چگونه چرخش ترامپ سیاست خارجی آمریکا را زیر و‌ رو‌ کرد؟

به گزارش اکوایران، برای بیش از یک دهه، غرب در آنچه که به طور گسترده‌ای جنگ سرد جدید نامیده می‌شد، در برابر شرق قرار گرفته بود. اما با بازگشت رئیس‌جمهور ترامپ به کاخ سفید، این احساس به وجود آمده که ممکن است آمریکا طرف خود را تغییر دهد.

زمانی که مذاکره‌کنندگان آمریکایی و روسی در روز سه‌شنبه برای اولین بار از زمان حمله تمام‌عیار مسکو به اوکراین تقریباً سه سال پیش، با هم ملاقات کردند، ترامپ نشان داد که آماده است تا متحدان آمریکا را رها کرده و با رئیس‌جمهور ولادیمیر پوتین از روسیه متحد شود.

به نوشته نیویورک تایمز، از دیدگاه آقای ترامپ، روسیه مسئول جنگی نیست که همسایه‌اش را ویران کرده است. بلکه او می‌گوید که اوکراین به خاطر حمله روسیه به خود مقصر است. صحبت‌های ترامپ با خبرنگاران در روز سه‌شنبه، نسخه‌ای از واقعیت را به نمایش گذاشت که در زمین جنگ در اوکراین قابل تشخیص نیست و به طور قطع هیچ رئیس‌جمهور آمریکایی از هیچ یک از دو حزب آن‌ها را نمی‌گفت.

بر اساس گفته‌های آقای ترامپ، رهبران اوکراینی به دلیل عدم موافقت با تسلیم سرزمین، مسئول جنگ هستند و بنابراین او پیشنهاد می‌کند که آن‌ها شایسته حضور در مذاکرات صلحی که او به تازگی با آقای پوتین آغاز کرده نیستند. آقای ترامپ با اشاره به رهبران اوکراینی گفت «شما نباید اصلاً آن را شروع می‌کردید. شما می‌توانستید توافقی به دست آورید.»

او در اظهاراتش در عمارت مارا لاگو در فلوریدا گفت: «الان رهبری دارید که اجازه داده جنگی ادامه یابد که اصلاً نباید رخ می‌داد.» در مقابل، آقای ترامپ هیچ انتقادی از پوتین یا روسیه نکرد که در سال 2014 اولین حمله خود را به اوکراین انجام داد، در طول چهار سال دوره اول ریاست جمهوری او جنگی کم‌فشار علیه اوکراین به راه انداخت و سپس در سال 2022 به منظور تصرف کل کشور دوباره به آن حمله کرد.

چرخش شگفت‌انگیز

آقای ترامپ در حال انجام یکی از شگفت‌انگیزترین چرخش‌های سیاست خارجی آمریکا در نسل‌های اخیر است، چرخشی 180 درجه‌ای که دوستان و دشمنان را مجبور می‌کند تا در شیوه‌های بنیادی تجدیدنظر کنند. از زمان پایان جنگ جهانی دوم، مجموعه‌ای از رؤسای‌جمهور آمریکا ابتدا اتحاد جماهیر شوروی و سپس جانشین آن یعنی روسیه را به عنوان نیرویی که باید حداقل در ارتباط با آن احتیاط کرد، می‌دیدند. آقای ترامپ به وضوح نشان می‌دهد که روسیه را به عنوان یک شریک بالقوه در پروژه‌های مشترک آینده می‌بیند.

او به وضوح اعلام می‌کند که ایالات متحده دیگر حاضر نیست آقای پوتین را به خاطر تجاوز یک‌جانبه او به یک همسایه ضعیف و کشتار صدها هزار نفر از مردم، منزوی کند. در عوض، ترامپ که همیشه علاقه عجیبی به پوتین داشته است، می‌خواهد روسیه را دوباره به جمع بین‌المللی وارد کند و آن را به یکی از دوستان اصلی آمریکا تبدیل کند.

کوری شاکی، مدیر مطالعات سیاست خارجی و دفاعی در مؤسسه امریکن انترپرایز و از مشاوران امنیت ملی رئیس‌جمهور جورج دبلیو. بوش، گفت: «این یک عقب‌گرد شرم‌آور در سیاست خارجی ۸۰ ساله آمریکا است.»

او ادامه داد: «در طول جنگ سرد، ایالات متحده هرگز تصرف کشورهای بالتیک توسط اتحاد جماهیر شوروی را به رسمیت نشناخت و به مردمی که برای آزادی خود مبارزه می‌کردند، امید داد. اما اکنون ما در حال مشروعیت‌بخشی به تجاوزی برای ایجاد حوزه‌های نفوذ هستیم. هر رئیس‌جمهور آمریکایی در ۸۰ سال گذشته با اظهارات ترامپ مخالفت می‌کرد.»

در دایره اطرافیان آقای ترامپ، این تغییر مسیر یک اصلاح ضروری در برابر سال‌ها سیاست نادرست تلقی می‌شود. او و متحدانش هزینه دفاع از اروپا را بیش از حد بالا می‌دانند، به‌ویژه با توجه به دیگر نیازهای داخلی. از نگاه آن‌ها، رسیدن به نوعی توافق با مسکو به ایالات متحده این امکان را می‌دهد که نیروهای بیشتری را به خانه بازگرداند یا همان‌طور که مارکو روبیو، وزیر خارجه، ماه گذشته اظهار داشت، منابع امنیت ملی را به سمت چین، که آن را «بزرگ‌ترین تهدید» می‌دانند، هدایت کند.

«فرصت‌های فوق‌العاده‌»

چرخش سیاست آمریکا در هفته گذشته بسیار آشکار بوده است. تنها چند روز پس از آنکه جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور، متحدان اروپایی را به شدت مورد انتقاد قرار داد و گفت «تهدید از درون» نگران‌کننده‌تر از تهدید روسیه است، آقای روبیو با وزیر خارجه روسیه، سرگئی لاوروف، دیدار کرد و درباره «فرصت‌های فوق‌العاده‌ای که برای همکاری با روس‌ها وجود دارد» صحبت کرد، به شرطی که جنگ اوکراین کنار گذاشته شود.

در این نشست که در ریاض، عربستان سعودی برگزار شد، هیچ مقام اوکراینی حضور نداشت، چه برسد به دیگر مقامات اروپایی. اگرچه آقای روبیو پس از جلسه با وزرای خارجه چندین کشور تماس گرفت و آن‌ها را در جریان قرار داد، اما ظاهراً این دیدار بین دو قدرت بزرگ برای تقسیم مناطق نفوذ بود؛ چیزی شبیه به کنگره وین یا کنفرانس یالتا در دوران گذشته.

آقای ترامپ مدت‌هاست که پوتین را هم‌فکر و هم‌پیمان خود می‌داند - یک سیاستمدار قوی و «بسیار باهوش» که تلاشش برای مجبور کردن اوکراین به پذیرش واگذاری سرزمین‌هایش را چیزی جز «نبوغ» نمی‌داند. از نگاه ترامپ، پوتین فردی شایسته احترام و تحسین است، برخلاف رهبران متحدان سنتی آمریکا مانند آلمان، کانادا و فرانسه که او آن‌ها را با تحقیر می‌نگرد.

در واقع، آقای ترامپ در نخستین ماه از دور دوم ریاست‌جمهوری خود، به متحدانش پشت کرده است - نه‌تنها آن‌ها را از مذاکرات اوکراین کنار گذاشته، بلکه تهدید به اعمال تعرفه‌های تجاری علیه آن‌ها کرده، خواستار افزایش هزینه‌های نظامی‌شان شده و حتی ادعاهایی را بر برخی از مناطق تحت کنترل آن‌ها مطرح کرده است. در همین حال، ایلان ماسک، میلیاردر و حامی مالی ترامپ، به‌طور علنی از حزب راست افراطی «آلترناتیو برای آلمان» حمایت کرده است.

ایان برمر، رئیس گروه مشاوره بین‌المللی اوراسیا، می‌گوید: «در حال حاضر، اروپایی‌ها این اقدامات را به‌عنوان عادی‌سازی روابط ترامپ با روسیه می‌بینند، درحالی‌که با متحدان اروپایی خود مانند دشمن رفتار می‌کند. حمایت از حزب آلترناتیو برای آلمان، که رهبران آلمان آن را یک حزب نئونازی می‌دانند، ترامپ را به یک تهدید علیه بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا تبدیل می‌کند. این تغییری بی‌سابقه است.»

آقای ترامپ در جریان کارزار انتخاباتی خود وعده داده بود که می‌تواند جنگ اوکراین را در ۲۴ ساعت پایان دهد - وعده‌ای که نتوانست محقق کند. او حتی گفته بود که پیش از مراسم تحلیف خود، صلح را به اوکراین بازمی‌گرداند. هفته گذشته، پس از یک گفت‌وگوی نزدیک به ۹۰ دقیقه‌ای با پوتین، آقای ترامپ به مارکو روبیو و دو مشاور دیگرش، مایکل والتز و استیو ویتکاف، مأموریت داد که مذاکرات را پیش ببرند.

فهرست آرزوهای مسکو

امتیازاتی که تیم ترامپ مطرح کرده‌اند، شباهت زیادی به فهرست آرزوهای کرملین دارد: روسیه تمامی سرزمین‌های اوکراینی را که به‌طور غیرقانونی با زور تصرف کرده، حفظ می‌کند؛ ایالات متحده هیچ تضمین امنیتی به اوکراین ارائه نخواهد کرد و ورود آن به ناتو را نیز نخواهد پذیرفت و تحریم‌ها لغو خواهند شد.

ترامپ حتی پیشنهاد داده که روسیه دوباره به گروه ۷ قدرت بزرگ اقتصادی بازگردد - که در سال ۲۰۱۴ روسیه به دلیل اولین حمله به اوکراین، از آن اخراج شده بود.

اما پوتین در ازای این معامله چه چیزی را باید واگذار کند؟ تنها تعهد او این است که در حالی که پیروزی خود را تثبیت می‌کند، دیگر اوکراینی‌ها را نکشد.

آقای ترامپ هیچ شرط دیگری را که بر آن اصرار داشته باشد، مطرح نکرده است. او همچنین توضیح نداده که چگونه می‌توان به پوتین اعتماد کرد، در حالی که او توافق ۱۹۹۴ برای تضمین حاکمیت اوکراین و دو آتش‌بس مینسک در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ را نقض کرده است.

مدیریت یک دشمن خطرناک

اعتماد آشکار ترامپ به توانایی خود برای دستیابی به توافق با پوتین، باعث حیرت مقامات کهنه‌کار امنیت ملی آمریکا شده است - افرادی که تجربه سال‌ها مذاکرات با روسیه را داشته‌اند.

سلست ای. والندر، که به‌عنوان معاون وزیر دفاع در امور روسیه و اوکراین در دولت جو بایدن فعالیت می‌کرد، گفت: «ما باید با روسیه همان‌گونه مذاکره کنیم که در طول جنگ سرد با رهبران شوروی مذاکره می‌کردیم - با این پیش‌فرض که نمی‌توان به آن‌ها اعتماد کرد.»

او ادامه داد: «وقتی وارد مذاکرات می‌شوید، باید فرض را بر این بگذارید که آن‌ها توافق را نقض خواهند کرد. شما باید به دنبال منافع مشترک باشید، اما در عین حال بپذیرید که منافع ما به‌طور بنیادی با آن‌ها در تضاد است. ما در حال مدیریت یک دشمن خطرناک هستیم، نه ایجاد یک رابطه دوستانه.»

اما زمانی که آقای ترامپ روز سه‌شنبه با خبرنگاران صحبت کرد، به نظر می‌رسید که روسیه را دوست خود می‌داند - نه اوکراین را.

او گفت: «روسیه می‌خواهد کاری انجام دهد. آن‌ها می‌خواهند این بربریت وحشیانه را متوقف کنند».

ترامپ از میزان کشتار و ویرانی این «جنگ بی‌معنا» ابراز ناراحتی کرد و صحنه‌های میدان نبرد را با نبرد گتیسبورگ مقایسه کرد و گفت: «تکه‌های بدن در سراسر میدان پراکنده است.» به گفته او، اوکراین «در حال نابودی است» و این جنگ باید پایان یابد. اما او هیچ اشاره‌ای نکرد که چه کسی در حال نابود کردن اوکراین است، و مسئولیت این وضعیت را به گردن رهبران اوکراینی انداخت، در حالی که خواسته آن‌ها برای حضور در هرگونه مذاکرات را کاملاً نادیده گرفت.

آقای ترامپ در پاسخ به اعتراضات اوکراینی‌ها درباره عدم حضور در مذاکرات گفت: «شنیده‌ام که آن‌ها ناراحت هستند که جایی بر سر میز ندارند. خب، آن‌ها برای سه سال صندلی داشتند. و مدت‌ها قبل از آن هم داشتند. این موضوع می‌توانست خیلی راحت حل شود. حتی یک مذاکره‌کننده بی‌تجربه هم می‌توانست این را سال‌ها پیش حل کند، بدون از دست دادن زمین زیادی، خیلی کم، بدون از دست دادن جان‌ها. و بدون تخریب شهرهایشان».

او بار دیگر ادعا کرد که اگر در زمان حمله رئیس‌جمهور بود، این اتفاق هرگز رخ نمی‌داد - در حالی که نادیده گرفت که نیروهای تحت حمایت روسیه طی چهار سال ریاست‌جمهوری او نیز در اوکراین می‌جنگیدند. او گفت: «من می‌توانستم برای اوکراین توافقی بکنم که تقریباً تمام سرزمین‌شان را به آن‌ها بدهد».

اما توضیح نداد که چرا در دوران ریاست‌جمهوری خود تلاشی برای دستیابی به صلح نکرد.

ادعاهای نادرست

همان‌طور که معمولاً در سخنانش دیده می‌شود، آقای ترامپ ادعاهای نادرست متعددی را مطرح کرد. از جمله این که ایالات متحده سه برابر بیشتر از اروپا به اوکراین کمک کرده است. اما طبق داده‌های مؤسسه اقتصاد جهانی کیل، اروپا تاکنون ۱۳۸ میلیارد دلار برای اوکراین اختصاص داده است، در حالی که مجموع کمک‌های آمریکا ۱۱۹ میلیارد دلار بوده است.

او همچنین ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، را تحقیر کرد و چندین بار ادعا کرد که «محبوبیت او به ۴ درصد رسیده است». در حالی که نرخ محبوبیت زلنسکی از اوج خود کاهش یافته، اما همچنان حدود ۵۰ درصد است - تقریباً مشابه محبوبیت خود ترامپ.

آقای ترامپ همچنین یکی از خواسته‌های کرملین را تأیید کرد مبنی بر این که اوکراین باید برای مشارکت در مذاکرات انتخابات جدیدی برگزار کند.

او گفت: «بله، می‌توان گفت که اگر آن‌ها می‌خواهند جایی سر میز داشته باشند، مردم اوکراین هم باید بگویند که، می‌دانید، مدت زیادی از آخرین انتخابات گذشته است.»

او افزود: «این موضوع روسی‌ها نیست. این چیزی است که از سوی من مطرح شده و بسیاری کشورهای دیگر نیز همین نظر را دارند.»

اما ترامپ هیچ اشاره‌ای نکرد که این «بسیاری از کشورهای دیگر» چه کسانی هستند. او همچنین درباره نیاز به انتخابات در روسیه - جایی که هر رأی‌گیری‌ای تحت کنترل کرملین برگزار می‌شود - هیچ صحبتی نکرد.

اظهارات ترامپ بدون متن از پیش آماده‌شده بود و در پاسخ به پرسش‌های خبرنگاران مطرح شد. اما این سخنان دیدگاه او نسبت به وضعیت را به روشنی نشان داد و تصویری از ماه‌های آینده ترسیم کرد. این اظهارات موج جدیدی از نگرانی را در اروپا ایجاد کرد - قاره‌ای که اکنون با واقعیتی روبه‌رو است که در آن مهم‌ترین متحدش در جنگ سرد جدید، دیگر خودش را در این نقش نمی‌بیند.

ایان باند، معاون مرکز اصلاحات اروپایی در لندن، در واکنش به این سخنان در فضای مجازی نوشت: «برخی از شرم‌آورترین اظهاراتی که در دوران زندگی‌ام از یک رئیس‌جمهور شنیده‌ام. ترامپ در کنار متجاوز ایستاده و قربانی را مقصر می‌داند. در کرملین، آن‌ها باید از شادی در پوست خود نگنجند».