خاورمیانه در شوک/ خطر سقوط بیخ گوش متحد واشنگتن؛ ترامپ عقب نمی‌نشیند

به گزارش اکوایران، ترامپ روز دوشنبه اعلام کرد اگر مصر و اردن از پذیرش دائمی اکثر فلسطینیان ساکن غزه، مطابق درخواست او، سر باز زنند، ممکن است کمک‌های آمریکا به این دو کشور را قطع کند. این اقدام، فشار بر متحدان کلیدی آمریکا در منطقه را برای حمایت از پیشنهاد جسورانه او مبنی بر انتقال کل جمعیت غزه به‌منظور بازسازی آن، به میزان قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.

رئیس‌جمهور آمریکا همچنین از کاخ سفید هشدار داد که اگر حماس تا «ساعت ۱۲ ظهر روز شنبه» همه گروگان‌های اسرائیلی باقی‌مانده را آزاد نکند، توافق آتش‌بس با اسرائیل باید لغو شود.

به گزارش نیویورک‌تایمز، ترامپ در دفتر بیضی کاخ سفید به خبرنگاران گفت: «جهنم به پا خواهد شد.» با این حال، او اذعان داشت که تصمیم نهایی درباره پایان دادن به آتش‌بس بر عهده اسرائیل است.

اردن و مصر، که هر دو از دریافت‌کنندگان عمده کمک‌های نظامی و اقتصادی آمریکا هستند، هرگونه پیشنهاد انتقال فلسطینیان به کشورهایشان را رد کرده‌اند. اما ترامپ روز دوشنبه گفت که این کمک‌ها ممکن است به خطر بیفتد.

او در پاسخ به سؤالی درباره احتمال قطع کمک‌ها، یک روز قبل از دیدار با پادشاه عبدالله دوم اردن، گفت: «اگر آن‌ها موافقت نکنند، احتمالاً کمک‌ها را متوقف خواهم کرد.»

سیاست اخراج اجباری دو میلیون فلسطینی

ترامپ در ادامه ایده جابجایی اجباری حدود دو میلیون فلسطینی را گسترش داد، اقدامی که برخی کارشناسان آن را جنایت جنگی و پاک‌سازی قومی توصیف کرده‌اند.

در مصاحبه‌ای که روز دوشنبه از شبکه فاکس نیوز پخش شد، ترامپ تصریح کرد که فلسطینیانی که غزه را ترک کنند، دیگر حق بازگشت نخواهند داشت.

وقتی در مصاحبه از او پرسیده شد که آیا فلسطینیان پس از تکمیل پروژه‌های بازسازی مدنظر او، حق بازگشت به غزه را خواهند داشت، ترامپ پاسخ داد: «نه، آن‌ها چنین حقی نخواهند داشت.»

در پاسخ به این پرسش که آن‌ها به کجا خواهند رفت، او گفت: «فکر می‌کنم بتوانم با اردن معامله کنم. فکر می‌کنم بتوانم با مصر معامله کنم.»

واکنش شدید جهان عرب

پیشنهاد ترامپ، موجی از شوک و نگرانی را در سراسر خاورمیانه ایجاد کرده است و بدون شک در دیدار او با پادشاه اردن، که در دوره‌ای بسیار ناآرام در منطقه انجام می‌شود، محور اصلی گفت‌وگوها خواهد بود.

اظهارات ترامپ درباره طرح انتقال فلسطینیان، فشارها بر پادشاه عبدالله را به شدت افزایش داده است، چرا که این اقدام می‌تواند اردن را با بحرانی داخلی روبه‌رو کند.

تحلیلگران می‌گویند بیش از نیمی از جمعیت اردن را فلسطینیان تشکیل می‌دهند و این کشور از قبل با تنش‌هایی میان شهروندان فلسطینی‌تبار و اردنی‌های غیر فلسطینی روبه‌رو بوده است.

خلیل جهشان، مدیر اجرایی مرکز عربی واشنگتن، در این‌باره گفت: «آنچه ترامپ انجام داده، آینده پادشاهی اردن را در معرض خطر قرار داده است.»

او افزود: «قوی‌ترین جریان سیاسی در اردن، هرگز ایده تبدیل شدن این کشور به فلسطین را نمی‌پذیرد.»

دیدارهای حساس در واشنگتن

پادشاه عبدالله پیش از دیدار با ترامپ در کاخ سفید، قرار است با استیون ویتکاف، فرستاده ترامپ در امور خاورمیانه، ملاقات کند. همچنین با مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، و مایک والتز، مشاور امنیت ملی ترامپ، دیدار خواهد داشت.

اعمال فشار ترامپ بر متحدان کلیدی منطقه، نشان‌دهنده آن است که او هیچ قصدی برای عقب‌نشینی از سیاست‌های سخت‌گیرانه خود درباره «مالکیت آمریکا بر غزه» و اخراج فلسطینیان ندارد.

در مصاحبه با برت بایر از فاکس نیوز، ترامپ مفصل‌ترین توضیحات خود تاکنون را درباره نحوه انتقال جمعیت غزه به اردن، مصر و سایر کشورهای منطقه ارائه داد.

او گفت: «ما جوامع امنی را کمی دورتر از محل کنونی آن‌ها، جایی که این همه خطر در آن است، خواهیم ساخت. در این مدت، من این منطقه را تصاحب خواهم کرد. آن را به‌عنوان یک پروژه املاک و مستغلات برای آینده در نظر بگیرید. این یک قطعه زمین زیبا خواهد بود.»

ترامپ ادعا کرد که پس از انتقال، فلسطینیان «مسکن بسیار بهتری» نسبت به آنچه در غزه دارند، خواهند داشت و نیازی به بازگشت نخواهند دید. او تأکید کرد: «من دارم درباره ساختن یک محل دائمی برای آن‌ها صحبت می‌کنم.»

پیشنهاد ترامپ قبل از علنی شدن، توسط مشاوران ارشد او بررسی نشده بود.

برخی مقامات کاخ سفید سعی کردند لحن این طرح را نرم‌تر کنند و ادعا کردند که ترامپ به اعزام نیروهای آمریکایی برای پاکسازی غزه متعهد نشده و هرگونه جابه‌جایی فلسطینیان موقتی خواهد بود.

اما ترامپ بارها به این ایده بازگشته است و گفته که کشورهای منطقه هزینه این طرح را خواهند پرداخت، ارتش اسرائیل امنیت را تأمین خواهد کرد، و او معتقد است که انتقال جمعیت غزه امکان‌پذیر است.

مخالفت شدید مصر و اردن

اجرای چنین طرحی با مخالفت شدید مصر و اردن روبه‌رو شده است. قاهره با پذیرش آوارگان فلسطینی به دلایل امنیتی مخالف است. مصر نگران است که جنگجویان فلسطینی از خاک مصر به اسرائیل حمله کنند، که می‌تواند باعث حملات تلافی‌جویانه اسرائیل شود. همچنین، این احتمال وجود دارد که این افراد به گروه‌های شورشی در صحرای سینا بپیوندند.

اردن نیز سابقه‌ای پرتنش با گروه‌های مسلح فلسطینی دارد.

راست‌گرایان افراطی در اسرائیل مدت‌هاست که ایده اسکان فلسطینیان آواره از غزه و کرانه باختری در اردن را مطرح کرده‌اند. اگر اردن فلسطینیان غزه را بپذیرد، این نگرانی افزایش خواهد یافت که اسرائیل در ادامه، ساکنان کرانه باختری را نیز به آنجا منتقل کند.

جیمز جفری، نماینده ویژه پیشین ترامپ در امور سوریه، در این رابطه گفت: «بدیهی است که پادشاه اردن نمی‌تواند این مردم را بپذیرد. این یک مسئله وجودی برای اوست.»

او افزود: «این اقدام می‌تواند رژیم او را سرنگون کند.»

پیامدهای دیپلماتیک برای آمریکا و خاورمیانه

پادشاه اردن ممکن است در دیدار خود با ترامپ استدلال کند که جابه‌جایی اجباری فلسطینیان، نه‌تنها خاورمیانه را بی‌ثبات می‌کند، بلکه تلاش‌های آمریکا برای جلب حمایت عربستان از پیمان ابراهیم را نیز پیچیده‌تر خواهد کرد.

اما از سوی دیگر، اردن و مصر هر دو از دریافت‌کنندگان اصلی کمک‌های نظامی آمریکا هستند، که این امر به ترامپ اهرم فشار در مذاکرات با عبدالله دوم می‌دهد.

دیدار چالش‌برانگیز پادشاه اردن در واشنگتن

پیش از دیدار با ترامپ، پادشاه عبدالله قرار است با استیون ویتکاف، فرستاده ترامپ در امور خاورمیانه، و همچنین مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، و مایک والتز، مشاور امنیت ملی ترامپ، دیدار کند.

اما اصرار ترامپ بر این طرح، نشان می‌دهد که عبدالله دوم با یکی از سخت‌ترین سفرهای خود به واشنگتن روبه‌روست.

آرون دیوید میلر، پژوهشگر ارشد در مؤسسه کارنگی برای صلح بین‌المللی و تحلیلگر سابق وزارت خارجه آمریکا، گفت: «تمام این مسائل در ذهن پادشاه اردن می‌چرخد. او به دنبال راهی است تا این تهدید را خنثی کند.»او افزود: «فکر می‌کنم پادشاه امیدوار است که بتواند از این خطر جان سالم به در ببرد.»