تردید در سفر به واشنگتن؛ نتانیاهو پس از مرحله اول آتش‌بس جنگ را از سر می‌گیرد؟

به گزارش اکوایران، با آغاز آتش‌بس میان اسرائیل و حماس، بسیاری از اعضای جناح راست‌گرای افراطی اسرائیل ناراضی هستند.

فرستاده رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، در امور خاورمیانه، استیو ویتکاف، نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو را تحت فشار قرار داد تا با توافقی با حماس موافقت کند، اما جناح راست اسرائیل همچنان نسبت به مواضع او در مورد جنگ مشکوک است.

به نوشته بن کاسپیت، تحلیل‌گر المانتیور، در حالی که رسانه‌های حامی نتانیاهو به حمله به ویتکاف ادامه می‌دهند و شبکه ۱۴ اسرائیل که به نتانیاهو نزدیک است، ادعا کرده که او ممکن است روابط تجاری با قطر داشته باشد، نخست‌وزیر اسرائیل از رویارویی مستقیم با دولت جدید آمریکا اجتناب می‌کند.

آتش‌بس شکننده

آتش‌بس شکننده ۱۹ ژانویه روز شنبه، زمانی که حماس از آزادی شهروند اسرائیلی، آربل یهود، امتناع و اعلام کرد که این زن جوان به دلیل اینکه در اسارت گروه جهاد اسلامی در غزه است، قادر به آزادی او نیست، با نخستین چالش جدی خود مواجه شد. طبق توافق آتش‌بس، قرار بود او همراه با سه سرباز زن دیگر که روز شنبه توسط حماس آزاد شدند، به اسرائیل تحویل داده شود.

اسرائیل در واکنش به این اقدام، از بازگشایی کریدور نتساریم که ۱۵ ماه پیش پس از حمله به نوار غزه برای قطع ارتباط شمال و جنوب ایجاد کرده بود، خودداری کرد. صدها هزار فلسطینی که امیدوار بودند پس از آتش‌بس به خانه‌های خود بازگردند، سرگردان شدند و از حداقل سرپناهی که در جنوب غزه در طول جنگ داشتند، محروم ماندند. نیروهای اسرائیلی مستقر در این کریدور قرار بود منطقه را به یک پیمانکار آمریکایی تحویل دهند که وظیفه بررسی کسانی که بازمی‌گشتند برای کشف سلاح را بر عهده داشت، اما در عوض، دستور گرفتند که از عبور هزاران فلسطینی ناامید جلوگیری کنند.

این بحران ظرف ۴۸ ساعت حل شد و حماس عقب‌نشینی کرد. جنبش جهاد اسلامی روز دوشنبه ویدئویی از آربل یهود در اسارت منتشر کرده و وعده داد که او را به همراه دو ربوده‌شده دیگر در ۳۰ ژانویه آزاد خواهد کرد. سه ربوده‌شده دیگر از میان ۳۳ نفری که در مرحله اول آتش‌بس گنجانده شده بودند، قرار است در اول فوریه آزاد شوند.

حماس همچنین طبق توافق، به اسرائیل اطلاع داد که هشت نفر از ۳۳ ربوده‌شده موجود در فهرست، کشته شده‌اند، برخی در جریان حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و برخی دیگر در طول دوران اسارتشان.

یک مقام ارشد نظامی اسرائیل به شرط ناشناس ماندن به المانیتور گفت: «حال که صدها هزار نفر به شمال بازمی‌گردند، احتمال از سرگیری جنگ توسط اسرائیل پس از پایان مرحله اول توافق بسیار اندک است.»

با این حال، تندروهای عضو کابینه از نتانیاهو می‌خواهند که پس از پایان مرحله اول آتش‌بس در اواخر فوریه، جنگ را از سر بگیرد تا به طور کامل حماس را نابود کند.

یک منبع دیپلماتیک اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود، اظهار داشت: «اگر نتانیاهو فکر می‌کند که ترامپ به او اجازه می‌دهد که در چند هفته آینده دوباره جنگ را شروع کند، ساده‌لوح است. ترامپ جنگ در غزه را پایان‌یافته می‌داند.»

اما ترامپ، که برای اولین بار به دلیل فشار بر نتانیاهو از سوی جناح راست اسرائیل مورد انتقاد قرار گرفته، پیشنهاد دیگری را مطرح کرد: مهاجرت ساکنان فلسطینی غزه به کشورهای همسایه عربی. رئیس‌جمهور آمریکا روز شنبه خواستار انتقال «احتمالاً یک و نیم میلیون نفر» از ساکنان منطقه «ویران‌شده» غزه به مصر، اردن یا کشور عربی دیگری شد.

رهبران مصر و اردن به‌وضوح اعلام کردند که این ایده از ابتدا غیرقابل اجرا بوده است. گزارشی از کانال ۱۲ اسرائیل که ادعا می‌کرد آلبانی ممکن است با پذیرش حدود ۱۰۰ هزار فلسطینی از میان ۲.۲ میلیون ساکن غزه موافقت کند، به شدت از سوی نخست‌وزیر آلبانی، ادی راما، تکذیب شد. در حال حاضر، چشم‌انداز اخراج گسترده فلسطینی‌های غزه و اشغال این منطقه توسط اسرائیل، خیالی و دور از واقعیت به نظر می‌رسد.

نتانیاهو در تلاش برای عادی‌سازی روابط با عربستان

رویداد مهم بعدی در تقویم سیاسی، سفر احتمالی نتانیاهو به واشنگتن در تاریخ ۳ تا ۵ فوریه است. او اولین رهبر خارجی خواهد بود که پس از مراسم تحلیف ترامپ با او دیدار می‌کند.

یک منبع دیپلماتیک اسرائیلی گفت: «این اقدام نشانه‌ای از حسن نیت رئیس‌جمهور آمریکا به نتانیاهو برای تشکر از او بابت موافقت با توافق با حماس خواهد بود.»

با این حال، این سفر هنوز قطعی نیست، زیرا وضعیت سلامت نتانیاهو پس از جراحی پروستات در ۲۹ دسامبر و عفونتی که احتمالاً به دلیل ترک زودهنگام بیمارستان برای حضور در رأی‌گیری اضطراری کنست به آن مبتلا شده، همچنان نگران‌کننده است. پزشکان او به دادگاه منطقه‌ای تل‌آویو، جایی که نتانیاهو به اتهام فساد مالی محاکمه می‌شود، گزارش داده‌اند که او همچنان در راه رفتن و ایستادن مشکل دارد. تصاویر منتشرشده نیز نشان می‌دهند که او رنگ‌پریده به نظر می‌رسد.

با این حال، به گفته دستیارانش، نتانیاهو مصمم است که هم برای نمایش قدرت و نفوذ خود و هم برای استفاده از توافق غزه به‌عنوان ابزاری برای جلب حمایت ترامپ در صورت از سرگیری جنگ علیه حماس در صورت نقض آتش‌بس، در اسرع وقت با ترامپ دیدار کند. ترامپ می‌تواند چنین تهدیدی را به‌راحتی در ملأعام مطرح کند، در حالی که به‌طور خصوصی به نتانیاهو درباره عواقب آن هشدار دهد.

دستیاران نتانیاهو همچنین به المانیتور گفته‌اند که او تلاش خواهد کرد تا توافقی میان ایالات متحده، اسرائیل و عربستان سعودی برای به رسمیت شناختن اسرائیل توسط ریاض حاصل کند.

یکی از همکاران نتانیاهو که نخواست نامش فاش شود، اظهار داشت: «به نظر می‌رسد این توافق نهایی شده است. سعودی‌ها آن را می‌خواهند، ترامپ به‌شدت به دنبال آن است، و ما هم همین‌طور. تنها چیزی که باقی مانده، فرمول‌بندی طرحی است که محمد بن سلمان را درباره مسئله فلسطین راضی کند.»

اما ریاض اصرار دارد که اسرائیل، به مذاکرات آینده درباره تشکیل کشور فلسطین متعهد شود، حرکتی که احتمالاً باعث سقوط دولت نتانیاهو خواهد شد.

چالش بزرگ‌تر، مسئله اداره غزه پس از خروج اسرائیل است. اسرائیل هنوز هیچ جایگزینی برای حماس را نپذیرفته است.

نتانیاهو که به‌شدت با واگذاری کنترل نوار غزه به تشکیلات خودگردان فلسطین مخالف است، از ابتدای جنگ درخواست‌های مکرر ایالات متحده و سایر کشورها برای بحث درباره آینده غزه را رد کرده و اکنون با عواقب آن مواجه است.

تصاویر منتشرشده از غزه پس از اجرای آتش‌بس، جایی برای تردید باقی نمی‌گذارد: حماس تا حد زیادی، حماس همچنان کنترل نوار غزه را در اختیار دارد.