوشت نیروها و پایگاه‌های روسیه در سوریه بستگی دارد: پایگاه هوایی حمیمیم و تأسیسات دریایی طرطوس.

دارا ماسیکوت، تحلیلگر نظامی و پژوهشگر ارشد برنامه روسیه و اوراسیا در بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی، گفت: «یک خروج جزئی یا کامل می‌تواند برخی از ظرفیت‌های شناسایی، نیروی هوایی، نیروهای ویژه و اطلاعاتی را آزاد کند... اما حضور روسیه در سوریه احتمالاً تنها شامل چند هزار نیرو است».

آندری کووالنکو، رئیس مرکز مقابله با اطلاعات نادرست در شورای امنیت و دفاع ملی اوکراین، در یک پست تلگرامی نوشت که تا تابستان گذشته «حدود ۶۰۰۰ تا ۷۰۰۰ نیروی نظامی روسیه در سوریه حضور داشتند، از جمله اعضای شرکت‌های نظامی خصوصی مرتبط با دولت روسیه».

روسیه سوریه

کووالنکو نوشت: «با توجه به تلفات روزانه بالای ارتش روسیه در عملیات‌های هجومی حتی اگر تمام این نیروها به فدراسیون روسیه بازگردانده شوند و سپس به جنگ علیه اوکراین اعزام شوند، این امر تأثیر قابل‌توجهی بر وضعیت در خط مقدم نخواهد داشت،.»

ارتش روسیه که تلاش می‌کند دستاوردهای خود در ماه‌های اخیر را، به ویژه در منطقه دونباس در شرق اوکراین، تقویت کند، با تلفات گسترده‌ای مواجه شده است. این اقدامات در آستانه بازگشت رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده، دونالد ترامپ، انجام می‌شود که مصمم به اعمال فشار برای برقراری صلح است.

تحلیل‌گران اشاره کردند که اگر کشتی‌های روسی مستقر در طرطوس مدیترانه را ترک کنند، نمی‌توانند وارد دریای سیاه شوند زیرا ترکیه عبور از تنگه بسفر را محدود کرده است.

نیروی هوایی کمکی

میخایلو ساموس، تحلیل‌گر نظامی مستقر در کی‌یف گفت: «خروج هواپیماهای جنگی روسیه از سوریه می‌تواند تأثیر معنادارتری داشته باشد، زیرا می‌تواند گروه هوایی که علیه اوکراین می‌جنگد را تقویت کند. این عنصر هوایی است که می‌تواند نقش منفی برای اوکراین ایفا کند».

ایوان کریچفسکی، تحلیل‌گر شرکت مشاوره دیفنس اکسپرس در کی‌یف، دیدگاه متفاوتی داشت و اظهار کرد: «دستکاری روسیه در منابع خود در سوریه به هیچ وجه بر اوکراین تأثیر نخواهد گذاشت و در این مقطع نمی‌توان گفت که روس‌ها سوریه را ترک می‌کنند و موضوع تمام شده است.»

دارا ماسیکوت از بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی معتقد است: «روسیه احتمالاً حاضر است امتیازات زیادی به ائتلاف جدید در سوریه بدهد تا بتواند حداقل حضوری را در آنجا حفظ کند. روسیه همچنین تلاش خواهد کرد توافقاتی در لیبی و سودان برقرار کند تا بخشی از خسارت را جبران نماید.»

کاهش تمایل پوتین به سازش

برخی کارشناسان معتقدند شکست اعتبار روسیه در سوریه ممکن است اشتهای پوتین برای کنترل اوکراین را بیشتر کند. تاتیانا استانووایا، پژوهشگر ارشد مرکز اوراسیا کارنگی، در شبکه اجتماعی اکس نوشت: «سقوط اسد... پوتین را متزلزل کرده و تمایل او برای انعطاف‌پذیری در برابر اوکراین را کمتر کرده است. جنگ در اوکراین تا حدودی برای او به قیمت سوریه تمام شده است و این موضوع تمایل او برای مصالحه را کاهش می‌دهد.»

روث دایرموند، مدرس ارشد در دانشکده مطالعات جنگ کینگز کالج لندن، معتقد است که وقایع سوریه احتمالاً تأثیر زیادی بر عزم روسیه برای پیروزی در اوکراین نخواهد داشت. وی گفت: «با توجه به اینکه ریاست جمهوری پوتین به شدت با جنگ در اوکراین گره خورده است و او تا این حد حاضر شده اقتصاد و جامعه روسیه را بازسازی کند و این تعداد جان را برای این جنگ فدا کرده، بعید است که شکست در سوریه تأثیر چندانی داشته باشد.»

روسیه سوریه حمیمیم

ماسیکوت اضافه کرد که این موضوع به میزان حضوری که روسیه می‌تواند در سوریه و منطقه حفظ کند بستگی دارد: «اگر روسیه به‌طور کامل از سوریه بیرون رانده شود و نتواند پایگاه‌هایی در جای دیگر منطقه ایجاد کند، این ضربه جدی به قدرت روسیه احتمالاً باعث خواهد شد پوتین سرسخت‌تر شود و بخواهد کنترل و "موفقیت" خود را در اوکراین نشان دهد.»

در همین حال، مفسران اوکراینی می‌گویند سقوط یک حکومت که نماد جدید قدرت روسیه در خارج بود، ممکن است باعث شود سایر کشورهای جهان، مسکو را ضعیف‌تر و آسیب‌پذیرتر از زمانی ببینند که قدرت اسد برای نزدیک به یک دهه پس از مداخله نظامی روسیه در سوریه محکم به نظر می‌رسید.

ولادیمیر اوگریژکو، وزیر خارجه اوکراین در سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹، گفت: «افسانه‌هایی که می‌گفت روسیه بزرگ و شکست‌ناپذیر است، همگی فقط تبلیغات بودند. و من فکر می‌کنم این موضوع بار دیگر در بسیاری از پایتخت‌ها به وضوح دیده شد و بر تمام رویدادهای بعدی تأثیر خواهد گذاشت.»

او اضافه کرد: «برای ما، این یک لحظه مثبت در کار با شرکای غربی است. و ما باید از این لحظه بهره ببریم.»

اولکساندر خارا، تحلیل‌گر سیاسی اوکراینی اظهار کرد: «ما می‌توانیم از این موضوع در اوکراین استفاده کنیم و نشان دهیم که قدرت‌های هسته‌ای می‌توانند شکست بخورند. اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان شکست خورد، ایالات متحده در ویتنام عملاً شکست خورد.»

او اضافه کرد این موضوع می‌تواند به متقاعد کردن حامیان کی‌یف کمک کند که «اگر آن‌ها با تسلیحات و سایر حمایت‌های لازم به ما کمک کنند، می‌توانیم در اوکراین پیروز شویم.»

دایرموند همچنین گفت: «ما در گذشته دیده‌ایم که غرب زمانی که اوکراین موفقیت‌های نظامی علیه روسیه کسب کرده، حاضر به ارائه حمایت‌های بیشتری شده است. ناتوانی کرملین در انجام اقدامات جدی برای جلوگیری از این تحقیر ژئوپلیتیکی [در سوریه] نشان می‌دهد که آن‌ها چقدر در اوکراین تحت فشار هستند.»

او نتیجه‌گیری کرد: «این موضوع، همراه با شکست تهدیدات هسته‌ای اخیر پوتین، باید کشورهای عضو ناتو را به حمایت از اوکراین تشویق کند.»